Video

Doortje zag hoe kapelaan Koopmans werd geëxecuteerd door de Duitsers, zondag wordt hij herdacht

10 augustus 2019 om 14:20
nl
Kapelaan Harry Koopmans werd 75 jaar geleden, op 9 augustus 1944, in Den Bosch doodgeschoten door de Duitsers omdat hij in het verzet zat en Joden hielp onderduiken. Doortje Swinkels, de huishoudster van de parochie, zag alles gebeuren. "Het is iets om nooit meer te vergeten", zei ze in 1998 kort voordat ze overleed. De geluidsopnames van dit interview zijn onlangs opgedoken.
Profielfoto van Rebecca Seunis
Geschreven door
Rebecca Seunis

Koopmans werd in 1906 geboren in Breda en in 1933 ingewijd als priester. Daarna was hij kapelaan in Schijndel, Zeeland, Den Bosch en Sint Anthonis. Hij is waarschijnlijk door iemand verraden. Nadat NSB'er Piet van Bussel op 8 augustus 1944 op straat in Den Bosch door het verzet werd neergeschoten, wilden de Duitsers vergelding.

Voor de deur neergeschoten
De Sicherheitsdienst klopte op 9 augustus aan bij de pastorie van Koopmans’ kerk. In zijn werkkamer ondervroegen ze hem en doorzochten ze zijn papieren. Toen Koopmans probeerde te vluchten werd hij op het plein voor de deur neergeschoten. Hij stierf ter plekke. Zijn lichaam is overgebracht naar kamp Vught waar het waarschijnlijk gecremeerd is. Een graf is er nooit geweest.

In 1998 werd de huishoudster van de parochie geïnterviewd op band. Het stadsarchief van Den Bosch kreeg de geluidsopname deze week aangeboden.
Daarin is te horen dat ze zich de dag nog erg goed kon herinneren. Ze was pas een week of zes in dienst van de parochie toen het gebeurde.

"Het was mooi weer die dag. Twee Duitsers in burgerkleding klopten aan en vroegen naar de kapelaan. Ik wist dat hij boven zat, maar de mannen kwamen meteen achter me aan en liepen de trap op. Ik keek wel om, maar kon niks zeggen. Je kon zelf de kogel krijgen."

Aan het gat in zijn toog konden we zien dat hij in zijn rug geschoten was

Toen de mannen binnen waren, is ze snel naar de pastoor gegaan. Ondertussen kwam ook een derde Duitser binnen. Doortje ging snel naar de keuken en bleef in een inham staan. Vanuit daar kon ze de gang inkijken. Ze zag de kapelaan van de trap af stormen. "Hij tuimelde bijna tegen de muur aan. Hij kwam met twee, drie treden tegelijk de trap af vliegen. Toen zag ik meteen dat een van die kerels ook van de trap af stormde. Hij begon al te schieten", vertelt ze in het onlangs opgedoken audiofragment.

Eenmaal buiten werd Koopmans al snel geraakt. "Toen viel hij tegenover de kerk in de goot. Toen vloog ik naar buiten en de pastoor ging snel heilige olie halen. Aan de andere kant van de straat kwam een andere pastoor aan. Ze gaven hem snel de heilige olie. Wij kregen een revolver voor ons en we moesten naar binnen. Ik weet nog goed dat ik knikkende knieën had", vertelt Doortje.

Lichaam verdween
Het lichaam van de kapelaan werd door de Duitsers meegenomen en is nooit meer gezien. “Naderhand kregen we zijn toog en schoenen terug. Aan het gat in de toog konden we zien dat hij in zijn rug geschoten was. Meer wisten we ook niet.” Doortje Swinkels overleed enkele weken na het interview.

Speciale mis
Alle familieleden van Harry Koopmans zijn inmiddels overleden, maar zondag wordt hij herdacht met een speciale mis in de Sint-Janskathedraal. Tijdens de mis wordt er een kelk van Koopmans gebruikt die al die tijd bewaard is gebleven. Na de mis is er een bijeenkomst op het plein bij het standbeeld van de kapelaan.

Beluister hier het gesprek uit 1998 met huishoudster Doortje Swinkels:

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.