* Na het schrijven van het artikel is Russel Cummins overleden. Hij leed aan kanker. De inhoud is nog wel met hem afgestemd.

Russel vertelt hoe hij in de psychatrie terechtkwam. Het begon toen hij een jaar of twintig was. “Ik gebruikte drugs en ik wilde mijn eigen geest onderzoeken. Dat was sprookjesachtig, maar op een gegeven moment raakte ik erin vast. Ik had het idee dat er overal boodschappen voor mij achter werden gelaten zoals op tv. Ik kreeg last van wanen en werd paranoïde. Ik ben toen in een hoogspanningsmast geklommen, omdat ik een vogel in mij wilde bedwingen. Daarna ben ik opgenomen.”

Hij kwam terecht bij GGz Breburg dat actief is in Breda, Tilburg, Oosterhout, Etten-Leur en Dongen. En daar leerde hij ook de isoleercel kennen. “Die was meer ziekmakend dan helend. Ik had soms het idee dat de isoleer vooral een oplossing was voor het personeel, omdat de afdeling dan even van het probleem af was.”

De ggz-instelling vindt dat opsluiten in een isoleercel meer kwaad doet dan goed. Volgens psychiaters verergert het angsten en psychoses en werkt het traumatiserend. Terwijl het veel instellingen niet lukt om eenzame opsluiting uit te bannen, sluit GGz Breburg al een aantal jaren niemand meer alleen en zonder contact op.

Irene Weltens is directeur behandeling en psychiater bij GGz Breburg: “De mensen die bij ons worden opgenomen, zijn ernstig ziek. Ze kunnen agressief of angstig worden. Eenzame opsluiting maakt hen niet beter.”

Volgens de meest recente cijfers zitten er landelijk per jaar toch nog 1000 mensen gedwongen in een isoleercel. En dat ondanks een belofte van een aantal grote ggz-instellingen om dit af te schaffen. MIND, de belangenorganisatie voor cliënten van de geestelijke gezondheidszorg en hun naasten, vindt dit zorgelijk.? Zij willen dat de isoleercel helemaal niet meer wordt ingezet, maar onder meer door personeelstekort lukt dat nog niet.

Maar GGz Breburg heeft de stap dus al wel gezet. Directeur Weltens: "We doen het nu echt anders dan vroeger. We stellen meer vragen en gaan meer het gesprek aan met de patiënt. We hebben geleerd om patiënten op een stevige maar menselijke manier vast te houden om ze rustiger te krijgen. We kunnen ze tijdelijk naar een kleinere groep brengen om te kalmeren. Vroeger sloten we mensen op, liepen we weg en als het niet meer anders kon lieten we ze helemaal alleen. Nu is er 24 uur per dag iemand met wie ze kunnen praten."

Volgens Weltens vraagt deze nieuwe aanpak wel veel van het personeel. "We hebben ons personeel hiervoor speciaal geschoold en ze staan tijdens hun hele dienst aan. Het gaat echt om een cultuuromslag die we als organisatie hebben moeten maken en niet direct om het aannemen van meer personeel of meer geld investeren. Dit kan ook in tijden van personeelstekort.”

Teamleider Patricia Wilbert vertelt dat niet alle collega's meteen overtuigd waren van de nieuwe aanpak: "Sommige collega's waren sceptisch en bang. Ze vonden het lastig om helder te krijgen wat je dan moet doen in een crisissituatie. Verandering is moeilijk en kost tijd en je moet leren hoe je dan moet handelen. We hebben een aantal jaar nodig gehad om dit door te voeren en dit goed af te stemmen met bijvoorbeeld de politie. Daarbij kost het tijd om te zien dat deze werkwijze ook succesvol is.”