De grote vraag in de rechtbank in Den Bosch was woensdag of de wijkagent op eigen initiatief zo'n onderzoek naar het gezin mocht instellen. Zowel de rechter als de advocaten noemden de wijkagent 'overijverig'. “Je zult maar zo’n agent in je wijk hebben”, zei een van de advocaten. “Je bent vogelvrij.”

De wijkagent ging 12 tot 13 keer op onderzoek uit tussen 2020 en 2022. Hem was opgevallen dat het gezin in een auto reed die hij niet vond passen bij hun inkomen. Hoe de agent wist dat het echtpaar een bijstandsuitkering had, werd tijdens de zitting niet duidelijk, maar de advocaten plaatsten er wel hun vraagtekens bij. De wijkagent bleek precies op de hoogte van het feit dat ze een uitkering hadden.

24 uur een camera
Centraal bij de observaties stond de Volkswagen Tiguan met een waarde van rond de 30.000 euro. Die auto stond niet op naam van het echtpaar, maar van de moeder van de vrouw. De wijkagent zag dat de auto altijd bij het huis van het echtpaar in Son stond. Af en toe reed de wijkagent langs, maar ook maakte hij foto’s en plaatste zelfs 24 uur een camera om te zien of de auto er ’s nachts ook stond.

Na twee jaar schakelde hij justitie in en werden telefoons afgetapt. Uiteindelijk was er zoveel bewijs dat er binnengevallen werd op het adres in Son en bij beide (stief)ouders van het echtpaar. Alle zes werden in de cel gezet en stevig verhoord.

De buit:

• de Volkswagen Tiguan die op naam van de moeder van de vrouw stond,
• een Fiat Scudo die op naam van de vader van de vrouw stond en als werkbus werd gebruikt,
• een hoop contant geld.

In het huis in Son lag ruim 6000 euro in een doos en in de kluis bij de ouders van de man lag maar liefst 58.000 euro.

Zwart werken
Ja, dat was van zwart werken, gaf de man toe. Hij werkte hard en veel, op kermissen en als bouwvakker zette hij overkappingen. En dat had hij niet opgegeven. Niet aan de belasting, maar ook niet aan de uitkeringsinstantie.

De officier van justitie tilde zwaar aan deze manier van frauderen. Een bijstandsuitkering is een vangnet voor mensen die het hard nodig hebben, zo zei ze. En zo’n vangnet is niet bedoeld voor mensen die prima zelf kunnen werken. Zij vond dat de hele familie de regels niet serieus nam en van witwassen een gewoonte had gemaakt.

'Onrechtmatig bewijs'
Maar, alle advocaten riepen in koor dat een straf voor de zes familieleden niet aan de orde was, omdat het bewijs onrechtmatig was verkregen. Ofwel, mag een wijkagent op eigen houtje zoveel onderzoek doen in een zaak, die normaal door de belastingdienst of uitkeringsinstantie wordt opgepakt?

De politierechter vond van wel. De observaties hadden niet te veel impact gehad op de privacy van het echtpaar. Het was niet te vaak gebeurd en ook niet te lang.

'Ouders medeplichtig'
De officier van justitie vond beide ouders medeplichtig aan het handelen van hun kinderen. Bij de ouders van de man was 58.000 euro zwart geld verstopt in een kluis. De ouders van de vrouw hielpen door auto’s op hun naam te zetten. Maar, de rechter dacht daar anders over. Ze sprak beide ouders vrij van hulp aan witwassen. Zij wisten niet wat er in de kluis lag en een auto op je naam zetten voor de verzekering doen wel meer ouders.

Het echtpaar zelf kreeg een voorwaardelijke taakstraf van 60 en 30 uur voor het witwassen van zwart geld bij de aankoop van de Volkswagen. Het geld in de kluis vond de rechter niet strafbaar. Omdat daar nog niks mee was gekocht, was het ook nog niet witgewassen.

Opluchting
Na een jarenlange procedure, inclusief een inval en nachten in de cel was er grote opluchting bij de hele familie over de vrijspraak en de voorwaardelijke taakstraffen. Maar, het echtpaar is het gevonden geld wel kwijt, omdat de man hier al afstand van heeft gedaan bij de politie.

De man zal echter nog wel moeten afrekenen bij de belastingdienst. Ook de uitkeringsinstantie zal de onterecht betaalde bijstand terug willen hebben.

Inmiddels hebben ze hun leven gebeterd, zo bleek. De man heeft inmiddels een goedlopend eigen bedrijf en heeft geen bijstand meer nodig.