Van Barth komt voor de oorlog over uit Indonesië en wordt predikant in de kleine gemeente van de Hervormde kerk in Ravenstein. Hij wordt lid van de NSB, maar niemand in zijn omgeving of in de kerk weet ervan. Van Barth is één van de vijftien predikanten die in de oorlog van de verkeerde kant is. Hij voelt zich alleen en geïsoleerd, zo blijkt uit dagboeken.
Zijn er zeventig jaar later lessen te trekken uit de keuzes van toen? Ja, denkt de Nederlands Hervormde Kerk in Ravenstein. Een kleine kerk, waar tweewekelijks zo'n 30 mensen zitten. Zondagochtend stond het NSB-lidmaatschap van dominee Van Barth centraal in een ervaringsdienst.
De eerste tekenenIn de oorlogsjaren voelt de kerkenraad dat er iets mis is. Van Barth wil meehelpen met de winterhulp. Dat is de nationaal-socialistische organisatie die tijdens de Tweede Wereldoorlog maatschappelijke hulpverlening verleent.
Maar de bond van kerken heeft opgedragen niet daaraan mee te doen. Er ontstaat op een koude decemberavond in Ravenstein discussie tussen de kerkenraad en Van Barth. De kerkenraad zegt dat politiek van de kansel gescheiden moet blijven. Het gaat er hard aan toe. De dominee mag zich uiteindelijk bij de winterhulp aansluiten, op persoonlijke titel.
Van toen naar nu"Er zijn zoveel parallellen met deze tijd", zegt dominee Van Tilburg die de ervaringsdienst zondag voorging. "Ook nu is er angst, we zoeken de oorzaken bij andere bevolkingsgroepen, mensen zoeken een leider. En waar men in de jaren '30 afgaf op het communisme, is dat nu het kapitalisme. Elke dag moeten we stilstaan bij onze keuzes die we maken."
De kerk gaat aan het eind van de oorlog tijdelijk op slot. Dominee Van Barth valt door de mand. Als een Poolse commandant tijdens Operatie Market Garden opdracht geeft alle NSB'ers te arresteren, wordt Barth in oktober 1944 opgepakt.
Kerk in puinDie maand komen ook veertien protestantse vluchtelingen uit Groesbeek over naar Ravenstein. Samen met een lid van de marechaussee en de voorzitter van de kerkenraad stappen ze de kerk binnen. Die ligt vol glas en in puin, door de bombardementen.
De vijftien lopen naar de donkere achterkamertjes van de kerk. Er staan nog een paar banken en een tafel. Eentje stapt naar voren, neemt het woord en zet daarmee een streep onder het verleden.