Video

Stuifmail zondag 26 mei: Rozenkever, Europese hoornaar, sluipwesp, groene specht en klaverzuring

26 mei 2019 om 10:16
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Deze zondag besteedt Frans onder meer aandacht aan de rozenkever, de Europese hoornaar, een sluipwesp, de groene specht en gehoornde klaverzuring.
Profielfoto van Peter de Bekker
Geschreven door

Rozenkever, tuinkever of Johanneskever
Op de foto van Jan Craninckx zie je een kever met lichtbruine dekschilden. De kop en het borststuk lijken zwart of donkerblauw te zijn. Maar dat is verkleuring, want ze zijn origineel groen. We hebben hier te maken met een van de kevers uit de familie van de bladsprietkevers, zoals bijvoorbeeld de meikever. In dit geval hebben we te maken met de rozenkever ook wel Johanneskever genoemd. Dit laatste heeft vermoedelijk te maken met het feit dat de kever rond 24 juni veel te zien is. Tegenwoordig komen ze vroeger tevoorschijn, zelfs al half mei. Dus laten we hen maar gewoon rozenkever of tuinkever noemen. Deze laatste naam past nog het best. Volwassen tuinkevers eten plantendelen zoals bloemknoppen, wat enigszins schadelijk is. De vele larven (engerlingen) zijn echt schadelijk. Die vreten aan de wortels van grassen maar ook van andere planten. In je gazon kun je dat 'mooi' zien, want het gras komt dan los te liggen. In veel gevallen sterft het af. Daarnaast maken de vijanden van engerlingen - diverse vogels maar ook mollen - een puinhoop van je gazon als ze op zoek gaan naar de engerlingen. Ze ploegen zo’n gazon dan helemaal om. Je kunt dit tegengaan met biologische bestrijding. Op internet is hier veel over te vinden.

Europese hoornaar
Op de foto die ik kreeg van Mientje Brouwers zie je een grote wesp met een geel en zwart lichaam, een gele kop met wat rood en een rood borststuk. We hebben hier te maken met de Europese hoornaar, niet een Aziatische hoornaar. De Aziatische hoornaar heeft bij het borststuk en de kop geen rood, maar veel zwart. Europese hoornaars behoren tot de familie van de echte wespen, ook wel papierwespen genaamd. Europese hoornaars kunnen gemakkelijk 3,5 centimeter lang worden, Aziatische hoornaars tussen de 3,5 en vier centimeter. In het algemeen zijn hoornaars niet agressief maar als ze zich moeten verdedigen, steken ze. Zo’n steek is pijnlijk, maar het gif is minder krachtig dan dat van een honingbij. Om hun larven te voeden, gebruiken ze dit gif om insecten te doden. Na de doodsteek vermalen ze het insect tot een papje. Dit papje geven ze dan aan de larven, die vervolgens het volwassen dier een zoete vloeistof geven. Met deze vloeistof krijgen die weer energie om te kunnen vliegen, maar ook om nog meer insecten te vangen.

Sluipwesp met lange legboor
Op de foto van Jeannette Hiddes zie je een langwerpig insect op een raam zitten. Het is een insect met een lange legboor en dus geen angel of ander steekwapen. We hebben hier dan ook te maken met een sluipwesp. De legboor van deze sluipwespen is eigenlijk een soort holle legbuis, die geschikt is voor het plaatsen van eitjes. Vrouwelijke sluipwespen leggen hun eieren bij larven van andere insecten. Vaak zijn deze larven goed verborgen in bomen, planten of zelfs onder de grond. De vrouwelijke sluipwespen sturen die lange en smalle legboor of legbuis via spieren in hun achterlijf. Wetenschappers zijn aan het bekijken of ze deze techniek kunnen toepassen bij de ontwikkeling van stuurbare naalden voor medische toepassingen. Sluipwespen noemt men trouwens parasieten, want als de eitjes van de sluipwesp uitkomen, eten ze dan de larven op.

Groene specht in het gazon
Op het gazon van 'buuf' Adeline Besselink zit een redelijk groene vogel. Ze vraagt zich af welke vogel dit is. Dit is de groene specht. Ze vraagt ook wat hij doet en dat is gemakkelijk; het eten van heel veel mieren en hun larven. Super handig! Groene spechten kunnen maximaal 34 centimeter groot worden. De vogel is te vergelijken met een Turkse tortelduif. Groene spechten zijn de meest op mieren gefixeerde spechten. Je zult groene spechten dan ook bijna nooit in bomen zijn hakken. Ze gaan liever in kort gras op zoek naar allerlei soorten mierennesten. Het liefst eten ze behaarde rode bosmieren, maar ook andere mieren staan op de lijst. Naast mieren eten ze soms ook andere geleedpotigen, zoals spinnen en een diversiteit aan insecten. Tot slot kan ik ook nog melden, dat ze zich soms tegoed doen aan bessen - zoals wilde lijsterbessen - en vruchten als kersen, appels en druiven.

Gehoornde klaverzuring
Op de foto die Ria Koenraadt me stuurde, zie een klein plantje liggen met donkerrode blaadjes. We hebben hier te maken met een invasieve soort, namelijk gehoornde klaverzuring. De gehoornde klaverzuring is een vrij kleine plant met kruipende bladeren. In het begin zijn deze bladeren groen, maar ze kleuren vaak bruin tot paars uit. De oorspronkelijk groeiplaats van de plant is onduidelijk, maar onderzoekers denken dat deze plant oorspronkelijk uit Noord-Amerika komt. De blaadjes van de gehoornde klaverzuring zijn eetbaar, maar hebben een wat wrange smaak. Als je op internet kijkt, kun je zien dat je er van alles mee kan doen. Je kunt er bijvoorbeeld kruidenthee van trekken. Sinds het eind van 2017 is er een gestage uitbreiding van gehoornde klaverzuring te zien in stedelijk gebied. De plant groeit daar vaak op zonnige plaatsen in zandige kieren bij muren en tussen plaveisel.

Steenuil waakt voor de nestholte
Twee jaar geleden fotografeerde Jozef van der Heijden al eens een steenuil. Vorige week kreeg hij weer een tip en maakte hij naast foto's ook een video. De steenuil - athene noctua - is een klein gedrongen uiltje met felle gele ogen en witte wenkbrauwstrepen. De steenuil is de op een na kleinste uil in de Benelux. De kleinste is de dwerguil. Het is een klein gedrongen uiltje - ongeveer 21 tot 27 centimeter lang - en met een spanwijdte van ongeveer 55 centimeter. Het mannetje wordt ongeveer 180 gram, het vrouwtje 200 gram. De steenuil heeft een platte kop met felle gele ogen en heeft aan de bovenkant bruine veren met lichte vlekken.

Wachten op privacy instellingen...

Europees actieplan biodiversiteit grotendeels mislukt, scherpere afspraken noodzakelijk

De EU ging in 2011 van start met een robuuste strategie die de achteruitgang van de biodiversiteit een halt moest toeroepen. Per 2020 zou de EU aantoonbare stappen hebben gezet naar ecologisch herstel. Uit een analyse van Birdlife International – waarvan de Vogelbescherming de Nederlandse partner is – blijkt nu dat daar vrijwel niets van terecht is gekomen.

Help egels op weg met de Egelsnelweg
Hét geheim om de egel te redden, kan weleens in onze eigen tuin liggen. De natuurlijke leefomgeving van de egel krimpt en de druk van predatoren in natuurgebieden wordt groter. Tuinen kunnen dienen als veilige haven voor egels. Het jaar 2019 is het jaar van de egel. In dit kader lanceert de Egelwerkgroep het project ‘egelsnelweg’, waarbij tuinen weer opengesteld en geschikt worden gemaakt voor egels.
Doe je mee? Ga naar de Egelwerkgroep en deel foto’s en filmpjes van jouw egeltuin op de Facebookpagina van de Egelwerkgroep.

Natuurtip
Zaterdag 2 juni wordt er een fietstocht door natuurgebied Kampina
georganiseerd, Deze duurt van negen uur 's ochtends tot twaalf uur 's middags. Deelnemers kunnen dan heerlijk zwerven en uitwaaien, terwijl ze onderweg met andere ogen naar de Kampina leren te kijken. Er wordt gestart bij het bezoekerscentrum in Oisterwijk aan de Van Tienhovenlaan 4. Onderweg wordt af en toe gestopt om al het moois van dichtbij te bekijken en om de interessante weetjes van de boswachter te horen.

Deelnemers fietsen met een gemiddelde van veertien kilometer per uur langs meerdere vennen, een dassenburcht en langs huize Kampina. Ze doen Banisveld aan - met de gloednieuwe uitkijktoren ‘Tour de Frans' - en gaan van daar langs het retentiebekken aan de Logt naar een stop bij de Rosep. De laatste stop is de Brouwkuip.

Vooraf aanmelden is verplicht. Honden zijn niet toegestaan tijdens deze tocht.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Deel dit artikel
Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!