Video

Stuifmail zondag 14 april: spinnende waterkever, 'Franse' boktor, teken en spruiten van de heermoes

14 april 2019 om 09:20
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Deze zondag besteedt Frans onder meer aandacht aan een grote spinnende waterkever, de Franse boktor, teken en vruchtbare spruiten van heermoes.
Profielfoto van Peter de Bekker
Geschreven door

Grote spinnende waterkever
Op de foto van Adje Vervest zie je een zwart insect en eigenlijk kun je al meteen zien dat het om een kever gaat. Het insect lijkt een beetje op een meikever. Wat ook opvalt is dat de achterste poten van dit dier vrij lang zijn. Ze staan een beetje krom en er zitten zwemharen aan. Het insect wat hier op de grond ligt, is een waterkever. Volgens mij is dit de grote spinnende watertor. Deze kever is een planteneter, maar de larve is een echte rover. Die eet allerlei in het water levende diertjes. Op het menu van deze larve staan vissen, kleine salamanders en kikkers. De opvallende naam heeft deze kever te danken aan het feit dat de eieren gelegd worden in een door het vrouwtje gesponnen waterdicht nestkamertje onder water. Dat de kever op de foto op de grond ligt, kan te maken hebben met het feit dat dit insect op zoek was naar een andere waterplek. De grote spinnende watertor is dan ook een echte kever en kevers kunnen in principe vliegen. Bij deze kever zitten onder de twee schilden - net als bij lieveheersbeestjes - twee vleugels die hen in de nacht naar andere locaties kunnen brengen. Helaas heeft deze kever het water niet bereikt en zal die dus sterven.

'Franse' boktor
Op de foto die Harrie Das me stuurde, zie je een mooi grijs insect met twee enorme voelsprieten. Dan heb je vaak te maken met een van de boktorren. Deze kevers zijn vaak te herkennen aan hun langwerpige lichaam, sprieterige poten en vaak lange antennes of voelsprieten. In totaal leven er over de hele wereld meer dan 20.000 soorten boktorren. Die kennen een zeer grote variatie aan patronen en kleuren. Vaak denken mensen dat alle boktorren schadelijk zijn voor huizen, maar dat is niet zo. Volwassen boktorren zijn helemaal niet schadelijk, maar het zijn de larven die de schade veroorzaken. In Nederland gaat het vooral om de huisboktor, die ze ook wel eens drooghoutboorder noemen. Deze boktorlarve leeft het liefst in naaldhout, zoals dat van de grove den - dat we dan grenenhout noemen - of in dat van sparren, wat we dan vurenhout noemen. Andere soorten boktor zijn de rode boktor, de veranderlijke boktor en de Aziatische boktor. De door Harrie Das op de foto gezette Franse boktor herkende ik niet in eerste instantie, daarom heb ik de vraag doorgestuurd naar een boktorrenkenner.

Teken
Naar aanleiding van de vraag van 'buuf' Adeline Besselink vorige week, kreeg ik veel vragen over het nieuwe tekenvirus en ook algemene vragen over teken. Voor al deze vragen kunnen de mensen zich het best wenden naar twee - naar mijn idee goede - websites. De eerste is Tekenradar.nl. Op deze site kun je vooral meldingen plaatsen. Zowel van tekenbeten, maar ook van rode ringen en vlekken. Daarnaast kun je daar van alles lezen over het onderzoek naar ziekte van Lyme en koorts na een tekenbeet. Tevens staan op deze site kaartjes waarop te zien is waar veel teken zitten.

De andere site, die ik ook wel goed vind is Stopdeteek.nl. Op deze site staat een leuke poll over teken, kun je het laatste nieuws ontvangen als je intekent op de digitale nieuwsbrief en zie je leuke infographics over de teek. Persoonlijk vind ik dat deze pagina zeer geschikt is voor jongeren. Tot slot kun je op deze site een gratis boekje over teken downloaden.

Vruchtbare spruiten van heermoes of akkerpaardenstaart
Op de werkelijk prachtige foto van Gerda van Dongen staat een stel bruine stengels met aan de kop een soort langwerpig mutsje met bruine stippen. We hebben hier te maken met de vruchtbare spruiten van heermoes ofwel akkerpaardenstaart. De heermoes behoort tot de paardenstaartenfamilie. Dit zijn allemaal sporenplanten. Ze hebben dus sporen om zich voort te planten en geen zaden. Dit is een overblijvende sporenplant met een enorm groot stelsel van ondergrondse wortelstokken. Je ziet deze sporenplant dan ook heel vaak op akkers, in bermen en ook in de tuinen. In het vroege voorjaar, meestal direct na de bloei van speenkruid, komen de geelbruine vruchtbare spruiten tevoorschijn. Je ziet meteen dat deze spruiten geen chlorophyl hebben. Ze kunnen dus geen voedsel maken met het zonlicht. Aan de bovenkant van de vruchtbare spruiten zit dus een soort mutsje, de sporenaar. In die sporenaar zitten zeshoekige schildjes en daar hangen de sporendoosjes aan. Uit die sporendoosjes komen de sporen. Tik maar eens zachtjes tegen die sporenaar aan, dan zie je de sporen wegstuiven. Pas later komen de geribbelde groene stengels - de spruiten - uit de grond naar boven. Die kunnen maximaal tachtig centimeter hoog worden. Mocht je in je tuin veel last hebben van heermoes, kijk dan eens op internet. Daar vind je mooie gerechten die te maken zijn met deze sporenplant.

Rode eekhoorn
Eekhoorns zijn omnivoren. Dit betekent dat ze zowel plantaardig als dierlijk voedsel eten. De eekhoorn voedt zich voornamelijk met boomzaden zoals eikels, noten en kegels van naaldbomen. Ook eten ze knoppen, bladeren, bessen paddenstoelen, rupsen, vogeleieren en zelfs jonge vogels. De eekhoorn eet dagelijks vijf procent van zijn lichaamsgewicht aan voedsel. De eekhoorn vindt kleine nootjes en zonnebloempitten ook lekker. Hij of zij neemt rustig de tijd om de zonnebloempitten op te peuzelen. Jozef van der Heijden zat op een ochtend in een fotohut en kon zo rustig foto's en een video's maken tijdens een eekhoornontbijt.

Wachten op privacy instellingen...


Koolmezen

Hoera! In de koolmeesnestkasten van 'Beleef de Lente' liggen de eerste eieren. Voordat het zover was, hebben de stelletjes eerst volop geklust aan hun nieuwe optrekje en gekibbeld over het huishouden. Want vergis je niet: ook koolmezen hebben persoonlijkheden. Dit kun je bij 'Beleef de Lente' mooi zien.

 

In dit filmpje uit Nestkast 1 van Beleef de Lente - gemaakt kort voordat het eerste ei werd gelegd - zie je hoe meneer koolmees de nestkast binnengaat en door zijn vrouw snel weer naar buiten wordt gewerkt voordat 'ie er een rommeltje van maakt. Parmantig kijkt ze om zich heen en legt de veertjes van het nest weer netjes op de juiste plek.

Eikenprocessierupsen uit hun eitjes

In het eikenprocessierupsproefstation in Drenthe zijn 5 april de eerste eikenprocessierupsen uit hun eitjes gekropen. In het Brabantse proefstation kwamen ze op 6 april uit. het is voor het eerst dat ze in het noorden eerder uitkwamen dan in het zuiden. Aangezien de eiken al in blad komen, zijn de groeiomstandigheden voor de rupsen gunstig.

Op de dossierpagina over de eikenprocessierups op Nature Today lees je alle berichten vanuit het Kenniscentrum Eikenprocessierups.

Natuurtip
Op Tweede Paasdag, maandag 22 april, organiseren het IVN en de stichting Brabants Landschap gratis wandelexcursies op veertien locaties in Brabant. De gidsen laten deelnemers dan op eigen wijze zien hoe mooi het voorjaarslandschap kan zijn tijdens een anderhalf uur durende wandeling.

De wandelingen beginnen om twaalf uur, halfeen en drie uur 's middags. De wandelingen zijn leuk voor jong en oud. Deelname is gratis en reserveren is niet nodig. Om twaalf uur zijn er overigens ook extra wandelingen over een kortere afstand.

Meer informatie is te vinden op Dagvanhetlandschap.nl.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.