Bergenaar graaft gangenstelsel op

26 mei 2010 om 18:26
nl
Een bewoner van de binnenstad van Bergen op Zoom heeft bij het graven in zijn tuin een onderaards gangenstelsel ontdekt. De 250 meter lange gemetselde tunnel is toegankelijk en maakt deel uit van de vestingwerken.
Geschreven door

Volgens de gemeente verkeert het gangenstelsel in uitstekende staat en is het van bijzonder grote historische waarde. Voor zover bekend is het stelsel het enige gangensysteem dat naar een ontwerp van de bekende vestingbouwer Menno van Coehoorn is gebouwd en nog intact is. De vesting van Bergen op Zoom staat bekend als zijn meesterwerk.

Het gevonden gangenstelsel was onderdeel van het Ravelijn Antwerpen, dat aan de zuidwestelijke kant van de stad lag. Dit was het grootste van de zes ravelijnen die de vesting kende. De gemetselde gewelven zijn zo’n 75 centimeter hoog en breed en komen op verschillende kamers uit. De gewelven zitten ongeveer drie meter onder het huidige straatpeil en lopen kriskras onder straten en huizen door.
Kanonnen
Het gangenstelsel strekte zich onder de grond uit tussen de kazematten. In de kazematten werden vroeger de kanonnen opgesteld om de vijand te beschieten. De gangen waren alleen van hieruit toegankelijk.

De gangen werden gebruikt als de vesting werd beschoten. Via die gangen bestond er een veilige verbinding tussen de kazematten. De lagere gangen die gevonden zijn, waren zogenaamde mijngangen. Als de vijand er in slaagde om het ravelijn te veroveren, gingen soldaten de gangen in om onder de aanvallers explosieven te plaatsen en ze letterlijk de lucht in te blazen.
'Ondermijnen'
De kamertjes aan de uiteinden van de gangen zijn zogenoemde mijnovens of mijnhaarden. De explosieven werden hier van afstand tot ontploffing gebracht. In de muren zitten sleuven om daarin planken of schotten te zetten, zodat alle explosieve kracht naar boven werd geleid. De vele nissen in de gangen dienden om nieuwe gangen te graven. Door goed te luisteren, kon de positie van de vijand vrij nauwkeurig worden bepaald. De verdedigers groeven dan een gang naar die plaats om de vijand letterlijk te ‘ondermijnen’.

Uit tekeningen was bekend dat er in Bergen op Zoom drie van deze ravelijnen met gangen waren. Met deze ontdekking is een daarvan nu toegankelijk geworden. Bijna het hele stelsel is toegankelijk, op de twee meest zuidelijke takken (samen nog eens 80 meter lang) na. Daar was een kleine kamer ingestort en opgevuld met zand. Dat is waarschijnlijk in 1870 gebeurd, toen de vesting aan deze kant van de stad werd ontmanteld.




App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.