Stuifmail zondag 14 december: koningsmantel, kortschuldkever en rozengal
Koningsmantel Op de foto zie je een paddenstoel met de mooie naam; Koningsmantel. Deze soort paddenstoelen groeit vooral in naald- en gemengde bossen op zandgrond. Ze zijn dan voornamelijk te vinden op naaldhoutstammen, stobben en stronken. Koningsmantels hebben een oranjerood tot wijnrode hoed en wollige vezels en dat alles op een gelige ondergrond. Met al dat fraais dus duidelijk een mantel voor de koning. Het vlees van de hoed ruikt naar walnoten, maar wel heel zwak.
KortschildkeverOp de foto zie je een best wel vreemd diertje. De naam van dit bijzondere diertje is kortschildkever. Het is dus een insect wat behoort tot de kevers, maar door het gladde en langwerpige uiterlijk lijkt deze kever meer op een oorworm of schorpioen. In Nederland leven wel 100 soorten kortschildkevers, waarvan de meeste felle jagers zijn.
Deze jagers hebben krachtige kaken, die zelfs de menselijke huid kunnen doorboren. Overigens zijn ze niet gevaarlijk voor de mens. Deze grotere soorten zijn vooral in de nacht actief. Kleine kortschildkevers zijn dan weer overdag actief. Het voedsel bestaat uit insecten, maar er zijn ook soorten bij, die schimmels eten. Weer andere soorten leven parasitair in mierenkolonies.
RozengalOp de foto zie je een rozengal, maar er worden ook andere namen gebruikt voor deze gal, zoals mosgal, slaapappel of bedeguar. Dit laatste woord komt van het Frans bédégar en oorspronkelijk van het Perzische Bad-Awar en dit betekent letterlijk 'wind-bracht'. Zo dacht men vroeger, maar nu weten we dat het veroorzaakt wordt door een galwesp, Diplolepis rosae.
In het najaar zie je soms op rozenstruiken, op de uiteinden van rozentakken, vreemd gevormde groeisels. Dit zijn dan die rozengallen. In het begin zijn ze groen, maar ze verkleuren naar mooi rood. Op dat moment vallen ze dus pas echt goed op. Voor de benaming slaapappel is ook een verklaring, maar dan moet je het wel zoeken in het oude volksgeloof. Voorheen dacht men namelijk dat als die rozengal voor het slapen onder het kussen legde, dat je dan een goede nachtrust had. Probeer het maar eens.
Gedicht van Janine Jongsma HerfstdoorsnedeIk lig verstild in het grijze ochtendlichtons mooie overtrek toont slijtage zojuist zag ik het najaar er voorgoed in vallen
Wij, enkel nog een doorsnede van de herfstde zomers in ons zullen verjarensteeds verder bladerend achteruit
Jij, die nog slaapt in de zachte trekken van jouw gezichtwaarin de seizoenen sneller gaan dan ooit verwacht
Hoe kan ik onze zomers bewaren?anders dan in mijn ontbladerde velaan jouw handen vragen mij nooit te laten gaan
Door je ogen dichtde jaren terug te strelenin de nerven van mijn huid