Video

Stuifmail zondag 13 januari: kolonie dromedarisluizen, buizerd, grauwe schildwants en aardster

13 januari 2019 om 09:21
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Deze zondag besteedt Frans aandacht aan een kolonie dromedarisluizen, een buizerd, de grauwe schildwants, een aardster en een opkrullende strookzwam.
Profielfoto van Peter de Bekker
Geschreven door

Kolonie dromedarisluizen
Op de foto van René van den Linden staan een heleboel insecten. René denkt aan luizen, maar een vriend die bioloog is dacht aan lieveheersbeestjes. Nou, lieveheersbeestjes zijn het zeker niet. Ik denk ook aan luizen. Toch heb ik nog even verder gezocht, want er zijn best veel soorten luizen. Deze luizen zitten volgens de vragensteller op wilgen. Dan moeten het wel dromedarisluizen zijn. Die luizen behoren tot de familie van de bladluizen en kwamen oorspronkelijk uit Azië, maar inmiddels zijn ze over de hele wereld verspreid. In Nederland komen we alleen vrouwelijke dromedarisluizen tegen, dus vindt er een ongeslachtelijke voortplanting plaats. De dromedarisluis heeft de naam te danken aan de opvallende bult op zijn achterlijf. Je komt deze dieren enkel tegen op wilgensoorten. Net zoals zoveel andere bladluizen leven dromedarisluizen in kolonies.

Buizerd
Op de foto die Bertien Benneker instuurde, zie je heel duidelijk een roofvogel in het gras. De vogel heeft een schakering van bruine en witte veren en nu vraagt Bertien zich af of dit een gewone buizerd is of een ruigpootbuizerd. Dit is een gewone buizerd. Dit is te zien aan zijn houding en de typische kop: een brede, niet ver uitstekende kop. Uit het verenpak is weinig op te maken omdat buizerds een grote kleurvariatie hebben. Je ziet erg donker gekleurde exemplaren, maar er zijn ook gewone buizerds met een bijna witte onderkant. Je kunt op de foto heel goed zien dat deze vogel geen gevederde poten heeft, anders was het een ruigpootbuizerd. De gewone buizerd is de meest geziene roofvogel in Nederland. Zeker in de winter, want dan zitten ze vaak in de buurt van snelwegen en wegen op weidepaaltjes of iets dergelijks.

Grauwe schildwants
Op de foto die ik kreeg van Adeline Besselink zie je een insect op een kruidenpotje. Dit insect heeft een grauwe bruingrijze kleur en de voelsprieten zijn zwartwit geblokt. De 'buuf' vraagt zich af of dit een wants is en waarom ze die nu al ziet. "Of is het 'nu nog'?" Volgens mij is het laatste het geval, want we hebben te maken met een grauwe schildwants. Deze grauwe schildwants heeft een plekje gevonden in het huis van Adeline om te overwinteren, maar bij hoge temperaturen worden ze wakker en gaan ze rondvliegen. Verder is er niets aan de hand. Oorspronkelijk kwamen grauwe schildwantsen alleen voor in het midden van Europa, maar tegenwoordig hebben ze zich ook in de noordelijke streken gevestigd. Grappig is dat deze grauwe schildwants een mix van stofjes uitscheidt, die soortgenoten aantrekt om te laten weten dat ze ergens veilig kunnen overwinteren. Het beste is dan ook om die wants buiten te zetten. Sla hem trouwens niet dood, want geven ze een andere stof af, en die stinkt behoorlijk.

Zwamdraden gekraagde aardster
Op de foto die Thea Willems doorstuurde, zie je een van de mooiere zwammen, althans dat vind ik. Dit is de gekraagde aardster. Thea heeft de onderkant een beetje ontbloot en daar een foto van gemaakt. Op die foto zie je een soort wortelstelsel en dat heeft Thea nog nooit gezien. Nu vraagt ze zich af of dit normaal is. Het antwoord is ja. Dit is bij elke paddenstoel of zwam zo, want feitelijk is de zwam die je ziet een soort vruchtlichaam waarin de sporen zich bevinden. Je kunt dit vruchtlichaam een beetje vergelijken met een appel waarin zich de zaden bevinden. De appel hangt aan een boom en die boom heeft een wortelstelsel. Het vruchtlichaam van de zwam die je ziet - in dit geval dus de gekraagde aardster - groeit ook op een soort wortelstelsel, maar we noemen dit zwamdraden. Uit de sporen, die in het vruchtlichaam van de zwam zaten, groeien meestal lange witte draden. Dat zijn die zwamdraden. In het algemeen zie je die niet, want die zitten onder de grond of onder de schors van bomen. Als er nu heel veel zwamdraden - dan noemen we die zwamvlok of het mycelium - bij elkaar komen, ontstaat een vruchtlichaam. Dit vruchtlichaam komt na een tijdje boven de grond uit.

Opkrullende strookzwam
Donderdag zag ik iets heel bijzonders op mijn tijdlijn op Twitter. Jozef van der Heijden had een opkrullende strookzwam in de bossen van Hapert gevonden.  Waarom is dit nu bijzonder? Het is nu officieel de twaalfde vondst in Nederland en de tweede in Brabant van deze opkrullende strookzwam. Wil je er meer overlezen kijk dan hier.  

Wachten op privacy instellingen...

Das
Herman Schellekens spotte na zes weken intensief speuren een das en maakte daar een filmpje van. 

Wachten op privacy instellingen...

 

Natuur maand voor op schema
Door de zeer warme maanden december en januari ligt de ontwikkeling in de natuur een maand voor op schema. Overal wordt de voorlente steeds duidelijker zichtbaar met bloeiende hazelaars, sneeuwklokjes en elzen. De komende week komt de tweede lichting elzenpollen in de lucht. Hooikoortspatiënten en huisartsen moeten daar bedacht op zijn. We verwachten tot half maart elzenpollen in de lucht.

Veel winterbloeiers, weinig voorjaarsbloeiers tijdens eindejaars plantenjacht
Tuintelling.nl en FLORON vroegen plantenliefhebbers om tussen eerste kerstdag en 3 januari een uur te gaan wandelen of in de tuin te kijken naar bloeiende planten. Deze zogenoemde 'eindejaars plantenjacht' werd voor het vijfde jaar georganiseerd. Deelnemers vonden gemiddeld meer dan zestien plantensoorten per telling, maar sneeuwklokjes en andere voorjaarsbloeiers lieten het dit jaar afweten.

De top 10 van bloeiende planten:

1.  Madeliefje 869 meldingen

2.  Straatgras 839

3.  Vogelmuur 808

4.  Klein kruiskruid 807

5.  Herderstasje 792

6.  Paarse dovenetel 712

7.  Duizendblad 670

8.  Paardenbloem 662

9.  Kropaar 524

10. Gewone melkdistel 492

Op de plantenjacht-site vind je het rapport met alle resultaten.

Natuurtip
Zaterdag 19 januari kun je van acht tot tien uur 's avonds op zoek naar bosuilen in het Oisterwijkse bos. De meest bekende uilenroep is die van de bosuil. Het ‘oehoe’ van het mannetje wordt beantwoord met een ijselijke kreet van het vrouwtje. In de avonduren klinkt de roep van de bosuil extra indringend. Ga mee op pad voor een onvergetelijk avontuur en spits je oren.

Deze spannende wandeling is gericht op volwassenen. Onder begeleiding van hun ouders zijn - oudere - kinderen welkom. Geïnteresseerden kunnen zich aanmelden via deze link

Er wordt vertrokken vanaf het bezoekerscentrum in Oisterwijk. Deelnemers krijgen het advies stevige wandelschoenen aan te trekken, kleren te dragen die passen bij het weer en zichzelf achteraf altijd op teken te controleren.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.