Echte tonderzwam

Op de foto die ik kreeg van Toon Kraayvanger zie je een grijze zwam aan een boomstam hangen. De naam van deze boomzwam is echte tonderzwam. Het vruchtlichaam van echte tonderzwammen is klok- of koepelvormig en meerjarig. Elk jaar groeit er een nieuwe laag aan, die bestaat uit een laag buisjes van twee tot acht millimeter dik. De echte tonderzwammen zijn van groot belang voor de voortplanting van veel insectensoorten, waaronder een aantal zeldzame kevers en sluipwespen. Deze leggen hun eitjes in het vruchtlichaam, waarop de larven zich te goed doen aan het vlees. Maar ook voor de mens was de echte tonderzwam zeer nuttig. Feitelijk heeft deze boomzwam daar ook zijn naam aan te danken. Het vlees van het vruchtlichaam werd gebruikt voor het laten smeulen van vuur en dat werd tot de zeventiende eeuw tonder genoemd. Daarna raakte de naam minder in zwang, maar de boomzwam bleef de naam echte tonderzwam behouden.

Zandbij

Op de foto die Jacky Schut instuurde, zie je een zandbij. Zandbijen zijn momenteel erg actief, overal zie je ze verschijnen. Ze zijn wel zeker veertien dagen later dan normaal, maar het is dan ook voor deze dieren slecht weer geweest. In Nederland leven zo’n ongeveer 74 soorten zandbijen. Daarmee is dit de grootste groep Nederlandse wilde bijen. Sommige zandbijen worden actief als de wilgen aan het bloeien zijn, anderen pas in het midden van de zomer. Daarnaast hebben die 74 soorten zandbijen ook verschillende soorten nesten. Sommige soorten - zoals de grijze zandbij - maken nesten verticaal in de grond, andere zandbijen maken horizontale nesten in leem- of zandwallen. Een ding hebben al deze 74 soorten zandbijen gemeen en dat is een vrij korte tong en verzamelharen voor het transport van stuifmeel aan de achterpoten. Een opmerking: als mensen het hebben over bijen, bedoelen ze meestal honingbijen. Daarvan is er maar een soort, terwijl er over de wereld wel 20.000 bijensoorten zijn. In Nederland leven 273 verschillende soorten bijen.

Vosje

Op de foto van 'buuf' Adeline Besselink zie je een harig insect met een oranje achterlijf. Ook bij de kop zie je oranje haren. Voor de rest zie je zwarte haren en dus heeft ze een vosje - een zandbijensoort - gered. In eerste instantie denk je bij het zien van dit insect aan een hommel, want zulke dichte beharing zie je vooral bij hommelsoorten. Toch is dit dus niet een hommel. De naam van deze zandbij heeft ze te danken aan de vos-bruine beharing op de bovenzijde. Het vosje heeft verder als kenmerken: een vrij gedrongen lichaam, langwerpige ogen, korte voelsprieten en een maximale lengte van dertien millimeter. Alles opgeteld is dit een vrouwelijk vosje. Nestjes van vosjes kom je vaak in de tuin tegen. Ze lijken op de zandhoopjes die mieren maken. Het zijn kegelvormige hoopjes aarde met een gaatje in het midden.

Zilveren boomkussen  

Op de foto van IngerMarlies Leeuwenburgh zie je een boomstam met daarop twee witte bollen. We hebben hier te maken met twee zilveren boomkussens. Zilveren boomkussens behoren tot de groep van myxomyceten ofwel slijmzwammen. Net zoals bijvoorbeeld heksenboter. Eigenlijk hebben myxomyceten een zeer complex leven, maar als je het eenvoudig houdt, bestaat hun leven uit twee stadia. Een stadium waarin de myxomyceet of slijmzwam zich voornamelijk voedt en een stadium waarin de slijmzwam zich voortplant. Een zilveren boomkussen is te herkennen aan de zilverachtig witte buitenkant. Van binnen is dit zilveren boomkussen in het begin ook wit, maar de binnenkant wordt later chocoladebruin. Uiteindelijk wordt de buitenkant dat ook en verdwijnt het zilveren boomkussen als sporen in de lucht.

Kneu

Gertie de Goeij heeft een zwerm van wel veertig dezelfde vogels in haar tuin zitten. Ze denkt dat het kneus zijn. Uit haar beschrijving kan ik in ieder geval opmaken dat dit best mogelijk is. Toch blijft het lastig om met zo’n summiere beschrijving echt duidelijkheid te geven, maar ik dank haar toch voor haar leuke bericht en mooie waarneming. Voor alle zekerheid heb ik er een foto van een kneu bijgezet, zodat ze het nog eens kan controleren.

Mooi verhaal van Ad Brouwers uit Breda

Ik kreeg een mooi bericht binnen van Ad Brouwers uit Breda. Hij kwam terug op de Stuifmail-uitzending van 1 april, waarin werd gesproken over dikke hommels. In een uitzending 2017 spraken we hier ook a over en werd er gezegd dat ze 'zo aaibaar lijken'. "Nou ze  zijn aaibaar", laat Ad weten. "Dat aaien is nog leuk ook, want als je rustig over hun harige bolleke aait, geven ze je een pootje (de hommel steekt dan een pootje recht naar boven , tegenwoordig noemen ze dit een 'high five'). 

Ik doe dit al vanaf de tijd dat ik 5 of 6 jaar oud was. Toen nam mijn vader me regelmatig - vooral zondag - mee de natuur in. Omroep Brabant is de enige zender die altijd aanstaat bij mij. Ook dit is gekomen door mijn vader. Hij deed ook 'natuurpraatjes'. Hij is er mee gestopt omdat er voor hem een grotere uitdaging op zijn pad kwam, namelijk het inrichten en beheren van de kruidentuin op het Begeijnhof in Breda. Het aaien van dikke hommels heb ik verleden jaar aan een groep mensen laten zien en dan zie je de verbazing op de gezichten... Er zijn veel van dit soort natuurgeintjes... Dit wilde ik even laten weten. Dank voor jullie aandacht en geef de hommels een 'high five'! 

Zandbijen

Naast de bijen die in allerlei holtes in insectenhuisjes leven, zijn er ook bijen die onder de grond leven: zandbijen. Je hebt 74 soorten en ze leven ook in zand- en leemwallen. Het geel aan de pootjes van de grijze zandbij op dit filmpje is stuifmeel.

[YouTube:https://youtu.be/Z87zaxTO6V0]
‘Van kroeg tot kraamkamer’

In onze tuin en zelfs op een balkon kunnen heel wat dieren leven. Een gevarieerde tuin is voor vlinders, amfibieën, zoogdieren en vogels bijvoorbeeld een prima leefgebied. Om mensen hier meer bewust van te maken, en hen te stimuleren om de dieren een handje te helpen, organiseert de Dierenbescherming in samenwerking met Jaarrond Tuintelling dit jaar voor de tweede keer de telling ‘Van kroeg tot kraamkamer’. 

Konijnenstand opnieuw in een dip
Sinds 2015 is het aantal konijnen in de duinen fors afgenomen. In de periode van 2006 tot 2015 was een deel van de konijnenpopulatie redelijk hersteld - na de decimering door ziekten zoals myxomatose en het rabbit hemorrhagic disease-virus, type 1 (RHDV-1). Na 2015 heeft in veel gebieden waarschijnlijk het nieuwe virus RHDV-2 toegeslagen. De afname is het grootst in de vastelandsduinen.

Verschillende terreinbeheerders voeren sinds 1984 konijnentellingen uit in de duinen. Sinds 2005 coördineert de Zoogdiervereniging dit vanuit het netwerk ecologische monitoring. Op vaste routes worden jaarlijks in het voor- en najaar meerdere tellingen verricht.

Natuurtip

Deze zondagmiddag kun je meedoen aan een IVN-wandeling in de Pan. De wandeling begint om twee uur en duurt tot vier uur. Deelnemers gaan onder meer op zoek naar de ijsvogel. Je weet dat hij er is, maar je bent al blij met een blauwe flits. Maar er is meer te zien in het natuurgebied de Pan. De naam 'Pan' geeft aan dat dit een laaggelegen gebied is. Door het gebied stroomt de Sterkselse Aa, een kleine maar sterk slingerende beek waar enkele zeldzame vissoorten in voorkomen. Het beekdal is landschappelijk goed bewaard gebleven. Landgoed de Pan bestaat vooral uit droog naaldbos, graslanden en loofbos langs het Sterksels kanaal. Ook ligt er vlakbij een aardig open heideveldje, de Hoef genaamd.

In de Pan zijn op zeer korte afstand uiteenlopende landschapstypen te zien. Het is een zeer vogelrijk gebied. De eerste vogelzang zal mogelijk al te horen zijn tijdens de wandeling. Er komen hier diverse spechtensoorten voor, maar ook de gekraagde roodstaart, de roodborsttapuit, de geelgors, het zwartkopje en de tuinfluiter. En misschien zien we de ijsvogel dus wel.

Deelnemers wordt aangeraden stevige wandelschoenen aan te doen, kleren te dragen die passen bij het weer en zichzelf achteraf altijd op teken te controleren. De deelname aan de wandeling is gratis. Er wordt vertrokken vanaf de Panweg in Maarheeze. Meer informatie vind je op de site van het IVN.