Stuifmail zondag 16 september: stinkende kortschildkever, stadsreus, biefstukzwam en kolibrievlinder

16 september 2018 om 10:35
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Vandaag besteedt Frans aandacht aan de stinkende kortschildkever, de stadsreus, een biefstukzwam, de kolibrievlinder en buxusrupsen.
Profielfoto van de Bekker Peter
Geschreven door
de Bekker Peter

Stinkende kortschildkever
Op de foto van Loes Westgeest zie je een zwart insect dat er gevaarlijk uitziet. Loes vermoedt dat dit een stinkende kortschildkever is en daar heeft ze helemaal gelijk in. De houding op de foto is een typische dreighouding van deze kever. De kever hoopt dat belagers hierdoor terugschrikken. De stinkende kortschildkever lijkt dan erg op een schorpioen. De staart staat dan krom omhoog, de kaken worden open gesperd en de tasters steken recht vooruit. In een normale houding lijkt de kever met zijn mooie diepzwarte kleur en het langgerekte lichaam meer op een oorworm dan op een kever. Je kunt deze kevers gewoon in je tuin tegenkomen, maar meestal zitten ze de kevers in een strooisellaag. Daar zijn ze dan op jacht naar prooien. De favoriet op het menu van deze stinkende kortschildkever is de slak. Nu nog de verklaring van de naam. Het is een kever en als je goed naar het lichaam kijkt, zie je twee korte schilden - zeker korter dan het lichaam - en daaronder zitten de vleugels. Het woord 'stinkend' duidt op het feit dat deze kevers, wanneer een vijand niet onder de indruk is van de houding, een stinkende, melkwitte vloeistof afgescheiden. Mocht je het diertje willen oppakken, doe dit dan voorzichtig. Want de stinkende kortschildkever heeft stevige kaken en kan daarmee een mens een pijnlijke beet geven. 

Stadsreus of Hoornaarzweefvlieg
Op de foto die Hans de Kort me mailde, zie je een prachtig gekleurd insect. Wat direct opvalt, is de grootte van het insect, het rood en geel op en de zwarte strepen. Je kan ook goed zien dat het insect twee vleugels heeft. Het lijkt een klein beetje op een hoornaar. Vandaar dat in het verleden de naam hoornaarzweefvlieg aan dit dier werd gegeven. Tegenwoordig wordt deze grote zweefvlieg van 2.5 centimeter stadsreus genoemd. Deze zweefvlieg doet, zoals veel zweefvliegen, aan mimicry en bootst een hoornaar na. Hiermee zet die zweefvlieg de eventuele vijanden op een verkeerd spoor en zo wordt 'ie niet opgegeten. De stadsreus voedt zich met nectar en stuifmeel. 

Biefstukzwam
Op de foto die ik kreeg van 'buuf' Adeline Besselink zie je een mooie rode zwam van bovenaf. Deze zwam heet biefstukzwam en hoort bij de boomzwammen en is dus geen paddenstoel. De term paddenstoelen geven we in het algemeen aan zwammen met een hoed en een steel die op de grond staan. Biefstukzwammen zijn vaak te vinden zijn in holten van eikenbomen of aan de voet van eiken. Meestal staan ze laag aan de grond. Deze zwam heeft de naam te danken aan het feit dat 'ie lijkt op rauwe biefstuk. Hij is ook eetbaar. De smaak is wel wat zuur en bitter. Als je op de zwam knijpt, komt er een rood sap uit. Daarmee kleurt deze zwam ook het hout waarop 'ie groeit. Vanwege die eigenschap is hij zeer geliefd bij houtbewerkers.

Kolibrievlinder
Alfonso Morano vraagt zich af waarom hij dit jaar maar één kolibrievlinder heeft gezien. Dat is lastig in te schatten, maar wellicht waren er te weinig bloeiende planten in de omgeving. Dan verleggen ze hun leefgebied. Deze vlinders moeten namelijk meerdere bloeiende planten aandoen op hun route. Vlinders vinden de plek waar ze hun voedsel  - nectar, maar ook poep of rottend fruit - door middel van hun voelsprieten en hun facetogen. Eigenlijk net als bijen. Zie onderstaand filmpje gevonden van BNNVARA.
[YouTube:https://youtu.be/s7oK3pNQ6yA ]
Twee buxusrupsen
Op de foto van Ria van Zunderd zie je twee buxusrupsen, die uit een plataan zijn gekomen. Ria van Zunderd vraag zich af hoe dit kan. Ze ziet in ieder geval geen vraat aan de plataan. Dat is een leuke vraag, maar ook voor mij is dit een raadsel. Het zou kunnen dat deze rupsen op zoek zijn gegaan naar buxusplanten en via de plataan daar naartoe zijn gegaan. Rupsen kunnen heel goed klimmen. Misschien zijn ze vervolgens teruggekomen of zijn ze meegenomen door een vogel en weer ontsnapt. Ik ben benieuwd of dit volgend jaar ook weer gebeurt.

Ooievaars
Gestelnatuurlijk publiceerde onderstaand filmpje van een vlucht van ooievaars boven het Bossche Broek.
[YouTube:https://youtu.be/OcGmvoEuX3M]

Waar blijven de gewenste waterdieren in Brabantse beken?
In Brabant wordt in veel beken niet de gewenste beekmacrofauna aangetroffen. Om de oorzaak hiervan te achterhalen, is onderzocht welke kenmerkende laaglandbeeksoorten normaliter in het gebied voorkomen en welke verdwenen zijn en is bekeken welke knelpunten er zijn. Een belangrijk knelpunt is vermesting. Verder worden bovenlopen met een van nature beperkt verhang slecht gewaardeerd.

Hier vind je een uitgebreide beschrijving van dit onderzoek, waarbij ook ingegaan wordt op zoals de rol van bepaalde soorten, de effectiviteit van de monitoring en de kans op terugkeer van verdwenen soorten. 

Poep essentieel bij speurtocht naar wolf
Na diverse zichtwaarnemingen op het noordelijk deel van de Veluwe is de laatste maanden intensief veldonderzoek gedaan naar de aanwezigheid van een wolf. Vrijwilligers van het samenwerkingsverband houden kilometers aan zandpaden in de gaten op kenmerkende aanwijzingen dat een territoriale wolf aanwezig is. Via poep. Zie je een wolf of het spoor van een wolf? Geef dit dan - ondersteund met foto’s of een film - door aan Wolven in Nederland.

Natuurtip
Dit weekend is het ‘Egelweekend. Tijdens het Egelweekend roept de Zoogdiervereniging iedereen op om waarnemingen van egels door te geven, bijvoorbeeld uit de eigen achtertuin of buurt. De eerste landelijke egeltelling vond plaats tijdens het Jaar van de Egel in 2009. Die was een groot succes, er kwamen meer dan 20.000 meldingen van egels binnen. De jaren daarna is er steeds weer een oproep voor het doorgeven van waarnemingen van egels tijdens (en rond) dit weekend verspreid.

De Zoogdiervereniging wil met het Egelweekend zoveel mogelijk gegevens van egels verzamelen. Door deze waarnemingen ontstaat een aardig beeld van de verspreiding van egels in Nederland. Waar komen ze voor en waar worden ze niet gemeld? Zijn de witte gebieden uit voorgaande jaren er nog steeds?

Het melden van egels gaat gemakkelijk. De egel(s) in jouw tuin kun je doorgeven via de Jaarrond Tuintelling. Egels op andere locaties kunnen worden doorgegeven via Telmee.nl en Waarneming.nl.

Heeft u geen account? De Egelwerkgroep heeft een meldpunt gemaakt waar u de egelwaarneming doorgegeven kan worden.

De Zoogdiervereniging heeft met hulp van het Prins Bernhard Cultuurfonds en Groen& Doen van een vijftal aansprekende soorten educatieve filmpjes gemaakt. Waaronder deze:
[YouTube:https://youtu.be/5J7qqJZ73W4]

Vara's Vroege Vogels maakte in het kader van het Egelweekend ook een egelfilmpje. Die vind je hier. Bekijk wat je in de eigen tuin kunt doen om egels de winter door te helpen.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.