Een andere typering kwam van Ernst Hirsch Ballin. De CDA-coryfee weerspiegelde sfeer als: "We zijn losgelaten uit de greep van Wilders. Onze zuurstof is terug."
Ruim 150 leden aanwezigDat statement paste perfect binnen de sfeer die heerste op het congres. De ruim 150 aanwezigen op het congres begroette de beschrijvingen met applaus en gejoel. Uit alle lagen van het CDA waren mensen vanaf tien uur 's ochtends aanwezig.
Gemeentebestuurders, leden van Provinciale Staten, de Eerste en de Tweede Kamer, maar ook gewone leden van de partij.
Opluchting overheerstZoals Toon van der Looij uit Oirschot. "Ik volgde de debatten op tv en vond dat ik hierbij moest zijn. We kunnen nu aan een nieuwe basis gaan werken. Met de ChristenUnie, D66 en GroenLinks kunnen we een nieuw begin maken. Ik ben blij dat het speelkwartier van Wilders is afgelopen. Hij had standpunten waar wij niet op verder konden borduren. Ik ben echt opgelucht."
'Zuurstof terug'"Goed om die betrokkenheid bij de partijleden te zien", zei Marcel Wintels uit Tilburg, de nieuwe kandidaat-lijsttrekker van de partij. "Je kunt zien dat we weer zuurstof hebben. Enige smetje is dat het misschien nóg sterker was geweest als we zelf uit de coalitie gestapt waren." Op de vraag of hij het gevoel had dat het CDA bij vlagen een beetje een speelbal was, reageerde hij instemmend.
CDA-identeit terugVan Toorenburg vult aan: "We moeten leren van de afgelopen vijf jaar. Compromissen met andere partijen moeten wij niet verdedigen als eigen inzet. Wij moeten meer laten zien waar wij zelf voor staan. Daarin hebben we een slag te maken." Bang dat de CDA-identiteit verloren is gegaan, is ze niet, maar er moet wel opgepast worden. "Mensen hebben soms teveel gedacht dat wij teveel vonden waar de PVV en de VVD voor stond. Daar moeten wij zelf sterker in worden."
Het congres stond gepland tot 12 uur, maar zo'n anderhalf uur later waren leden nog steeds met elkaar in gesprek.