Tilburg is de eerste stad in Brabant die onderzoek doet naar de eigen koloniale geschiedenis. Sinds 2022 staat hier ook het eerste slavernijmonument van Brabant. Er zijn in de stad allerlei projecten voor bewustwording en om zo het gesprek aan te gaan over het verleden.

Zo zijn er bijvoorbeeld speciale gastlessen op basisscholen over discriminatie en slavernij. De kinderen van groep 6 van basisschool De Vuurvogel luisteren ademloos. "Ik ben blij dat het nu beter is", zegt Achmed. "Hoe eerder we het weten hoe beter", zegt Emma.

Onderwijs zit in het dna van de stad. Fraters, zusters en missionarissen uit Tilburg bouwden scholen in Suriname en gaven er les. Dat is ook een van de redenen dat er een relatief grote groep inwoners van Surinaamse en Antilliaanse afkomst in de stad woont.

Discussie
Missionaris Peerke Donders verzorgde in de leprakolonie Batavia in Suriname vanaf 1856 de melaatsen onder de tot slaaf gemaakten. In de kapel in het Peerke Donderspark horen we meer over zijn leven. In zijn brieven schreef hij over hoe er met de tot tot slaaf gemaakten werd omgegaan.

Esther Becx van het Peerke Donders Paviljoen vertaalt het als: in Europa hebben de ezels het nog beter dan de mensen hier. In de leprakolonie timmerde Donders doodskisten om de mensen toch een waardig afscheid te geven.

Een beeld van Donders zorgt momenteel voor discussie in de stad. Het toont een knielende melaatse man aan de voeten van de missionaris. Sommige bewoners vinden dat dit beeld niet in een openbaar park hoort te staan, maar bijvoorbeeld in een museum.

'Ik heb last van mijn kleur'
In het paviljoen bezoekt Cindy ook een expositie over slavernij. Tot slaaf gemaakten kregen na de afschaffing van slavernij een achternaam. Zo is er ook een familie Tilburg, de naam van de stad waar hun voormalige eigenaar woonde.

In Tilburg worden ook dialoogtafels georganiseerd. Met organisator Carla Mohammed wandelt Cindy door de stad. Daar vertelt Carla hoe het kolonialisme nog steeds doorwerkt. Nog steeds heeft ze last van haar kleur, zegt ze, omdat ze anders wordt behandeld. "Dus moeten we elkaar beter leren kennen."

Zesdelige serie
Dit jaar herdenken en vieren we dat de slavernij op 1 juli 1863 werd afgeschaft. Het duurde vervolgens nog tien jaar voordat de tot slaaf gemaakten echt vrij waren. In de nieuwe podcast Zwart-wit verleden ontvouwen zich in zes delen een twintigtal ontluisterende verhalen. Verhalen van mensen die leefden en leven in Breda, Bergen op Zoom, Tilburg en Helmond.

Cindy is daar waar de mensen woonden, duikt in archieven en leert zo meer over het Brabant van toen en ook over de mensen in kwestie. Ze komt op bijzondere plekken en neemt de luisteraar mee in haar zoektocht en ontdekkingen. Dit alles wordt omlijst met inzicht in het koloniale verleden van Brabant. Iets waar steeds meer steden nu onderzoek naar doen of willen doen.

Klik hieronder op de icoontjes voor de nieuwe aflevering van de podcast Zwart-wit verleden in je favoriete podcastapp.