Het is een erfenis. Doordat Helmond vorig jaar problemen had met PFAS hadden ze nu snel de informatie op orde. Of zoals wethouder Antoinette Maas zegt: "We zijn nu heel snel door de problemen die we hebben meegemaakt."

Zesduizend stoffen
PFAS is een naam voor zo'n zesduizend verschillende chemische stoffen. Ze worden sinds de jaren vijftig voor van alles en nog wat gebruikt. De stoffen zijn sterk, waterafstotend, vuilafstotend en brandwerend.

Ze hebben ook nadelen. Ze verspreiden zich makkelijk door de omgeving, ze breken bijna niet af en een deel heeft inmiddels het stempel 'kankerverwekkend'.

Schone grond niet vervuilen
Ongeveer twee jaar geleden begon duidelijk te worden dat PFAS-stoffen inmiddels overal voorkomen. Laboranten vonden PFAS in het water en toen ze verder gingen zoeken, bleken ze ook op heel veel plaatsen in de grond te zitten. Niet in voor mensen gevaarlijke hoeveelheden, maar Nederland heeft regels voor grond waar stofjes in zitten.

Deze zomer greep het Rijk in. Grond waar PFAS-stoffen in zitten, mag bijna niet meer worden vervoerd. Het idee daarachter is dat grond die nog schoon is niet viezer gemaakt mag worden door er grond doorheen te mengen die met PFAS vervuild is. Het is volgens de wet maar het is knap lastig voor bouwbedrijven die nu eenmaal de grond kwijt moeten die ze hebben afgegraven of die juist grond nodig hebben.

Ook voor gewone burgers kan het een probleem zijn. Zo heeft iemand die een vijver in de tuin heeft aangelegd problemen om van de grond af te komen

Helmond heeft goed beeld
Helmond had vorig jaar een probleempje met PFAS. Bij het bedrijf Custom Powders waren chemicaliën weggelekt. Helmond deed onderzoek en constateerde dat de volksgezondheid niet in gevaar was gekomen. Maar door dat onderzoek heeft Helmond wel een goed beeld hoeveel PFAS er daar in de grond zit.

Voor veel andere plaatsen in Nederland ontbreekt die informatie nog. Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) gaat nu onderzoek doen. Het kabinet hoopt over een maand genoeg informatie te hebben om bouwend Nederland weer wat ruimte te kunnen geven.

"We kunnen weer vooruit"
Omdat ze in Helmond al precies weten, hoeveel PFAS er in de grond zit, kan de gemeente daar nu al beoordelen waar met PFAS vervuilde grond wel en waar niet gestort kan worden. En dat betekent dat er - binnen de grenzen van Helmond - meer mogelijk is dan in de rest van Nederland. "De aanleiding was niet fijn," zegt de wethouder nu. "Maar het is goed dat bedrijven hier weer vooruit kunnen."
Frans van den Heuvel beaamt dit. Hij was woensdag op het Malieveld in Den Haag om zijn collega's een hart onder de riem te steken. Teruggekeerd bij zijn gelijknamige bouwbedrijf in Helmond liet hij weten blij te zijn met de handreiking van de gemeente Helmond.