Video

Waarom imiteert dit insect graag een schorpioen? Frans Kapteijns beantwoordt vragen in Stuifm@il

19 april 2020 om 09:20 • Aangepast 26 april 2020 om 08:14
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Deze zondag besteedt Frans onder meer aandacht een vreemde larve, insecten in huis en een raar geluid in de tuin.
Geschreven door

Vreemde larve
Op de openingsfoto zie je een lang insect met een zwarte kop en drie zwarte segmenten. De rest is bruin met een lichtbruine band in het midden en het dier heeft oranje poten. We hebben hier te maken met de larve van de stinkende kortschildkever. De volwassen kevers zie je heel veel in tuinen.

Een stinkende kortschildkever (foto: Michel van der Vegt via Pixabay).
Een stinkende kortschildkever (foto: Michel van der Vegt via Pixabay).

Ze houden zich graag op bij GFT-bakken en vuilnisbakken, vandaar de bijnaam vuilnisbakmonster. Je ziet ze vaak als je een van die bakken weghaalt. Meestal nemen ze dan een dreigende houding aan. Ze steken hun staart omhoog, de kaken worden opengesperd en de voelsprieten steken ze recht vooruit. Dan lijken ze op een schorpioen. Mocht de eventuele vijand hier niet van schrikken, dan spuiten ze een stinkende, melkwitte vloeistof naar die vijand. Ze hebben als volwassen kever heel korte dekschilden, vandaar de naam kortschildkever. Heel bijzonder dat Carlo van Merrienboer zelfs de larve van deze kever gefotografeerd heeft.

Een maartse vlieg (foto: Marianne Kouijzer).
Een maartse vlieg (foto: Marianne Kouijzer).

Veel vliegende zwarte insecten
Op de bovenstaande foto zie je een zwart verfrommeld insect liggen. Volgens mij hebben we hier te maken met een maartse vlieg. Vooral omdat Marianne Kouijzer heeft laten weten dat ze heel veel van deze insecten had gezien. Maartse vliegen zijn vrij grote zwarte insecten, die tot de familie van de rouwvliegen behoren. Feitelijk is dit een verkeerde naam, maar door hun sterk behaarde en gedrongen gestalte lijken deze glanzende zwarte insecten meer op een vlieg dan op een mug. Maar het zijn eigenlijk muggen. Je ziet ze in het voorjaar bij mooi, warm weer massaal rondvliegen bij graslanden of gazons. Dit omdat de eitjes dan afgezet worden in dergelijke gebieden. De uit de eitjes komende larven vreten aan de wortelhals van de grassen, maar ze eten ook dood organisch materiaal. Overigens heeft de naam maartse vlieg niks te maken met de maand maart. Je ziet ze veel meer in april. De naam is afgeleid van de evangelist Johannes Marcus, 25 april is zijn naamdag.

Gegroefde lapsnuitkevers of taxuskevers (Foto: Hans Meeuwsen).
Gegroefde lapsnuitkevers of taxuskevers (Foto: Hans Meeuwsen).

Veel insecten in huis
Op de foto hierboven zie je in een petrischaaltje vier insecten, maar in huis heeft Hans Meeuwsen er meer gevonden. Nu hoop ik dat Hans geen rododendrons, speciale coniferen of veel bloempotten met mooie planten heeft staan, want daar zijn deze gegroefde snuitkevers dol op. Ze worden vaak taxuskever genoemd. Plantenkwekers vrezen deze snuitkevers, want de larven leven ondergronds - ook in bloempotten - van plantenwortels en de volwassen snuitkevers eten happen uit de bladeren. Waarschijnlijk zijn ze het huis van Hans Meeuwsen binnengekomen, omdat hij buitenstaande bloempotten in de winter naar binnen haalt. Bij dezen twee tips om deze taxuskever biologisch te bestrijden. Ten eerste: aaltjes inzetten. Dit zijn diertjes die de larven eten. Anders kun je ook gebruik te maken van een product met de naam Bio 1020, schimmel. Het beste is het om deze schimmel die leeft op rijstkorrels in te harken in de grond of toe te voegen aan de grond in de bloempot. Zowel de volwassen taxuskevers als de larven streven door deze schimmel.

Wachten op privacy instellingen...

Raar geluid in de vijver
Piet van der Wijst hoort bij zijn vijver een vreemd geluid. Het komt volgens hem niet van kikkers want die herkent hij. Daarbij heeft hij dit geluid voor het eerst gehoord. Welk geluid hoort Piet? Het antwoord is: het geluid is van een gewone pad. Je kunt dit geluid het best omschrijven als een zacht hoog trillend monotoon gepiep. Je hoort dit geluid alleen in het voorjaar als ze bij een voortplantingspoel of vijver zijn. Gewone padden zijn amfibieën, die tijdens de voorplantingsperiode alleen in het water te vinden zijn. Voor de rest zijn het echte landdieren in met name vochtige omgevingen. Eieren van gewone padden liggen niet in klompen, zoals bij de kikkers, maar worden in snoeren afgezet aan planten.

Een roodborsttapuit (foto: Patricia Beerens).
Een roodborsttapuit (foto: Patricia Beerens).

Vogel op het topje van een struik
Op de foto hierboven zie je op de top van een struik een vogel zitten met een zwart kopje. Daaronder zie je een witte streep en de buik is wat bruin of oranje. We hebben hier te maken met een van de mooiste vogels in met name heidegebieden: de roodborsttapuit. In dit geval een mannetje, want het vrouwtje is van boven bruin gekleurd. Zelfs haar kop is bruin. Roodborsttapuiten zijn kleine zangvogels, die maximaal zo’n dertien centimeter groot worden. Ze werden voorheen ondergebracht bij de familie van de lijsters, maar tegenwoordig behoren ze tot de familie van vliegenvangers. Vanaf februari kun je de roodborsttapuiten weer zien in Nederland. Dan zijn ze teruggekeerd vanuit hun winterverblijfpaatsen in het zuidwesten van Europa en Noord-Afrika. Op het menu van deze mooie vogels staan vooral insecten. Met name langpootmuggen, maar ze lusten ook wormen, rupsen, vlinders, spinnen, slakken, zaden en bessen.

Wachten op privacy instellingen...

Middelste bonte specht hakt een nestholte
Jozef van der Heijden filmde een middelste bonte specht. Die is iets kleiner dan grote bonte specht. De snavel is ook korter. De middelste bonte specht heeft opvallende ronde kop met een geheel rode kruin. Die lijkt wel op de kop van jonge grote bonte spechten, die ook een geheel rode kruin hebben. De anaalstreek is roze van kleur. Ze zetten hun territorium af door te roffelen.

Doe dit weekend mee aan de nationale bijentelling
Dit weekend vindt weer de derde nationale bijentelling plaats. Tel jij ook mee? Een halfuurtje is al genoeg. Met de hogere temperaturen en hopelijk ook wat zonnige uurtjes zullen er veel bijen en hommels in je tuin kunnen vliegen.
• Kies allereerst een zonnig moment uit, dan zie je de meeste bijen. Dat moet dit weekend in ieder geval geen probleem zijn!.

• Loop rustig gedurende een halfuur een rondje door je tuin, op je balkon of op een groen plekje bij jou in de buurt. Hierbij noteer je alle soorten en aantallen die je ziet op het telformulier. Door een rondje te lopen, verklein je de kans bijen dubbel te tellen.

• Uitgeteld? Voer je telresultaten hier in. Hiervoor heb je tot zondagavond acht uur de tijd.

Proef injecteren Vertimec in eiken verboden
Het College Toelating Gewasbeschermingsmiddelen en Biociden (CTGB) heeft de ontheffing voor het doen van een proef met het injecteren van Vertimec in eiken met onmiddellijke ingang ingetrokken. Als Vlinderstichting zijn we hier erg blij mee, want we hadden grote bezwaren tegen het bestrijden van de eikenprocessierups via deze methode.

Natuurtip
Speur vanuit je bureaustoel mee naar eeuwenoud erfgoed via het project Erfgoed Gezocht In dit ‘citizen science’-project kunnen burgers de archeologische wetenschap helpen. Namelijk door op digitale hoogtekaarten mee te speuren naar overblijfselen uit het verleden. Een eerdere editie op de Veluwe leverde al honderden nieuw ontdekte grafheuvels op.
Aan de hand van het gevonden stuifmeel kwam men tot de conclusie dat de grotere heidevelden in Nederland al veel eerder bestonden dan tot nu toe werd gedacht. De resultaten lieten zien dat de meeste - zo niet alle - grafheuvels zich in open plekken op de heide bevonden. Dit betekent dat de heidevelden niet in de Middeleeuwen ontstonden, maar al ver daarvoor. Mogelijk zagen onze voorouders de heidevelden als voorouderlijke gronden.

Je kunt zoals gezegd vanuit je bureaustoel eropuit trekken. Help mee aan dit archeologisch onderzoek en laat ons erfgoed niet verloren gaan. Wie weet wat voor mooie verhalen en inzichten er nog te ontdekken zijn! Lees op Erfgoed Gezocht hoe je mee kunt doen. Bekijk ook eens de Facebook-pagina van Erfgoed Gezocht.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.