Stuifmail zondag 10 december: mottenplant, schedel van een rund, bruine kikker en kleine wespenbok

10 december 2017 om 07:52
nl
Boswachter Frans Kapteijns vertelt wekelijks op de radio wat er op het moment in de natuur te beleven valt. Luisteraars kunnen vragen stellen via [email protected]. Vandaag besteedt Frans onder meer aandacht aan de mottenplant, een schedel van een rund, de pikorde bij vogels, de bruine kikker en de kleine wespenbok.
Profielfoto van de Bekker Peter
Geschreven door
de Bekker Peter

Mottenplant
In de Stuifmail van 26 november besteedde ik aandacht aan een vraag van Toos Soetens over een Spaanse vrucht, die ik niet kende. In de Stuifmail van vorige week dacht ik het antwoord te hebben: het zou de vrucht van een zijdeplant zijn. Maar er is een vervolg, want Hans Overes mailde me dat het volgens hem een totaal andere plant betreft. Naar zijn mening gaat het om de mottenplant, de araujia sericifera. Een klimplant uit de familie van de asclepidiadaceae, die  bij beschadiging wit melksap produceert. De mottenplant is een niet winterharde klimplant. In bloei hangen er witte trossen bloemen aan, die iets weg hebben van korte stephanotusbloemen. De plant wordt in de nacht bezocht door nachtvlinders (motten), vandaar de naam. De plant heeft de neiging om de gehele nacht de mot aan zijn tong gevangen te houden, waardoor de bestuiving van de bloem optimaal is. In de morgen, bij eerste licht, laat hij dan de mot weer gaan. Een enkele keer blijft de mot toch gevangen en vindt men hem overdag toch nog gevangen in of op de bloem.

Schedel van een rund
Op de foto die Herman Schellekens instuurde, zie je een schedel hangen aan een boompje. Herman Schellekens denkt dat dit een schedel is van een rund. Dat klopt. Heel mooi is te zien dat de schedel heel vlak is. Boven de opening waar de ogen hebben gezeten, zie je nog een uitstulping. Dat is de plaats waar de hoorns hebben gezeten. Herman heeft deze schedel gevonden op Kampina, daar lopen inderdaad runderen rond. Twee rassen, namelijk brandrode runderen en Blonde d ’Aquitaine, allebei vleesrunderen.

Pikorde
De vorige keer heb ik aandacht besteed aan de rangorde -of pikorde - bij vogels. Die bestaat niet alleen tussen vogels van hetzelfde ras. Er is ook sprake van een rangorde die gebaseerd is op de grootte van de vogels. Vaak zie je dat al het voedsel opgegeten wordt door eksters, kauwen, duiven of merels. Mussen durven dan nog weleens een uitval te wagen naar het voedsel, maar vinken en mezen zitten er alleen maar hongerig naar te kijken. Het beste is dan ook om het voedsel te verdelen in je tuin. Bijvoorbeeld over een hogere en lagere voederplankjes en om daarnaast vetbollen in bomen te hangen. Vogels die hoger in de pikorde staan, kunnen tenslotte niet overal te gelijk zijn. Zo kunnen de 'vogels in lagere rang' ook eten. Zie onderstaand filmpje van Rob Ossewaarde.
[YouTube:https://youtu.be/xKR4x-9NBHg]
Bruine kikker
Victor Koster heeft een aantal vragen over bruine kikkers die in een ondiep rioolputje in zijn achtertuin een schuilplaats hebben gevonden. Hij vraagt of zij hierin kunnen overleven. Volgens mij wel, wellicht zitten ze daar al langer. Misschien is dit al jaren hun vaste winterverblijfplaats en graven ze zich nu met de koude daar in. Dit vermoed ik, omdat hij de kikkers er al een paar keer heeft uitgehaald en ze steeds terugkomen. Verder wil Victor weten of hij de kikkers rustig kan laten zitten of ze elders moet uitzetten. Nou, ergens anders neerzetten heeft geen zin of hij zou de toegang tot dit putje op de een of andere manier moeten blokkeren. Als de toegang niet geblokkeerd kan worden is met rust laten de beste optie, want dit terugkomen zal zich blijven herhalen.

Kleine wespenbok
Op de foto van Jenneke zie je een prachtig insect met een zwarte ondergrond en wat gele vlekken. Het lijkt wel een beetje op een wesp, maar het is een kever. Vanwege de wat langere voelsprieten en het langgerekte lichaam kun je deze kever plaatsen bij de familie van boktorren. Dit is een kleine wespenbok. Kleine wespenbokken komen vooral voor in loofbossen. Je ziet ze vaak op boomschorsen en bladeren. Volwassen dieren eten vooral stuifmeel, maar de vrouwtjes eten voor de nodige voedingstoffen om eitjes te maken ook wel insecten. Larven van de kleine wespenbok eten rottend loofhout. Ze zijn het meest te vinden in beukenhout en dan vooral in beukenhout dat aangetast is door schimmel. Jenneke vraagt zich af waarom er zoveel in haar atelier zitten. Wellicht stookt Jenneke om het atelier warm te houden met hout? Dan kunnen in die houtstammen de larven gezeten hebben.

Voedsel voor tuinvogels
Kale bomen, ochtendnevel, bevroren vijvers... Brrr, het is winterweer. Onze tuinvogels denken er misschien wel net zo over. Ze hebben nu hard voedsel nodig om de lichaamstemperatuur op peil te houden. Daarom adviseert de Vogelbescherming de vogels te plezieren met wat voer.
[YouTube:https://youtu.be/ctAJp-fEcCc]
Wolf
In de periode van 13 oktober tot en met 13 november zijn in Salland op drie locaties dode schapen gevonden. Op 13 oktober bij Laag-Zuthmen (Heino), op 8 november bij Bergentheim en 13 november bij Beerzeveld. Op 13 november werd bij Kloosterhaar op de N343 een wolf doodgereden. DNA-monsters leiden naar een jong mannetje.

Wageningen Environmental Research (Alterra) deed samen met het Dutch Wildlife Health Centre van de Universiteit van Utrecht sectie op het dode dier. Daaruit bleek dat het ging om een jong volwassen mannetje was dat waarschijnlijk in 2015 was geboren.

"Dat deze wolf meerdere malen werd gesignaleerd met een tussenpoos van een maand maakt aannemelijk dat hij zich gedurende langere tijd in de regio Salland heeft opgehouden. Nagenoeg zonder daarbij te zijn opgemerkt", vertelt onderzoeker Hugh Jansman. " Of het dezelfde wolf betreft die in oktober op de Veluwe is gezien, is niet te achterhalen."

Dankzij de internationale samenwerking binnen het CEwolf-consortium kon het DNA-profiel dat in het laboratorium van Wageningen Environmental Research was vastgesteld, vergeleken worden met DNA-profielen van wolven in omliggende landen. Het Duitse Senckenberg-instituut wist het profiel uiteindelijk te koppelen aan een wolvenpaar uit Babben, Brandenburg, ruim 600 kilometer van Salland vandaan.

"Er leven inmiddels meer dan zeventig roedels wolven in Duitsland en het verspreidingsgebied verschuift meer en meer richting Nederland", vertelt onderzoeker Arjen de Groot. "Daarmee groeit dus ook de kans dat wolven ons land aandoen. Maar dat wil nog niet zeggen dat we ze zien, want ze leven zo verborgen mogelijk. Juist daarom is genetisch onderzoek van groot belang voor de monitoring van de wolvenpopulatie. De uitwisseling van gegevens met onze Duitse collega’s geeft ons heel exacte informatie over de herkomst van dit dier en het geeft hen een beter beeld van de verwantschap tussen de wolven in de Duitse roedels."

Hooikoorts in de sneeuw
Ondanks dat dit weekend de eerste sneeuw van het seizoen valt, staan de eerste hazelaars al in bloei. Mensen die gevoelig zijn voor hazelaarpollen kunnen nu dus al hooikoortsklachten krijgen. De zeer warme oktober en november veroorzaken deze extreem vroege bloei. De komende dagen stijgt de maximumtemperatuur, waardoor met kerst veel hazelaars in bloei kunnen staan.

Wie een hazelaar in bloei ziet, kan die melden. Het is wel belangrijk dat je de hazelaar om de paar dagen - het liefst elke dag - kunt bekijken. Een hazelaar bloeit wanneer de katjes (mannelijke bloemen) helemaal uitgestrekt zijn. De hazelaar is ook een van de zeven soorten waar de aandacht op ligt in de GrowApp. Met deze app kun je in time-lapsevideo’s eenvoudig de ontwikkeling van bomen en landschappen vastleggen. Zet 'jouw' hazelaar dus ook op de foto en voeg dan in het opmerkingenveld #hazel toe.

Natuurtip
Zaterdag 16 december kun je bij natuurtheater OERRR aan de Van Tienhovenlaan 4 in Oisterwijk van elf uur 's ochtends tot vier uur 's middags luisteren naar kampvuurverhalen van een boswachter. Terwijl hij vertelt over het leven van de dieren in het bos, verwent Groot Speijck de bezoekers met warme chocolademelk met slagroom. Voor ouders ligt er een lekkere mini speijckkoek klaar.

Je hoeft je voor deze activiteit niet aan te melden, je kunt gewoon aanschuiven. Trek wel warme kleding aan die vies mag worden, zodat je lekker kan spelen in de speelnatuur.

 

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.