Video

Van wie zijn deze drollen? Frans Kapteijns beantwoordt vragen van natuurliefhebbers in Stuifm@il

3 mei 2020 om 09:22 • Aangepast 10 mei 2020 om 07:44
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Deze zondag besteedt Frans onder meer aandacht aan zwarte drollen, het geluid van een boomklever, een nest van pimpelmezen, de paring van twee lindepijlstaartvlinders en heidekartelblad.
Geschreven door

Van wie zijn deze drollen?
Op de openingsfoto zie een paar langwerpige zwarte drollen en je ziet er ook wat pitjes in zitten. Volgens mij hebben we hier te maken met de drollen van een egel. Egels zijn echte insecteneters die in de nacht op zoek gaan naar allerlei insecten. Meestal vinden ze die tussen afgevallen bladeren, tussen graspollen of gewoon terwijl ze wroeten in de bodem. Egels hebben een heel scherp gehoor, zo scherp dat ze hun prooidieren die onder de grond rondkruipen kunnen horen. Op hun menu staan onder meer mestkevers, maar ze lusten ook regenwormen. Die eten ze vooral in het voorjaar. Daarnaast eten ze slakken, duizendpoten en pissebedden. Eigenlijk zijn egels alleseters, want ook spinnen, kikkers, padden, hagedissen, slangen en jonge vogeltjes staan op het menu. Ook kleine zoogdieren zoals spitsmuizen en mollen lusten ze graag. Tot slot ook nog eieren, aas, visresten, paddenstoelen, bessen en vruchten. Die pitjes die je ziet in de drollen zijn afkomstig van die bessen en vruchten.

Wachten op privacy instellingen...

Van welke vogel is dit geluid
Het harde geluid wat je in bovenstaand filmpje hoort, is het geluid van een boomklever. Boomklevers zijn prachtige vogels met een opvallend blauwe bovenzijde van kop tot staart. Ze hebben een zwarte streep bij de ogen en hun onderkant is oranjebruin van kleur. Het zijn enigszins gedrongen vogels, die zeer actief bewegen op de bomen, zowel van onderen naar boven als andersom. Ze zijn maximaal zeventien centimeter groot en hebben krachtige puntige snavel, waarmee ze zelfs hazelnoten kunnen openbreken. Hun roep, geen gezang, is echt opvallend maar ook helder. Ze zijn dan vaak luidruchtig aanwezig met hun hele luide fluittonen, trillers en hoge pieptonen, die je in het filmpje dus ook goed hoort.

Hoe lang duurt het om een pimpelmezen net te bouwen
Anja Bastiaansen vraagt zich af hoe lang pimpelmezen erover doen om een net te bouwen. In het algemeen kun je stellen dat het bouwen van een pimpelmezennest een week duurt. Maar daaraan vooraf gaan het paar eerst de nestkast selecteren en daarna markeren. Dit markeren doen ze heel grondig met hun snavels. Ze zetten zeg maar een soort naambordje op de kast. Die markeringen zie je vooral rond de nestkastopening. Daarna begint het koppel pas met de daadwerkelijke bouw van het nest. Zo’n nest bestaat meestal uit mos, haren, veren, bladeren, takjes en ander zacht materiaal. Na een week is het nest dus klaar en kan het vrouwtje beginnen met het leggen van de eieren. Ook dit gaat in een rustig tempo: een ei per dag. Op het moment dat er ongeveer tien eitjes zijn, begint het vrouwtje met broeden. Het vrouwtje doet het broeden alleen, het mannetje brengt het voedsel.

Twee weken na start van het broeden, komen de eitjes uit. Beide ouders vliegen dan tig keer per dag op en neer om de jonge pimpelmezen te voeren. Ongeveer zestien dagen na het uitkomen kunnen de jongen het nest verlaten.

Een parend vrouwtje (boven) en mannetje van de lindepijlstaart (foto: Cor Ros)
Een parend vrouwtje (boven) en mannetje van de lindepijlstaart (foto: Cor Ros)

Paring van twee lindepijlstaart vlinders
Op de unieke foto van Cor Ros zie je heel duidelijk hoe vlinders paren. De vlinders zitten met de achterlijven aan elkaar en soms met de vleugels in elkaar geschoven. Dit laatste doen deze lindepijlstaarten dus niet, die hebben de vleugels mooi open. Op de foto zie je het mannetje onder zitten. Zo’n paring bij vlinders kan wel enkele uren duren. Omdat ze zo vast zitten, kunnen ze zich maar moeilijk verplaatsen. Bij gevaar vliegen ze wel weg, maar ze laten elkaar niet los. Mannetjes zitten namelijk met een soort tang aan het vrouwtje vast en bungelen bij het wegvliegen er dan maar een beetje onder het vrouwtje. Lindepijlstaarten zijn nachtactieve nachtvlinders, die tot de familie van pijlstaarten behoren. Een vrouwtje heeft een spanwijdte van ongeveer tachtig millimeter, bij een mannetje is dit zestig millimeter.

Heidekartelblad (foto: Michiel van der Pijl).
Heidekartelblad (foto: Michiel van der Pijl).

Het zeldzame heidekartelblad op Kampina
Op de foto hierboven zie je een soort miniplantje met prachtige roze bloempjes en donkergroen geveerde bladeren. We hebben hier - zoals Michel van der Pijl al vermoedde - te maken met het zeldzame heidekartelblad. Dit mooie heidekartelblad hoort tot de bremraapfamilie en is een halfparasiet. Halfparasieten leven voor de helft op kosten van een gastheer en voor de helft op eigen kracht, vandaar de groene delen. Heidekartelblad groeit vooral in vochtige en schrale heidegebieden. Gastheer van deze plant zijn vooral grassen en dan meer bepaald de wortels van de grassen. Daarnaast gebruikt heidekartelblad mieren om zaad te verspreiden. Heidekartelblad heeft namelijk een oliehoudende verdikking op het zaad zitten, wat mieren aantrekt. Die nemen dit zo vervolgens mee. Heidekartelblad is zeer zeldzaam geworden. Oorzaak is dat de vochtige heide aan het verdwijnen is. Op de Kampina zie je ze dan ook alleen maar aan de zandwegkant staan. De rest van de vochtige heide is vergrast door teveel stikstof in de Brabantse lucht.

Natuurlijke nestholte van een pimpelmees
Jozef van der Heijden filmde pimpelmezen. Dit zijn zogenaamde holenbroeders. De meeste mensen kennen de pimpelmees omdat die veel in onze tuinen voorkomt. Maar de meeste pimpelmezen bevinden zich toch echt in de vrije natuur.

Wachten op privacy instellingen...

Eikenprocessierups
Hoe krijgen we de eikenprocessierups onder controle? Ja, met hulp van Moeder Natuur zegt Ton Stokwielder uit Waalwijk. ,We moeten volgens hem de natuurlijke vijanden van de rups nog meer inschakelen. Hij ontwikkelde er een ‘revolutionair’ kastje voor. Maar hij gaat nog veel verder.

Nieuw boek
Biodiversiteit en de achteruitgang daarvan in Nederland wordt steeds zichtbaarder en breder gedragen. Dat dit niet nieuw is, wordt duidelijk in het net verschenen boek ‘Bescherming van biodiversiteit: een weerbarstige uitdaging’. Hierin wordt uitgebreid ingegaan op de biodiversiteit in Nederland en hoe de politiek en de samenleving hier de afgelopen decennia mee hebben geworsteld.

Natuurtip
Online vogels kijken via Beleefdelente.nl is een populaire bezigheid nu mensen vanwege de uitbraak van het coronavirus veel thuis zitten. De webcams van Vogelbescherming Nederland zijn elk jaar een groot succes, maar dit jaar gaan de cijfers door het dak. In twee maanden tijd hebben meer dan 1,1 miljoen mensen naar de broedende vogels gekeken. Daarmee is nu al een nieuw kijkcijferrecord bereikt, terwijl de webcams nog aan blijven tot in juni., tot alle jongen zijn uitgevlogen.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.