En wéér tuinden criminelen erin. Wéér kon de politie meelezen met hun handel. Voor de derde keer in een jaar tijd haalde de politie miljoenen berichtjes aan bewijzen binnen. Deze keer gewoon met een stiekeme politie-app die je kon verstoppen op je mobieltje.

Ik snap wel dat het eerst veilig voelde voor de criminelen. Want er staat gewoonlijk niet meteen een arrestatieteam voor je deur. Wel als je met een pistool rondloopt maar niet met een mobieltje. Het mobieltje is zo gewoon in ons dagelijks leven, net als het sturen van een berichtje naar iemand. Je tikt jezelf soms suf de hele dag. Er is geen beter, sneller en goedkoper alternatief. Daarom gebeurt het iedere keer weer.

Maar het ‘probleem’ blijft bij dit soort communicatie dat alles via een server loopt, een grote computer die alles opslaat. En dat ze bij wijze van spreken aan de andere kant van de wereld meekijken met wat je schrijft.

In dit geval lazen ze mee in San Diego, Californië. Daar belandde het in een groot glazen gebouw van de FBI. Op de bureaus van special agents die het appje bestuurden. Ze plukten er alles uit. Cokehandel, wapendeals, witwaspraktijken en moordplannen. Alles wat criminelen zoal doen dus.

En dat werd verspreid naar zestien politiediensten over de hele wereld, waaronder die in Nederland. Want er zaten ook Brabantse dingen in, waaronder een huis in Overloon waar een speedlab met een reuzenketel zat verstopt. Daarmee was het een ‘wereldhack’, letterlijk en figuurlijk.

Een gewaarschuwd mens telt voor twee zou je zeggen. We zien nu al meer dan vijf jaar criminelen de bietenbrug op gaan. De ene na de andere foute telefoondienst werd opgerold, tot in Costa Rica aan toe. En die data belandde op de vloer van de Nederlandse politie om jarenlang uitgemolken te worden. Want het zijn ware goudmijntjes.

Zowat alle grote drugszaken hebben wel een hoofdstuk over Ennetcom, PGP Safe, Encrochat of Sky. En bedenk: het bezit van zo'n cryptotelefoon is tegenwoordig al verdacht. Als zo'n crypto op een zendmast in bijvoorbeeld een haven aanstraalt kan dat al betekenen dat er boeven in de buurt zijn die cocaïne komen lossen.

Daarom zitten niet alle criminelen ‘op de crypto’. De ouderwetse kanalen als sms, WhatsApp en Telegram zijn volop in gebruik in de onderwereld. Voordeel daarvan is dat je minder opvalt tussen al het normale telefoonverkeer. Soms denk ik weleens: waarom gebruiken ze geen walkietalkie of 27MC-bakkie: niemand die die kanalen scant of opneemt.

Intussen draait alles om de verschillende computerservers met vele miljoenen misdaadberichten. Daar kun je jaren mee vooruit. Nou is daar wel een zoekmachine voor ontwikkeld. Maar het blijft een ongekende puzzel.

De grootste opgave in de cryptocommunicatie is het account. Niemand zit onder zijn eigen naam in die telefoondienst. Ze heten Goofy126, witwasser10 en AlCapone3212, bij wijze van spreken. Niet eens een alias, gewoon een verzonnen naam. Aan de rechercheurs de schone taak om erachter te komen wie er achter zo'n account zit. Belangrijk ook om te zien of er iets van een misdrijf ‘aan vast zit’.

In de rechtszaken met Encro-berichten als bewijs, hoorde ik dat er tussen die criminele chats kleine aanwijzingen zitten. Een foto van een onbekende persoon, familiefoto's zelfs, een foto van een straat of evenement. Daarmee gaan rechercheurs dan heel breed kijken zoals naar kentekengegevens, klanteninformatiee en zendmastgegevens. En dan moeten ze aannemelijk maken voor een rechtbank dat die verdachte ook écht Mickeymouse666 is, bij wijze van spreken. En dat hij die berichtjes verstuurde.

Encrochat had 10.000 Nederlandse klanten. De meesten zijn niet opgepakt. Of nog niet... Er zijn er wat ondergedoken en die hebben daar goede redenen voor. Mogelijk waren ze onvoorzichtig met hun chats en lieten ze sporen na. Maar kan het zo zijn dat als je bewust chat, dat je onder de radar blijft? Misschien doen de meeste criminelen dat al jaren verstandig en is dat ook de reden dat ze fan blijven van de cryptodiensten. Er is niks beters. En daarom is het wachten op de volgende 'wereldhack’.