Video

Stuifmail zondag 5 mei: web van hangmatspin, maartse vlieg, meikever, boomzwam en hommel

5 mei 2019 om 10:25
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Deze zondag besteedt Frans onder meer aandacht aan het web van de hangmatspin, de maartse vlieg, een dode meikever, de onderkant van een boomzwam, een hommelnest
Profielfoto van Peter de Bekker
Geschreven door

Web van de hangmatspin
Wineke de Vries kwam half april, op weg naar haar werk, witte weilanden tegen en vroeg zich af wat dat is. Jammer genoeg heb ik hier geen foto van, dus wordt het lastig om een reactie te geven. Toch waag ik me er aan, want ik denk dat ze dauw heeft gezien op heel veel spinnenwebben. Het zijn dan de webben van hangmatspinnen, wielwebspinnen en mogelijk ook trechterspinnen.

Maartse vlieg of Sint Marcus vlieg
Op de bovenstaande foto die zie je op de broek van Kitty Seebregts heel veel insecten zitten. Je kunt meteen zien, dat het om een insect gaat uit de grote groep van vliegen en muggen. In dit geval - en ook gezien de tijd van het jaar - gaat het volgens mij om de maartse vlieg. Maartse vliegen horen bij orde van de tweevleugeligen (we zeggen ook weleens vliegen en muggen) en dan met name bij de familie van de zwarte vliegen. Na verpopping komen deze maartse vliegen eind april tot half mei massaal uit de grond. Dit kan je ook zien op de broek van Kitty. Daarvoor hebben de vrouwtjes van deze soort hun eitjes afgezet op grasland en gazon. Uit de eitjes komen larven, die zich voeden met dood organisch materiaal. Daarnaast vreten ze ook de wortels van grasplanten aan. Overigens heeft de naam maartse vlieg niets te maken met de maand maart. De naam heeft te maken met de evangelist Johannes Marcus, 25 april is zijn naamdag en dus werd in het verleden deze maartse vlieg ook wel Sint Marcus-vlieg genoemd.

Dode meikever
'Buuf Adeline Besselink kwam op weg naar haar werk een dode mulder tegen en vroeg zich af of dat niet een beetje vroeg is voor de tijd van het jaar. In principe, als je de echte naam van deze mulder hoort, zou je zeggen van wel. Want de naam is meikever en de 'buuf' zag dit diertje al op 26 april. Ik denk ook dat de naam misschien aangepast moet worden, want de laatste jaren komt deze meikever veel eerder uit de pop gekropen dan voorheen. Zelf heb ik bij mijn huis al meikevers gezien rond 20 april. De naam mulder heeft deze mooie kever trouwens te danken aan het feit dat deze kever hele fijne lichte haartjes heeft over het gehele lichaam. Dat geeft die meikever een bepoederd uiterlijk, net zoals een molenaar vroeger. Kinderen vingen dan zo’n mulder, maakten een touwtje aan een van de pootjes, zetten de meikever op hun hand en zongen dan het volgende liedje: “Mulderke, mulderke, telt uw geld. En gaat dan nog 'ns vliegen." Als je maar genoeg geduld hebt, gaat de meikever dan vanzelf een keer vliegen.

Onderkant boomzwam
Op de foto van Hans de Bruin zie je een stuk stam van een vlinderstruik met daarop een zwam met allemaal gaatjes. Hans heeft dit stuk weggezaagd en wil graag weten wat dit voor zwam is. Wel, er zijn meerdere soorten boomzwammen en het is lastig een naam te noemen als je de bovenkant niet ziet. Helaas moet ik ook melden, dat wat Hans heeft weggezaagd enkel het vruchtlichaam is, niet de zwam of schimmel. Deze schimmel zit waarschijnlijk onder de bast en is dus nog stevig aanwezig. Ik ben dan ook benieuwd of er al nieuwe vruchtlichamen ontdekt zijn.

Hommelnest met aardhommel
Op de foto die ik kreeg van Ien Doorn zie je een gaatje in de grond. Als je heel goed kijkt, zie je nog net wat wazig een hommel zitten. Aan de kleuren (de gele band, een wit deel en groot zwart deel) kan ik zien dat het gaat om een aardhommel. Deze hommels komen het meest voor in de omgeving van tuinen en parken. Overigens moet ik eigenlijk schrijven over de aardhommel-groep, want er zijn vier nauw verwante soorten aardhommels die erg sterk op elkaar lijken. Deze vier zeer nauw verwante soorten zijn de aardhommel (bombbus terrestris), de veldhommel (bombus lucorum), de grote veldhommel (bombus magnus) en de wilgenhommel (bombus cryptarum). Ze hebben alle vier beharing, die kort is en de verspreiding van die haren is regelmatig. Alle vier hebben ze een borststuk waarvan het voorste deel geel is en de rest zwart behaard. Het eerste deel van het achterlijf is geel behaard. Daarna komt er een tussenstuk dat zwart is en tot slot is het eind van het achterlijf wit behaard. De mannetjes hebben wat meer gele haren op de kop en het eerste achterlijfsegment. Wel leuk dat Ien Doorn dit nest laat zitten, want hommels zijn nuttig en ook ongevaarlijk.

Wielewaal
Het geluid van de wielewaal is bekender dan de vogel zelf. Wielewalen zijn verborgen levende vogels die zich voornamelijk in de bovenste lagen van boomkronen ophouden. Hieronder zie je een filmpje van Kees Vanger.

Wachten op privacy instellingen...

Boomkikkers doen het goed in Brabant
Inmiddels is de boomkikker niet meer weg te denken uit de Brabantse natuur. Die situatie was zo’n tien jaar geleden wel anders. Dat het nu zo goed gaat met de boomkikker in Brabant hebben we te danken aan de inspanningen van en de samenwerking tussen stichting Brabants Landschap, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, de provincie Noord-Brabant en een zeer betrokken werkgroep vrijwilligers.

Mezensterfte door bestrijding buxusmot
Mezen krijgen gif binnen dat wordt gebruikt tegen de buxusmotrups, blijkt uit onderzoek. Jouw hulp is nodig om dit uitvoeriger te onderzoeken en in de toekomst te voorkomen. Mensen wordt gevraagd waarnemingen van dode meesjes door te geven.

Opvallend: de meeste van de gevonden middelen zijn niet eens toegestaan om als particulier tegen de buxusmot te gebruiken. Het zijn dus illegale gifstoffen. Bekijk voor meer informatie het hele onderzoeksrapport.

Als je in jouw tuin plots veel dode jonge mezen vindt én jij of de buren hebben gif gebruikt om buxusmotten te bestrijden, geef dit dan door aan Roy Gommer of Adriaan Guldemond van het CLM. Hun contactgegevens vind je hier, samen met meer informatie over het bewaren van de meesjes voor het onderzoek naar het gif. In overleg met jou zullen ze bepalen of de meesjes geschikt zijn voor het onderzoek.
De Vogelbescherming zet de uitkomsten van dit onderzoek in om onze kool- en pimpelmezen beter te beschermen.

Natuurtip
Zaterdag 11 mei kunnen natuurliefhebbers van halftwee 's middags tot acht uur 's avonds op zoek naar kruiden in het landschap.
In samenwerking met Sprankenhof worden wandelen en koken deze dag gecombineerd.

Onder leiding van een nationaal park gids wandelen deelnemers circa 2,5 uur door natuurgebied De Brand. Dit is het zuidelijk gedeelte van nationaal park Loonse en Drunense Duinen. De gids vertelt je tijdens deze wandeling over de eetbare kruiden en andere planten in het gebied.

Bij terugkomst ga je zelf aan de slag tijdens een kookworkshop, onder leiding van een chef kok. Het arrangement is inclusief een viergangendiner. De artikelen waarmee gekookt wordt, worden ingekocht door Sprankenhof. Er wordt niet geplukt of gejaagd.

Geïnteresseerden wordt gevraagd een kwartier voor aanvang aanwezig te zijn - zodat de groep tijdig kan vertrekken - en het dragen van stevige, waterdichte schoenen is een aanrader in natuurgebied De Brand. Vooraf aanmelden is noodzakelijk. Honden zijn niet toegestaan tijdens deze wandeling .

Meer informatie over deze activiteit is verkrijgbaar bij IVN Brabant via telefoonnummer 088 500 3110. Het IVN is ook te mailen via [email protected]

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.