Stuifmail zondag 8 april: loodgrijze bovisten, bloem van groot hoefblad, aardhommel en gaasvliegen

8 april 2018 om 08:25
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Vandaag besteedt Frans aandacht aan loodgrijze bovisten, de bloem van een groot hoefblad, een aardhommel, gaasvliegen en het nest van een ooievaar.
Profielfoto van de Bekker Peter
Geschreven door
de Bekker Peter

Loodgrijze bovisten

Op de foto die Thea Willems instuurde, staan twee zwarte bollen en bij een bol is een opening te zien. In die opening lijkt stof te zitten, maar dat zijn heel veel sporen. Die twee bollen zijn dan ook zwammen en volgens mij gaat het hier om de loodgrijze bovist. Deze zwammen komen het meest voor op zandgronden en dan vooral op hooilanden, vaak gemaaide graslanden, bermen en dijken en op open plekken en langs paden in bossen.

Bloem van het groot hoefblad

Op de foto van Kees van Loon zie je een witte steel met aan de top allemaal rode bolletjes in pakketje bij elkaar. Een van die bolletjes is opengegaan. Daar zie je een lichtpaars bloempje. We hebben hier te maken met de bloem van het groot hoefblad. Deze plant uit de composietenfamilie heeft iets bijzonders. De bloem verschijnt namelijk eerst en daarna komt pas het blad. Daarom werd in de middeleeuwen deze plant Filiae ante Patrem genoemd, omdat de dochters (de bloemen) voor de vader (de bladeren) tevoorschijn komen. De naam van te plant heeft te maken met het feit dat de bladeren lijken op grote paardenhoeven.

Aardhommel

'Buuf' Adeline Besselink vraagt zich af of hommels kunnen steken. Het antwoord ja. De koninginnen en de werksters kunnen steken, net zoals bijvoorbeeld bij de honigbijen. En net als bij honingbijen kunnen mannetjes niet steken. Overigens is een steek van hommels niet gevaarlijk, maar wel pijnlijk. Als je allergisch voor dit gif bent, moet je meteen naar de huisarts gaan. Anders dan bij honingbijen blijven de angels van hommels niet achter in het lichaam na een steek. Daarom gaan hommels na een steek niet dood. Tevens kunnen zij net als wespen hun angels telkens opnieuw gebruiken. Dit komt omdat er geen breukpunt in de angel zit, waardoor deze niet afbreekt. De angel is hol van binnen en via deze holte wordt het gif naar het slachtoffer gepompt.

Gaasvlieg

L. Bressers vraagt zich het volgende af; hoe kom ik op de bovenste verdieping van een gebouw - tien hoog - aan grasvliegjes en, nog belangrijker, hoe kom ik er vanaf? Allereerst zitten gaasvliegjes niet enkel op de bovenste verdieping maar overal waar ze hun eitjes kunnen leggen. Daarnaast vraag ik me af waarom je van die gaasvliegjes af wilt, want het zijn zeer nuttige insecten die zelfs in de biologische bestrijding worden gebruikt. De larven zijn namelijk rovers op plantenzuigende insecten en die kunnen veel schade veroorzaken. Daarnaast zijn volwassen gaasvliegen zeer gewild bij heel veel insecteneters, zoals vogels, kikkers en insectenetende zoogdieren. Kortom: het zijn zeer nuttige insecten. In Nederland kennen we zo’n twintig soorten gaasvliegen en allemaal worden ze beschouwd als nuttige insecten. Daarom: liever niet bestrijden maar koesteren.

Begin bouw nest dwergmuis

Op de foto die ik kreeg van Eric zie je het begin van een nestje dat van droog gras is gebouwd. Volgens mij wordt dit een nestje van een dwergmuis. Dwergmuizen behoren met hun maximaal tachtig millimeter lange lijfje tot de kleinste knaagdieren in de wereld. Hun voedsel bestaat uit zaden van vooral granen, vruchten en bessen. Daarnaast eten ze ook insecten zoals vlinders, sprinkhanen en de rupsen van vlinders. Helaas gaat het heel slecht met de dwergmuizenpopulatie. Dit komt vooral door landontginning en –bewerking, zoals het besproeien van gewassen, het gebruik van combines, platbranden van stoppelveldjes en bebouwing. Vooral bij machinale oogst treedt er vaak massale sterfte op onder de jongen die dan nog in het nest verblijven.

Ooievaars

Lisette van Helden maakte eind vorige maand een kort filmpje van parende ooievaars op hun nest.

[YouTube:https://youtu.be/445gp5d-wII]

Verwachting Tekenradar

Afgelopen week werden beduidend meer tekenbeten gemeld op Tekenradar.nl dan de voorgaande weken. Met hoge temperaturen neemt de kans op een tekenbeet sterk toe. Het is daarom belangrijk om na een bezoek aan het groen een tekencheck te doen.

Krijg je binnen enkele dagen een rode ring of vlek - of heeft u andere verschijnselen die kunnen duiden op de ziekte van Lyme - neem dan contact op met de huisarts. Meld tekenbeten en lyme op Tekenradar en draag zo bij aan onderzoek naar de gevolgen van tekenbeten en Lymeziekte. Sinds vorig jaar kunnen ook kinderen meedoen aan dit onderzoek. Tijdens de Week van de Teek - vanaf 16 april - zal er nog extra aandacht aan teken en de ziekte van Lyme besteed worden. Op onderstaand filmpje krijg je uitleg hoe je het best een teek van je huid kunt verwijderen. 

[YouTube:https://youtu.be/MveB_UYn8cY]

Biodiversiteit neemt af

Wetenschappers waarschuwen dat de biodiversiteit wereldwijd gevaarlijk afneemt. Dit is niet alleen slecht voor de natuur en ecosysteemdiensten, maar ook voor het welzijn van de mens. Een afname van de biodiversiteit tast de economie, het levensonderhoud van mensen en de voedselzekerheid aan. Een lichtpuntje? We hebben de kennis om het tij te keren, maar dan moeten we nu aan de slag!

Natuurtip

Volgende week zondag 15 april kun je van halfzeven tot halfnegen 's ochtends een wandeling maken door de Kampina en op zoek gaan naar reeën. Aanmelden kan via Natuurmonumenten.nl/agenda. Reeën zijn schuw en zoeken het liefst in de schemering en tijdens het ochtendgloren naar voedsel, want dan is het nog rustig in het gebied. Je ziet ze vaak bij bosranden en als je heel voorzichtig en stil bent, heb je de kans dat ze blijven staan. Zelfs als je ze niet ziet, zijn er sporen die hun aanwezigheid verklappen. Deelnemers wordt geadviseerd stevige wandelschoenen aan te trekken, kleding te dragen die passen bij het weer en zichzelf achteraf altijd te controleren op teken.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.