Video

Stuifmail 1 juli: dennenpijlstaart, urntjeswesp, stadsreus, barnsteenslak en de rups van een plakker

1 juli 2018 om 10:02
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Vandaag besteedt Frans aandacht aan de dennenpijlstaart, de urntjeswesp, een stadsreus, de barnsteenslak en de rups van een plakker.
Profielfoto van de Bekker Peter
Geschreven door
de Bekker Peter

Dennenpijlstaart
Op de foto die ik kreeg van Loes Westgeest zie je een heel mooie vlinder. De vlinder heeft een zwarte kop en een lila achterlijf met zwarte strepen. Deze mooie vlinder is gevonden door Juul van der Schoot en behoort tot de pijlstaartvlinders. Deze vlinderfamilie kent allemaal grote vlinders. Dit is de dennenpijlstaart. De dennenpijlstaarten zijn voornamelijk nachtvlinders en zelden dagactief. Ze houden van kamperfoelie en zeepkruid. De rupsen van de dennenpijlstaart kun je tegenkomen op grove dennen en fijnsparren. Het meest kun je deze vlinder tegenkomen op de zandgronden, dus zeker in Brabant.

Urntjes van een urntjeswesp
Op de foto van Henri van Alphen zie je een aantal voorwerpen liggen, die een beetje op urntjes lijken. Dat zijn het ook. Dankzij de duidelijke foto van Henri kan ik zien dat het nestjes zijn geweest van een of twee urntjeswespen. Deze zeer slanke, langgerekte plooivleugelwespen zijn absoluut ongevaarlijk. Urntjeswespen zijn eigenlijk leemwespen. Ze maken heel mooie constructies van zand en leem. In het urntje hangen ze het eitje in de top. Daarna gaan ze op zoek naar rupsen. Die vangen en steken ze, waardoor de rupsen verlamd worden. Vervolgens proppen ze een aantal rupsen in dit urntje als voedsel voor de larve, als die uit het eitje komt.

Stadsreus
Gelukkig heeft Hella Copal het advies dat veel mensen haar gaven niet opgevolgd. Hella heeft een insect gefotografeerd dat die mensen aanzagen voor een hoornaar, maar dat is het niet. Wat zij heeft vastgelegd op de gevoelige plaat is zelfs geen wesp. Het is een van de mooiste, maar tevens ook grootste zweefvlieg in ons land: de stadsreus. Voorheen heette dit prachtige insect hoornaarzweefvlieg. Je snapt meteen waarom. Maar die naam is inmiddels veranderd in stadsreus. Als je heel goed kijkt naar deze zweefvlieg zie je dat deze een lid is van de familie van de tweevleugeligen, want het diertje heeft slechts twee vleugels, terwijl alle wespen vier vleugels hebben. Dat deze zweefvlieg eruit ziet als een wesp of hoornaar heet mimicry. Veel zweefvliegen hebben zo’n uiterlijk. Ze hopen dat vogels hen hierdoor niet opeten. Helaas is de nabootsing zo goed, dat mensen ook denken dat het om een hoornaar gaat en het diertje angstig benaderen of zelfs doodslaan. Niet doen dus!

Barnsteenslak met parasiet
Op het filmpje van Lou van der Aa zie je een slak die als een soort knipperlicht op een takje zit. Lou vraagt zich af wat dit kan zijn. De slak die hij zo mooi gefilmd heeft, is vermoedelijk een barnsteenslak. De barnsteenslak heeft zijn eigen hersenen en bewegingen niet meer onder controle. Die zijn overgenomen door een parasiet. Deze parasiet, een parasitaire zuigworm, heeft in feite de slak 'gekaapt'.

Wachten op privacy instellingen...

De parasitaire zuigworm - familie van de platwormen - stuurt de slak naar het licht, wat slakken normaal nooit doen. De slak maakt opvallende bewegingen. Vogels die dol op slakken zijn, worden daardoor aangetrokken. Ze eten de slakken met de parasiet op. Met hun ontlasting komt de parasiet mee naar buiten. In die ontlasting van de vogels zitten lokstoffen waar slakken gek op zijn en zo is de cyclus rond.

Rups van een plakker
Op de foto van Hanneke de Waal zie je een harige rups met - wat goed opvalt - rode borsteltjes. We hebben hier te maken met de rups van de plakker. Plakkers zijn nachtvlinders die horen bij de familie van de donsvlinders net zoals de nonvlinder en de meer bekende meriansborstel. Overigens zijn plakkers ook dagactief. De hier afgebeelde rups kan maximaal zeven centimeter lang worden. In het algemeen hebben deze rupsen een grijze grondkleur en een geelachtige lijntekening. Op de eerste vijf segmenten zitten meestal twee blauwe rugwratten en op de achterste zes twee rode. Nadat de rupsen volgroeid zijn, verpoppen ze zich in los spinsel, vaak in bastspleten van een boom. Maar je kan ze ook tegenkomen onder een steen. De naam van deze vlinder is afgeleid van het feit dat het vrouwtje een soort matje spint van haar eigen lichaamsharen en dat vervolgens vastplakt Op dit matje zet ze dan haar eitjes af.

Bruine kiekendief verschalkt meerkoet
In onderstaand filmpje is te zien hoe een jagende bruine kiekendief een ondergedoken meerkoet uitput om daarna als maaltijd te gebruiken.

Wachten op privacy instellingen...

Bewijs dat koolmezen eikenprocessierupsen uit nesten eten
Uit onderzoek blijkt dat koolmezen zowel jonge als oudere eikenprocessierupsen eten. Twee video's laten zien dat ze de rupsen opeten die overdag in eikenprocessierupsnesten verscholen zitten. Ze maken hiervoor zelf gaten in de nesten. Koolmezen kunnen dus een prominente rol spelen in de bestrijding van processierupsen. Maar enkel het plaatsen van nestkasten is niet voldoende.

Geschikte plaatsen voor nestkasten zijn:

• Woonwijken (inwoners kunnen daar in hun tuinen voor water zorgen)

• Buitengebieden met sloten of plassen in de buurt van de nestkasten.

• In eikenbomen langs sportvelden en golfbanen.

• Begraafplaatsen

• Schoolpleinen

• Bejaardencentra

• Open plekken in bossen

• Langs recreatieplassen waar veel mensen komen

Hitte-alarm waterbedrijven: wees zuinig met water
Waterbedrijven in de regio waarschuwen: wees zuinig met water. Aanleiding is droogte dankzij het warme weer dat waarschijnlijk nog wel een week aanhoudt. Door de aanhoudende warmte stijgt ons waterverbruik. "Op dit moment gebruiken we veertig procent meer water dan normaal", vertelt Petra Creemers van drinkwaterleverancier PWN. "Op een gewone dag is dat 120 liter, dus kun je nagaan!" Daarom adviseert het waterbedrijf om het sproeien van de tuin autowassen drastisch te verminderen en bijvoorbeeld niet af te wassen tijdens de piekuren: tussen zeven en elf uur 's avonds. 

Een aantal tips om 'wijs met water' om te gaan:

• Neem een douche in plaats een bad

• Gebruik uw (vaat)wasmachine bij voorkeur niet tijden de piekuren

• Geef in de tuin alleen de planten water die het nodig hebben en gebruik hiervoor liefst een gieter

• Gebruik de spoelonderbreker op het toilet als het kan

• Sla de wasbeurt van de auto een keer over als het niet hoeft

• Laat de kraan niet lopen tijdens het tandenpoetsen, handen wassen en scheren 

Natuurtip
Zondag 8 juli kunnen natuurliefhebbers tussen tien uur 's ochtends en twaalf uur 's middags een bezoek brengen aan de schaapskudde in de Loonse en Drunense Duinen. Onderweg vertelt een gids over de schapen en hun belangrijke rol bij het natuurbeheer in het nationaal park. De startlocatie is afhankelijk van de plek waar de kudde zich op dat moment bevindt. Na aanmelding krijg je ongeveer één week voorafgaand aan de wandeling via e-mail de exacte locatie door.

Deelnemers wordt gevraagd een kwartier voor aanvang aanwezig te zijn, zodat de groep op tijd kan vertrekken. Het meenemen van honden is niet toegestaan tijdens deze wandeling. Informatie te verkrijgbaar bij IVN Brabant, via telefoonnummer 088- 500 31 10 of e-mailadres [email protected].

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.