Stuifmail zondag 13 augustus: witte halvemaanzweefvlieg, olifantsrups en kolibrievlinder

13 augustus 2017 om 10:55
nl
Boswachter Frans Kapteijns vertelt wekelijks op de radio wat er op het moment in de natuur te beleven valt. Luisteraars kunnen vragen stellen via [email protected]. Vandaag besteedt Frans onder meer aandacht aan de witte halvemaanzweefvlieg, olifantsrups, pimpelmees, harig knopkruid en de kolibrievlinder.
Profielfoto van Christel van der Meer
Geschreven door
Christel van der Meer

Witte halvemaanzweefvlieg
Op de hele scherpe foto zie je een prachtig insect zitten met twee vleugels. Dit betekent al meteen dat het insect bij de tweevleugelige hoort en in dit geval bij de zweefvliegen. Het is dan ook door de bijzondere tekening een halvemaanzweefvlieg en in dit specifieke geval een witte halvemaanzweefvlieg prachtig gefotografeerd door Nanne Burgers.

Je komt deze zweefvlieg het meest tegen in open terreinen, in graslanden, in wegbermen en nu dus ook op de tafel bij Nanne Burgers. Het volwassen dier eet nectar en stuifmeel en daarom zie je deze witte halvemaanzweefvliegen dus ook heel vaak op bloemen. Ze spelen hierbij dus ook een duidelijke rol bij de bestuiving. De larven van deze zweefvliegen zijn nog nuttiger, want ze eten in de nacht grote hoeveelheden bladluizen.

Olifantsrups
Op de foto zie je een vrij forse rups met aan de achterzijde een soort pijl, vandaar dat de rups hoort bij de familie van de pijlstaarten. Dit zijn hele mooie maar grote nachtvlinders en door de kleur. Vooral door de omhoog geheven grote kop, wordt deze rups olifantsrups genoemd. Bij gevaar trekt deze rups de kop iets in en beweegt dan zijn 'nek' heen en weer, net zoals de olifanten dat doen. De vlinder die na verpopping tevoorschijn komt noemt men groot avondrood en als je het plaatje erbij ziet, kan je dat wel begrijpen.

Jonge pimpelmees
De Buuf had een jonge pimpelmees gevonden onder de haag, maar een dag later was dat diertje dood. Hoe kan dat en had ze er wat aan kunnen doen. Het antwoord op de laatste vraag is nee. Soms helpt het als je zo’n diertje naar de dierenbescherming kunt brengen, maar vaak kan je zo’n diertje ook niet vangen en loopt het heel veel stress op.

Daarnaast is het zo, dat zo laat in het jaar, de legsels vaak zwak zijn en de kans op overleven al klein is. En tot slot is het duidelijk dat zowel koolmezen als pimpelmezen sterk te lijden hebben aan een tekort aan kalk in de Nederlandse bossen. Dit wordt veroorzaakt door een te hoog stikstofdeken boven onze provincie. De vogels hebben die kalk nodig om sterke botten te kweken en voor een sterke eierschaal zodat het kuikentje goed kan groeien in het ei.

Harig knopkruid
Op de foto zie je een plant met kleine witte bloemen. De naam van deze plant is harig knopkruid. Bij Addie de Ruijter staan veel van deze planten in zijn moestuin en dat zie je vaak. Moestuinen staan bekend om een uitstekende locatie voor deze planten en dan vooral op open zandgronden. Oorspronkelijk kwam harig knopkruid hier ook niet voor maar wel in Midden- en Zuid-Amerika. Dat als antwoord op de eerste vraag van Addie de Ruijter.

Tevens vraagt Addie zich af of de blaren die zij opgelopen heeft, veroorzaakt kunnen zijn door dit harig knopkruid. Volgens mij is dat niet mogelijk, want de plant heeft wel haren, maar geen brandnetelsap of ander sap erin. De meeste mensen vinden het een lastige plant, zeg maar onkruid, maar weten niet dat dit harig knopkruid zelfs goed eetbaar is.

Naast dit harig knopkruid heb je ook nog het kaal knopkruid en beide soorten zijn goed eetbaar. Je kunt er een salade van maken of het kort koken als spinazie. Het is lekker om het in gekookte vorm fijn te hakken en te serveren met gesmolten roomboter, zwarte peper en zout. Daarnaast wordt knopkruid gedroogd om als soepkruid te dienen.

Steenuil en bijenvolk van honingbijen 
Op de foto’s aangeleverd door Esther van Aalst zie je inderdaad op de eerste foto een hele kleine uil zitten, en dat weet je meteen dat het een steenuil is. Steenuilen zijn de kleinste uilen van Nederland. Steenuilen worden maximaal 27 cm lang, en hebben een maximale spanwijdte van rond de 55 cm.

Op de tweede foto lijkt het te gaan om een groep wilde bijen. Het zijn echter geen wilde bijen, maar honingbijen. Dat is toch wel belangrijk om te melden, want dan weet je meteen ook dat je een imker moet bellen. Anders gaan dat bijenvolk verloren. Ze moeten naar een korf of bijenkast gebracht worden, want ze kunnen namelijk niet overleven zonder een dak boven hun hoofd.

Kolibrievlinder
Een vraag van Mies Matheeuwsen: ik zou graag weten wat dat is. Dit heeft mijn zoon gefilmd bij hem thuis in Grefrath Duitsland bij hem achter in de tuin. 

Je zoon heeft een mooi filmpje gemaakt van een kolibrievlinder. Deze kolibrievlinder hoort bij de familie van pijlstaartvlinders en dit zijn dus eigenlijk nachtvlinders. De kolibrievlinder is een uitzondering en daarom zeg je dan dagactieve nachtvlinder. Veel van die pijlstaart vlinders beschikken over een lange tong om nectar op te zuigen.

Het bijzondere van deze kolibrievlinder is dat hij/zij in staat is, om stil te hangen in de lucht bij een bloem tijdens het opzuigen van nectar. Omdat de vlinder hierdoor doet denken aan een kolibrie heeft de soort de Nederlandstalige naam kolibrievlinder gekregen.
[youtube:https://youtu.be/SIVf4AJ-_rs]
Bijzonder wespenseizoen: uitzonderlijk hoge aantal koninginnen leidt niet tot veel wespen
Dit voorjaar werden zeer veel koninginnen gemeld. Desondanks blijkt uit de jaarlijkse rondgang langs wespenbestrijders dat in grote delen van het land het aantal wespennestmeldingen laag is. In het noordoosten van het land komen de hoogste dichtheden voor. Een combinatie van weersomstandigheden lijkt de oorzaak. De overlastperiode is echter nog niet voorbij door gespreide ontwikkeling van nesten.

Minder vlinders in tuinvlindertelling
Tijdens de Landelijke Tuinvlindertelling in het weekend van 4 tot 6 augustus zijn minder vlinders geteld dan in de voorgaande acht edities. Zowel het aantal vlinders per telling als het aantal soorten dat per tuin werd gezien was lager. Atalanta was nummer één, gevolgd door kleine vos en dagpauwoog. Het bont zandoogje deed het goed dit jaar in de telling.

Je kan zelf de actuele stand zien op de website Vlindermee. Mocht je de smaak te pakken hebben en regelmatig tellingen willen uitvoeren in jetuin (ook van andere soortgroepen) ga dan naar de Jaarrond Tuintelling.

De resultaten
1          atalanta (15037 x)
2          dagpauwoog (7687 x)
3          kleine vos (7392 x)
4          klein koolwitje (5992 x)
5          bont zandoogje (5200 x)
6          groot koolwitje (4851 x)
7          citroenvlinder (3436 x)
8          klein geaderd witje (2965 x)
9          gehakkelde aurelia (2828 x)
10        distelvlinder (1862 x)


Natuurtip

De mooiste routes over de heide
Rond augustus kan je op heel veel plekken alweer volop genieten van de bloeiende heide! Maar ook als de heide nog niet volop in bloei staat kan je er heerlijk wandelen en genieten van de natuur. We hebben een selectie gemaakt van onze mooiste heideroutes. Op de onderstaande kaart vind je de startpunt van deze routes.

Wandelen met de app Natuur Routes
Ook in andere landschappen wandelen? De app Natuur Routes biedt een ruime keuze uit wandelroutes door heel Nederland.
De app is gratis te downloaden (https://www.natuurmonumenten.nl/routes/route-app)

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Deel dit artikel
Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!