Voor het Charter van Kortenberg moeten we terug naar de middeleeuwen, toen Brabant een hertogdom was, eigenlijk een zelfstandig land. Brabant had bijna een half miljoen inwoners en was al erg verstedelijkt.
Het huidige Noord-Brabant maakte deel uit van het hertogdom Brabant dat bestond uit grote delen van het latere België, waaronder Antwerpen, Brussel en Leuven. De belangrijkste, oudste en grootste stad in onze huidige provincie was 's-Hertogenbosch. Ook Breda en handelsstad Bergen op Zoom waren invloedrijke steden, met de hertog boven zich als vorst.
Jan II Landstreken van de Meijerij tot het Markiezaat hadden hun eigen machthebber, een heer. Die vielen weer onder de vorst van Brabant: hertog Jan II. In de zomer van 1312 voelde hertog Jan zijn einde naderen. Hij was bang dat zijn land verscheurd zou worden door ruzies. Zijn zoon en opvolger (Jan III) was pas 12 dus die vrees was niet ongegrond. Op zijn sterfbed stelde hij op 27 september 1312 een tekst op die erg ver ging. Er moest een raad komen die toezicht hield op het hertogdom. In die raad kwamen vertegenwoordigers van de adel maar ook met de steden. Dat betekende medezeggenschap dus en dat was een enorme stap toen.   
MijlpaalIn de perkamenten brief legde de Brabantse vorst de rechten en plichten vast van steden als Den Bosch. Het revolutionaire zit hem er in dat nooit eerder een vorst was geweest die schriftelijke afspraken maakte met zijn onderdanen over de machtsverdeling. Alleen in Engeland was er eerder al zoiets gebeurd. Vorsten waren tot die tijd aan niemand verantwoording schuldig. Maar hertog Jan dacht daar duidelijk anders over. Voortaan mocht er meegepraat worden over belastingheffing en oorlog.
58 edelen en 18 steden tekenden dit 'contract' met de hertog. Ze gingen een raad vormen die regelmatig vergaderde. In het Charter worden de heren ook met naam genoemd: de heren van Breda, Den Bosch, Bergen (op Zoom) en Cranendonck.
Volgens Arnoud Jan Bijsterveld -hoogleraar Cultuur in Brabant aan de Universiteit van Tilburg- zie je delen van het Charter van Kortenberg ook weer enkele eeuwen later terug, in de Nederlandse 'onafhankelijkheidsverklaring': het Placaet van Verlatinge in 1581. Daarin staat dat ook je een vorst (Filips II van Spanje) mag afzetten als hij slecht omgaat met de rechten van de inwoners, net zoals in het Charter. 
AmerikaAmerikaanse historici zien tot in de 18e eeuw sporen van het Placaet en dus in feite ook het Brabantse charter. De Amerikaanse rebellen gebruikten de Brabantse/Nederlandse ideeën over vrijheid om hun onafhankelijkheidsverklaring vorm te geven. De Amerikanen zweerden de Engelse koning af. Hun document werd in 1776 getekend door onder andere Thomas Jefferson en het wordt gezien als het meest waardevolle stuk papier in de Verenigde Staten. Het land van oorsprong: Brabant.
De historische documenten zijn ook buiten de politiek een inspiratiebron: de Hollywoodfilm National Treasure met Nicolas Cage gaat erover. Ook het Charter van Kortenberg zullen we vaker terugzien. Er wordt een strip geschreven waarin het document voorkomt.
President Hoe het ook zij: donderdag wordt de historische ondertekening herdacht. Maar voorzover bekend is dat alleen in het plaatsje Kortenberg, bij Brussel.  De president van Europa Herman van Rompuy is er ook bij. Brussel is tegenwoordig de hoofdstad van Europa en de hoofdstad van Belgie. 700 jaar geleden was het de hoofstad van het hertogdom Brabant.
In Brabant is er niets aan feestelijkheden georganiseerd. Zo blijft het dus bij een kleine herdenking voor een grote stap, zeven eeuwen geleden.