Torendag in het Boterkerkje

Op zondag 25 mei 2025 vindt voor de 11e keer de middeleeuwse Torendag plaats, een dag met speciale aandacht voor de oudste middeleeuwse kerklocaties in Zuidoost-Brabant. Er doen dit jaar negen kerklocaties mee! Er doen zowel kerken mee in de Peel als in de Kempen. Doel van de Torendag is om de bijzondere ontstaansgeschiedenis van deze unieke middeleeuwse kerklocaties in Kempen- en Peelland door te vertellen en te laten beleven. De kerktorens zijn namelijk een uitdrukking van de Brabantse Gouden Eeuw (14e-15e eeuw), een economische en culturele bloeiperiode. In de Brabantse dorpen uitte de toegenomen welvaart zich in de bouw van vele kerken die zijn uitgevoerd in de stijl van de Kempense gotiek.

Torendag in het Boterkerkje

Het Boterkerkje, oudste kerkje van de regio, dateert van rond 1125. Het is waarschijnlijk de opvolger van een veel ouder kerkje. In dit Romaanse kerkje, toen gewijd aan Maria, zetelde het Kapittel van Oirschot, dat al snel vond dat dit kerkje niet groot genoeg was. Er werd circa 1200 een Gotisch koor aangebouwd en het dak werd aangepast. Maar nog was dit kerkje niet groot genoeg, vandaar dat begin 13e eeuw begonnen werd met de bouw van de grote kerk aan de markt. Het Mariakerkje, ook wel Onze-Lieve-Vrouwekerk genoemd, kreeg een bijrol in het religieuze leven in Oirschot. Na 1648 mocht het gebouw geen religieuze functie meer hebben. Anderhalve eeuw werd het als opslagruimte gebruikt onder andere van boter, vandaar de naam waaronder we het kerkje nu kennen: het Boterkerkje. Van ongeveer 1800 tot 2020 was het een protestants kerkje, nu is het een gebouw dat vele functies kan vervullen: er is gelegenheid voor rouwen en trouwen, exposities, concerten, etc. Het orgel uit 1751 is inmiddels gerestaureerd.

Op een tekening uit 1625 is al te zien dat het kerkje een bescheiden toren heeft. Die is op 25 mei te bezichtigen van 13.00-17.00 uur. Kinderen mogen zelfs even de klok luiden. Bij een bezoek aan het kerkje wordt door de gastheren en gastvrouwen uitgebreid aandacht geschonken de interessante geschiedenis van het gebouw en de plaats die het ook nu nog heeft in het monumentale Oirschot. Een aantal tekeningen en foto’s aan de wand ondersteunen het verhaal.

Tijdens de Torendag organiseren betrokken heemkundekringen en erfgoedstichtingen samen met de Stichting Archeologisch Samenwerkingsverband (SAS) op de verschillende middeleeuwse kerklocaties activiteiten, presentaties en/of rondleidingen. 

Meer informatie is te vinden op de website www.saspeelland.nl/kerken-in-kempen-peelland Een toelichtend filmpje over de middeleeuwse kerklocaties is te vinden op YouTube: