Video

Stuifmail zondag 4 augustus: vlinder eikenprocessierups, verdorde bladeren, stuifzwam en kleine vos

4 augustus 2019 om 09:49
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Deze zondag besteedt Frans onder meer aandacht aan de vlinder van de eikenprocessierups, verdorde bladeren, een jonge stuifzwam, de pop van een kleine vos en de koninginnenpage.
Profielfoto van Peter de Bekker
Geschreven door

Vlinder eikenprocessierups
Martien Pennings denkt dat hij de vlinder van de eikenprocessierups heeft gefotografeerd. Ik weet zeker dat hij gelijk heeft. Nadat de rupsen zich volgegeten hebben, kruipen zij de grond in en worden daar een pop. Het bijzondere van eikenprocessierupsen is dat zij als pop in diapauze kunnen gaan. Dit betekent dat zij het vlinder worden kunnen uitstellen. Eikenprocessiepoppen zijn stevige cocons, waarin de diertjes goed ingepakt zitten. Dit beschermt hen tegen predatoren en dit biedt ook goede isolatie. Uit die poppen kruipen bruingrijze nachtvlinders met een opvallende harige kop. Je kunt ze overdag zien rusten op donkere plekken en worden in de nacht actief. Vrouwtjes lokken met hun geurstoffen de mannetjes waarop dan meteen de paring plaatsvindt. Direct daarna legt ieder vrouwtje maximaal 300 eitjes in zomereiken.

Verdorde bladeren en druiven van een druivenrank
Op de foto van Carla van Bergen zie je nog frisse bladeren van een druivenrank, maar ook al verdorde bladeren. Tevens zijn de druiventrosjes aan het verdrogen. Carla wil graag weten wat hier aan de hand is. Volgens mij heeft dit alles te maken met wat er ook in de natuur gebeurt: dat vanwege de hittegolf de bomen en struiken maatregelen nemen en voortijdig levenskorrels - het groen - terugtrekken uit de bladeren en daardoor ook niet teveel water verdampen. Dit betekent dan wel weer dat er geen suikers aangemaakt worden en dus geen energie. Wellicht zullen als gevolg daarvan ook de druiven geen energie krijgen en verschrompelen.

In de natuur gaat het soms nog verder en laten bomen en struiken zelfs hun groene bladeren - zie mijn foto van beukenbladeren - vallen. Dit is rampzalig voor zo’n boom of struik, want dan verliezen ze hun levenskorrels en hebben ze een gezondheidsprobleem. Indien bomen en struiken nu hun bladeren bruin en dor verliezen, zijn het sterke bomen want deze bomen beschermen zich tegen het verliezen aan water en hebben hun levenskorrels teruggetrokken in de stam en takken.

Jonge stuifzwam
Op de foto van 'Buuf' Adeline Besselink zie je een witte bol met veel stekels. Het is een zwam of paddenstoel. Dit is een jonge parelstuifzwam. Die komt redelijk veel voor in diverse bossen, parken en tuinen. Binnen de groep stuifzwammen is dit zelfs de meest voorkomende soort. Aangezien dit een jong exemplaar is, heeft deze zwam nog puntige stekeltjes. Later verliezen zij deze stekels, want erg vast zitten ze niet en dus laten ze gewoon los. Je ziet dan een veel egalere paddenstoel met toch nog wat structuur. Parelstuifzwammen zijn zwammen die van dood materiaal leven. Ze zijn dus saprofyt. Ze kunnen in ongunstige omstandigheden klein blijven, maar in gunstige omstandigheden wordt de bol toch snel zo’n zes centimeter breed.

Pop kleine vos
Op de foto die ik kreeg van Mieke Smets zie je op een bord een wittige pop met goudendruppels en wat uitsteeksels. Mieke vraagt zich af wat voor vlinder hier gaat uitkomen. Als ik naar de pop kijk, denk ik dat het een pop is van de kleine vos. Nadat de rupsen van de kleine vos zich volgepropt hebben, gaan ze zich verpoppen. Dit kunnen ze overal doen. Vooral aan plantenstengels, maar ook aan muren. Uit de pop komt dan een mooie vlinder die zich voedt met nectar van verschillende soorten planten. Mannetjes van de kleine vos gaan daarna een territorium bezet houden. Meestal vanaf de middag. Vrouwtjes komen dan naar zo’n territorium en dan vindt de paring plaats. Zij gaan daarna op zoek naar een geschikte plek om hun eitjes af te zetten. Vaak vinden ze zo’n plek bij jonge brandnetels op open, zonnige plaatsen. De rupsen die uit de eitjes komen, eten dan van deze brandnetels. Ik ben wel benieuwd of Mieke e vlinder heeft zien uitkomen en of het een kleine vos is.

Koninginnenpage
Op de foto die Peter de Vaan me stuurde, zie je op een bloem van een buddleja - ofwel vlinderstruik - een van de mooiere dagvlinders van Nederland, namelijk de koninginnenpage. Je ziet namelijk een vlinder met overwegend gele kleuren en op de vleugels met opvallende zwarte vlekken en strepen. Op het eind van de vleugels zie je ook nog twee langwerpige, zwartgekleurde vleugelaanhangsels, die je slippen noemt. Deze dagvlinder heeft een spanwijdte van maximaal 75 millimeter en is daarmee de grootste dagvlinder in Nederland. Volwassen koninginnenpages gaan niet echt meer op zoek naar voedsel. Ze leven ook maar enkele weken. Ze zoeken vooral partners om te paren. Na de paring zetten de vrouwtjes maximaal vijfhonderd eitjes af op verschillende planten van de schermbloemenfamilie. Vrouwtjes van de eerste generatie zetten de eitjes vooral af op wilde peen (gecultiveerde kan ook) en dan op de bovenkant van jonge bladeren. De vrouwtjes van de tweede generatie koninginnenpages zoeken bij diverse schermbloemigen - wat ook de wilde peen kan zijn - de bloemen en of bladeren van schermbloemigen op die zijn begonnen met bloeien. Elk eitje wordt dan op een andere bloemknop of bladtop afgezet.

Jonge grote bonte specht
Herman Schellekens maakte een filmpje van een jonge grote bonte specht die walnoten kraakt. Het is duidelijk een jonge grote bonte specht. Deze heeft nog een rood petje boven op de kruin. Volwassen dieren hebben dat niet.

Wachten op privacy instellingen...

Gierzwaluwen vertrekken weer: hoe was het seizoen?
Weg zijn de schreeuwende groepen gierzwaluwen boven de wijk. Het luchtruim boven steden en dorpen wordt plots weer veel stiller. Hoe was het broedseizoen voor deze soort? Sommige vogelaars gaven aan dat ze weinig ‘giertjes’ zagen. Maar zegt dit iets over het aantal broedvogels?
De gierzwaluwen kenden dit jaar een late aankomst en een pittig eind van het broedseizoen.
Heb jij ervaringen met broedende gierzwaluwen in 2019? Stuur dan een mailtje naar [email protected].

Brabantse vennen
Noord-Brabant is een echte vennenprovincie. Met in totaal zeshonderd vennen heeft de provincie een groot deel van de Nederlandse vennen binnen haar grondgebied. Die vervullen als leefgebied voor veel planten- en diersoorten een belangrijke functie. Daarnaast verfraaien ze het landschap.

Natuurtip
Zondag 11 augustus kun je op pad met de schaapherder door de Maasheggen. De tocht begint om kwart voor twee en drie uur 's middags.

Als je de wereld van een herder instapt, stap je in een wereld van natuur en rust. Maar ook van focus en zorg voor de dieren, elk met een eigen karakter. Wat komt er eigenlijk allemaal kijken bij dit prachtige vak? Dit kun je 11 augustus in vogelvlucht meemaken. Deze boeiende ontdekkingsreis duurt ongeveer een uurtje. Deelnemers worden ontvangen in De Meerstoel aan de Maasstraat 12 in Sambeek met Maasheggenthee of limonade. Na een korte inleiding van herder Frank gaan ze het veld in. Maak kennis met de schapen en de honden, bekijk de demonstratie en doe het zelf eens! Vervolgens maken ze een korte wandeling met de kudde langs de Maas. Na afloop krijgen de deelnemers een klein aandenken.

Deelname kost 7,50 euro. Kinderen tot en met 3 jaar mogen gratis mee. Reserveren kan door een mail te sturen naar [email protected] . Meer informatie vind je op de website of via telefoonnummer 0485-574 826.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Deel dit artikel
Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!