Video

Stuifmail zondag 13 mei: lindeherculesje, platbuik, buxusrups, emelt en kauwen

13 mei 2018 om 09:19
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Vandaag besteedt Frans aandacht aan een lindeherculesje, een platbuik, de buxusrups, emelt en kauwen.
Profielfoto van de Bekker Peter
Geschreven door
de Bekker Peter

Lindeherculesje
Op de foto van Jose van Poppel zie je een vlinder met veel bruine kleuren en wat vlekken op de donkerste bruine kleur. Volgens mij hebben we hier te maken met een lindeherculesje. Dit is een echte nachtvlinder, die enkel in de nacht actief is en dus op licht afkomt. Deze soort is vrij zeldzaam, maar komt in het zuiden en in de duinen wel veel voor. Lindeherculesjes behoren tot de familie van de spanners, waarvan bekend is dat er over de wereld meer dan 23.000 beschreven soorten voorkomen en in ons land ongeveer driehonderd soorten. Tot slot: lindeherculesjes overwinteren als pop in de grond.

Platbuik
Op de foto die ik kreeg van Jeanette Wouters zie je een echte libel met als hoofdkleur geel en natuurlijk doorzichtige vleugels. Libellen worden in twee groepen verdeeld: de echte libellen en de waterjuffers. De waterjuffers zijn over het algemeen klein en hebben in de rusthouding hun vleugels achter de rug opgevouwen. Echte libellen zijn in het algemeen groot en hebben in rusthouding hun vleugels gespreid. Op deze foto zie je dus een echte libel en het is een van de eerst uitgekomen libellen: een platbuik. Aan het feit dat het achterlijf geel is, zie je dat je hier te maken hebt met een vrouwtje.

Buxusrups
'Buuf' Adeline Besselink vraagt zich af wat een buxusrups voor een insect wordt. Zij denkt aan een mot of vlinder. Nadat de buxusrups zich volgegeten heeft, wordt het een pop. Die pop wordt ingekapseld in de buxus en uit die pop komt een nachtvlinder, geen mot. Er zijn heel veel nachtvlinders in Nederland, zo’n 2350 soorten. Dagvlinders zijn er veel minder, daarvan heb je 53 soorten. Van de 2350 soorten nachtvlinders horen er een paar bij de mottenfamilie, zoals de kleermot.

Adeline had ook nog kunnen vragen of het wel een vlinder wordt, want er zijn ook bastaardrupsen, die op gewone vlinderrupsen lijken, maar het volwassen diertje is dan een bladwesp. 

Emelt
Bij de familie Kees zaten emelten - heel herkenbaar - onder hun matten en op hun terras. Ze vragen zich af hoe die dieren daar komen? En wat ze er tegen kunnen doen. Nou, emelten zijn larven van langpootmuggen. Het vrouwtje van de langpootmug kan maximaal vierhonderd eieren per keer afzetten. Dit doen ze allemaal op graslanden, maar ook op gazons. Daar eten de emelten de jonge delen van grassen. Dit doen ze door vanuit hun pijpjes het jonge groen naar beneden te trekken. Het resultaat hiervan is dat er bruine, kale plekken komen op de graslanden en gazons. 

Nu het antwoord op de eerste vraag. Vermoedelijk is er wat in de omgeving veranderd waardoor de emelten op zoek zijn gegaan naar voedsel en dit niet hebben kunnen vinden. Ze moeten overdag dan een schuilplek vinden en kruipen dan ergens onder. Wellicht komt dit maar een meer voor, want de veranderende situatie heeft er voor gezorgd dat er minder grasland dan wel gazon is en dus kunnen de vrouwelijke langpootmuggen geen eitjes afzetten. En dan komen er ook geen emelten meer. Mocht het toch nog voorkomen, dan kan de familie Kees zich het beste wenden tot een van de de sites Biocontrole.nl en Ecostyle.nl

Kauwen
Gerard ten Napel heeft wat vragen over het gedrag van kauwen. Onder meer waarom ze weleens een soortgenoot dood pikken. Ik wil allereerst uitleggen hoe kauwen eruit zien want veel mensen hebben het soms over kauwen terwijl ze doelen op roeken of kraaien of andersom. Kauwen zijn zwarte vogels met zilvergrijze kopzijden en maximaal veertig centimeter groot. Roeken en kraaien zijn groter, ongeveer vijftig centimeter. Kauwen zijn hele intelligente vogels, die in grote groepen leven. De sociale structuur bij groepen kauwen is zeer uitgebreid: er is een pikorde, er vinden intriges plaats en er zijn 'verliefde' stelletjes. Dit laatste valt heel duidelijk op bij het zoeken naar voedsel. Die verliefde stelletjes blijven een leven lang bij elkaar en zijn bijna altijd onafscheidelijk. Komt er een kauw uit een andere groep, dan kan het zijn dat die wordt gedood, want de pikorde is vastgesteld en daar kan niemand tussenkomen. Soms mag zo’n vreemdeling blijven leven, maar de groep bepaalt dit. Dat je niet vaak dode dieren vindt, is te danken aan meerdere 'opruimers' in de dierenwereld: van vogels tot zoogdieren en van aaskevers tot wespen, die ook vlees nodig hebben. Er blijft in de natuur niets aan voedsel liggen.

Ooievaar
Lisette van Helden filmde vader en moeder ooievaar op hun nest, met jonkies. Ze geven hen nog wat extra nestvulling voor de koude nacht.

Wachten op privacy instellingen...

Massale kaalvraat eikenbomen
Het voorjaarsgroen kwam dit jaar zeer snel vanwege de zeer hoge temperaturen in april, maar op veel plaatsen - vooral in noordelijke provincies - is het voorjaarsgroen ook al weer heel snel verdwenen. Ontelbare aantallen rupsen en bladwespen vreten de bomen compleet kaal, waardoor complete bossen een winters aanzien krijgen. Een waar feestmaal voor vogels.
[YouTube:https://youtu.be/SiY76DGe-ZA]
[YouTube:https://youtu.be/RTAuGRDa7Z4]

Eerste Nationale waterdiertjestelling
Deze zondag start - tijdens deze Week van Ons Water - de nationale waterdiertjestelling. Scholieren en vrijwilligers uit het hele land gaan waterschorpioenen, libellenlarven, rugzwemmers en andere waterdieren tellen. De gegevens uit deze telling kunnen waterbeheerders helpen bij het bepalen van de kwaliteit van ons water. Biodiversiteit is een goede graadmeter voor de kwaliteit.

Scholen die met de waterdiertjestelling aan de slag willen, vinden op de website ondersteunend lesmateriaal. Dit is ontwikkeld door de Nederlandse tak van het internationale GLOBE-programma. Wereldwijd zijn bij dit programma meer dan 30.000 scholen uit ruim honderd landen aangesloten, die allemaal onderzoek doen naar natuur en milieu in hun schoolomgeving. GLOBE biedt daarnaast nog verschillende onderzoeksprojecten voor scholen. Leerlingen kunnen naast de waterkwaliteit ook de lucht- en bodemkwaliteit onderzoeken. Ook bekijken ze de reactie van de natuur op de klimaatverandering. 

Natuurtip
Deze zondagavond vindt van zeven tot negen uur een wandeltocht plaats door natuurgebied Kampina. Ontdek twee interessante historische schatten: Banisveld en voormalig landbouwenclave Balsvoort. Je ontdekt op Banisveld hoe Natuurmonumenten een vuilnisbelt omtoverde tot mooie natuur. En je keert terug in de tijd op voormalig landbouwenclave Balsvoort, waar vroeger boerenfamilies een zwaar zelfvoorzienend bestaan leidden en waar tijdens de Tweede Wereldoorlog een aangrijpend drama plaatsvond. 

Aanmelden wordt gevraagd. 

Deelnemers wordt geadviseerd stevige wandelschoenen aan te trekken, kleren te dragen die bij het weer passen en jezelf achteraf altijd op teken te controleren.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.