Onze provincie telt momenteel 67 gemeenten. Inclusief Maasdonk, dat pas in het nieuwe jaar opgaat in Den Bosch en Oss. Dan blijven er hoe dan ook tientallen gemeenten over, maar de onderzoekers denken dat er in de ideale situatie véél minder moeten zijn.
Die situatie, het 'ideale' Brabant, omvat volgens de Atlaswetenschappers acht gemeenten. Het gaat daarbij om Bergen op Zoom, Roosendaal, Breda, Tilburg, Den Bosch, Oss, Eindhoven en Helmond. Die snoepen elk een groot aantal omliggende gemeenten op, omdat dit bestuurlijk beter zou uitkomen.
De onderzoekers van de Atlas voor gemeenten ontwikkelden naar eigen zeggen een methode om de optimale schaal van lokaal bestuur te bepalen. Daarbij wordt speciaal gekeken naar de gebieden werk, zorg, onderwijs, winkels, cultuur en natuur.
Veel 'donutgemeenten'"De dorpen lopen leeg en kampen met krimp en leegstand. Gemeenten op het platteland verenigen zich en kiezen vaak zelfs voor vrijwillige samenvoeging, om de machtige stad buiten de deur te houden. Zo ontstaan zogenoemde donutgemeenten, met de stad als geïsoleerd eiland in een 'vijandig' verenigd ommeland", schrijven de onderzoekers.
Maar steden en dorpen zouden helemaal niet met elkaar moeten concurreren. Volgens de 'visionairs' vullen ze elkaar juist aan: "Steden en dorpen hebben elkaar hard nodig. Dorpen zijn alleen levensvatbaar met een aantrekkelijke centrumstad in de buurt. En steden zijn alleen aantrekkelijk als ze in een groene omgeving, met landschappelijke kwaliteiten, liggen."
Gemeenten werken al veel samenVelen wonen in een dorp en werken in de stad, of omgekeerd. Daardoor werken gemeenten nu al veel samen op verschillende gebieden, zoals de woning- en arbeidsmarkt. En de komende jaren krijgen ze daar alleen maar verantwoordelijkheden en taken bij, omdat het Rijk taken overhevelt naar de gemeenten. Daarom zou een fusie ze goed doen, denken de onderzoekers.
Die samenwerking zou ook andere voordelen bieden. Zo zouden gemeenten zorgvuldiger kunnen omgaan met belastinggeld, en dat geld zo gericht en effectief mogelijk kunnen investeren. Daarvan profiteren niet alleen de mensen en de bedrijven in de regio, menen de Atlasonderzoekers, maar ook het land als geheel.
Brabant moet gebied afstaanDat klinkt allemaal als een aantrekkelijk verhaal, maar er is één belangrijke kanttekening. Brabant zal voor die situatie namelijk land moeten afstaan. Zo slokt onder meer de gigagemeente Nijmegen Cuijk én Boxmeer op, terwijl Gorinchem Aalburg annexeert. Waarschijnlijk omdat de inwoners daar voor bepaalde voorzieningen al veel in die regio komen.
Overigens is er ook een lichtpuntje. Bergen op Zoom kaapt namelijk delen van Zeeland weg, waaronder Tholen. Dat kan dan weer worden opgevat als een schrale troost, hoewel wij elk stukje Brabant dat verdwijnt een gemis vinden.
Niet definitiefNatuurlijk is het zo dat het hier om een ideale situatie gaat volgens de Atlas voor gemeenten, wat absoluut niet wil zeggen dat Brabant definitief grondgebied gaat inleveren. Er was eerder al wel een plan om de provincie op te delen in twee delen, maar dat sneuvelde. Een meerderheid van de Brabanders zat er niet op te wachten.

De Atlas voor gemeenten verschijnt jaarlijks. Daarin vergelijken de onderzoekers de vijftig grootste gemeenten van het land op meer dan vijftig verschillende punten. Het gaat daarbij onder andere om bevolkingsopbouw, veiligheid en cultureel aanbod.