De vragen zijn onderverdeeld in de volgende categorieën:

• Mogelijke nertsbesmetting
• Gevolgen voor huisdieren
• Getroffen bedrijven
• Onderzoek
• Omgeving en volksgezondheid
• Nertsen en corona
• Gevolgen nertsenhouderij

Mogelijke nertsbesmetting

Hoe heeft de besmetting van dier op mens plaatsgevonden?
De besmetting heeft plaatsgevonden op een nertsenbedrijf waar nertsen besmet waren met SARS-CoV-2. De betreffende medewerker heeft tussen de nertsen gewerkt in de periode dat nog niet bekend was dat de nertsen op het bedrijf besmet waren. Er gold toen nog geen advies voor persoonlijke beschermingsmiddelen. De medewerker is inmiddels hersteld.

Hoe is de besmetting van dier op mens vastgesteld?
Onderzoekers hebben de genetische code van de virussen die zijn aangetroffen bij nertsen vergeleken met de genetische code van de virussen die zijn aangetroffen bij de medewerkers van het besmette nertsenbedrijf. Op basis daarvan is een stamboom gemaakt. Daaruit kan een beeld worden gekregen van de manier waarop mensen en dieren in tijd en plaats zijn besmet. Op grond daarvan is geconcludeerd dat één medewerker van een besmet nertsenbedrijf het virus waarschijnlijk van nertsen heeft opgelopen.

Hoe zeker is het dat de besmetting van dier op mens heeft plaatsgevonden?
Het is niet met honderd procent zekerheid te zeggen hoe de besmetting heeft plaatsgevonden. Er zal verder onderzoek gedaan worden om een zo compleet mogelijk beeld te krijgen van de meest waarschijnlijke besmettingsroutes.

Vormen deze nertsenbedrijven nu een risico voor de volksgezondheid?
Er is van begin af aan rekening gehouden met de mogelijkheid dat nertsen medewerkers van het bedrijf kunnen besmetten. Daarom wordt deze medewerkers geadviseerd om persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken. Deze bevinding heeft geen invloed op het risico voor omwonenden. Alle nertsen worden binnen gehuisvest. In luchtmonsters genomen buiten de stallen is geen virus gevonden. Er is daarom geen reden om aan te nemen dat het virus zich over grote afstanden zal verspreiden.

Welke maatregelen neemt de overheid?
Naar aanleiding van de gevonden besmettingen op nertsenbedrijven heeft minister Schouten op 26 april 2020 maatregelen aangekondigd. Nu het aannemelijk is dat er besmetting is geweest van dier op mens, heeft zij deze maatregelen aangescherpt:

• Omdat het virus op nertsenbedrijven aanwezig kan zijn zonder dat de dieren verschijnselen hebben, zullen alle nertsenbedrijven in Nederland verplicht gescreend worden
• Eerder was al een meldplicht ingesteld voor ademhalingsproblemen en verhoogde sterfte bij nertsen. Deze meldplicht wordt uitgebreid naar het melden van meerdere symptomen die kunnen wijzen op een COVID-19-besmetting.
• Medewerkers van de besmette nertsenbedrijven worden geadviseerd persoonlijke beschermingsmiddelen te gebruiken. Ook wordt er een bezoekersverbod afgekondigd voor de besmette bedrijven.
• Hoewel er een incidentele besmetting van dier op mens is geweest, is het advies voor de omgang met huisdieren niet veranderd. De kans dat dieren in huishoudens besmet raken met het virus en een rol spelen in de verspreiding van het virus wordt zeer klein geacht.

Welke lokale maatregelen worden er genomen om de bewoners in de omgeving van nertsbedrijven te beschermen?
In eerste instantie is uit voorzorg geadviseerd om binnen 400 meter van de besmette bedrijven niet te wandelen of te fietsen. In luchtmonsters die buiten de stallen zijn genomen is echter geen virus aangetroffen. Daarom lopen omwonenden volgens het RIVM geen verhoogd risico. De overheid heeft het advies om niet te wandelen of fietsen in een straal van 400 meter van besmette bedrijven weer ingetrokken.

Wat betekent dit voor medewerkers van het bedrijf?
Medewerkers van alle besmette nertsenbedrijven worden geadviseerd om bij hun werkzaamheden gebruik te maken van persoonlijke beschermingsmiddelen.

Waarom neemt de overheid niet het zekere voor het onzekere door de besmette bedrijven te ruimen?
Het ruimen van bedrijven is een zeer zware maatregel en wordt alleen gedaan als er geen andere mogelijkheid bestaat om de ziekte te controleren of de volksgezondheid te beschermen. De besmetting van dier op mens heeft plaatsgevonden in de stallen voordat er persoonlijke beschermingsmiddelen werden gebruikt. Inmiddels worden deze beschermingsmiddelen wel gebruikt. Buiten de stallen is geen virus aangetroffen. Volgens het RIVM vormen de besmette bedrijven daarom geen risico voor de omgeving.

De nertsbedrijven moeten sowieso in 2024 stoppen, waarom worden de werkzaamheden nu niet alvast stilgelegd?
De besmetting van nertsen met het coronavirus en het verbod op de pelsdierhouderij staan los van elkaar. Het overgangsrecht tot 1 januari 2024 blijft voor alle pelsdierhouders van kracht.

Is er een relatie tussen de hoeveelheid vee en het aantal coronabesmettingen in dit gebied?
Waarschijnlijk niet. Er zijn geen aanwijzingen dat vee, zoals varkens en kippen, geïnfecteerd kan raken met het nieuwe coronavirus. Wel zijn nertsen bij meerdere nertsenbedrijven besmet geraakt. Hierbij hebben mensen waarschijnlijk in eerste instantie het virus overgedragen op de nertsen, die wel geïnfecteerd kunnen worden met het nieuwe coronavirus. Of er andere factoren, zoals de luchtkwaliteit waar de veehouderij invloed op heeft, een rol spelen is nog onbekend. Daarom zal worden verkend welk onderzoek er gedaan kan worden om de relatie tussen luchtkwaliteit, veehouderij en COVID-19 te onderzoeken.

Zijn er andere gevallen bekend van dieren die mensen besmetten?
Dit lijkt nu het eerste geval waar een mens door een dier is besmet, afgezien van de initiële infectie in Wuhan.

Gevolgen voor huisdieren

Moeten mensen met huisdieren zich nu zorgen maken?
Hoewel er een incidentele besmetting van dier op mens is geweest, is het advies voor de omgang met huisdieren niet veranderd. De kans dat dieren in huishoudens besmet raken met het virus en een rol spelen in de verspreiding van het virus wordt zeer klein geacht. Patiënten met (klachten passend bij) COVID-19 vermijden uit voorzorg contact met hun dieren. Zieke dieren van patiënten met (klachten passend bij) COVID-19 blijven zo veel mogelijk binnen. Mensen die vermoeden dat hun dier COVID-19 heeft, adviseren we telefonisch contact op te nemen met hun dierenarts. De NVWA besluit samen met de dierenarts of aanvullend onderzoek nodig is.

Kunnen huisdieren besmet raken met het nieuwe coronavirus?
Er zijn wereldwijd enkele gevallen van huisdieren die besmet zijn met het nieuwe coronavirus, waaronder een hond en enkele boerderijkatten in Nederland. Meestal waren de eigenaren van het dier ook ziek en positief getest op het nieuwe coronavirus. De kans dat een huisdier besmet raakt en vervolgens een ander dier of mens besmet is zeer klein in vergelijking met besmetting van mens op mens.

Welke huisdieren zijn gevoelig voor het virus?
Er zijn enkele gevallen bekend van katten en honden die besmet zijn geraakt met het nieuwe coronavirus. Ook van hamsters en fretten weten we dat zij besmet kunnen raken en ziek kunnen worden van het nieuwe coronavirus. Uit experimenteel onderzoek is gebleken dat ook konijnen gevoelig zijn.

Kunnen mensen besmet worden door hun huisdier?
De kans dat (huis)dieren besmet raken met het virus en een rol spelen in de verspreiding van het virus wordt zeer klein geacht. Het grootste risico zit in de overdracht door contact tussen mensen onderling. De adviezen van het RIVM voor de omgang met huisdieren blijven ongewijzigd.

Kunnen huisdieren elkaar besmetten?
Uit experimenteel onderzoek is gebleken dat katten het virus over korte afstand aan elkaar kunnen overbrengen. Van andere huisdieren, zoals honden of konijnen, is niet bekend of ze het virus aan elkaar kunnen overdragen. Van de nertsen is het wel bekend dat zij het virus op andere nertsen kunnen overdragen.

Moet een huisdier met het coronavirus euthanasie krijgen?
Nee, euthanasie vanwege besmettingsgevaar hoeft niet. Heb je klachten die passen bij het coronavirus en is je huisdier ook ziek? Vermijd zoveel mogelijk het contact met je zieke huisdier en laat het huisdier buiten niet los rondlopen. Neem zo nodig telefonisch contact op met de dierenarts.

Ik heb een huisdier en ik maak me zorgen. Wat moet ik doen?
De kans is klein dat huisdieren besmet raken met het nieuwe coronavirus of dat huisdieren jou kunnen besmetten. Uit voorzorg zijn voor eigenaren van huisdieren adviezen opgesteld. Kijk op de site van het RIVM voor de meest actuele adviezen.

Komt er een meldplicht voor huisdieren die besmet zijn?
Om een goed beeld te krijgen van verdenkingen van COVID-19 bij dieren en testuitslagen bij dieren worden dierenartsen en laboratoria gevraagd om verdenkingen en positieve testuitslagen bij de NVWA te melden.

Getroffen bedrijven

Op hoeveel nertsenbedrijven is het coronavirus aangetroffen?
Het virus is aangetroffen op drie nertsenbedrijven in Brabant: één bedrijf in Gemert-Bakel, één in Laarbeek en één in Deurne. Het bedrijf in Gemert-Bakel heeft drie locaties. Op alle drie locaties is het virus aangetroffen.

Is er een verband tussen deze bedrijven?
Er zijn voor zover bekend geen contacten geweest tussen de drie aparte bedrijven. De drie locaties van hetzelfde bedrijf hadden uiteraard wel een verband. Op vier locaties is overdracht van mens op dier waarschijnlijk. Er wordt nog verder onderzoek verricht naar mogelijke besmettingsroutes van de bedrijven.

Waarom zijn de dieren getest?
Op twee locaties van het ene bedrijf en op een ander bedrijf hadden nertsen maagdarmklachten en ademhalingsproblemen. Ook was er een verhoogde mortaliteit. Deze verschijnselen waren aanleiding voor de betreffende dierenartsen om onderzoek te laten verrichten door de Gezondheidsdienst voor Dieren. Aangezien de dieren negatief testten voor de meest voor de hand liggende ziekten heeft de GD ook getest op aanwezigheid van SARS-CoV2. Dit is gedaan vanwege de vermeende gevoeligheid van nertsen voor infectie en omdat op de bedrijven personen werkten die ook COVID-19 verschijnselen hadden.

Ook op het derde bedrijf hadden dieren maagdarmproblemen en ademhalingsproblemen en was er sprake van enigszins verhoogde mortaliteit. De gezondheidsdienst voor dieren heeft hier melding van gemaakt bij de NVWA. Na een test bleek dat de dieren besmet waren met SARS-CoV2.

Naar aanleiding van de vastgestelde besmetting op twee locaties van het bedrijf in Gemert-Bakel is ook de derde locatie van deze eigenaar onderzocht. De nertsen op deze locatie hadden geen ademhalingsproblemen en er was geen sprake van verhoogde mortaliteit. Wel is het virus aangetroffen in monsters van overleden dieren.

Hoe is vastgesteld dat de nertsen besmet zijn?
De Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) heeft monsters genomen van overleden nertsen en deze met een PCR test onderzocht. Daaruit bleek een besmetting met COVID-19. Deze is inmiddels ook bevestigd door het nationale referentielaboratorium Wageningen Bioveterinary Research (WBVR).

Hoe zijn de nertsen met corona besmet geraakt?
Dat wordt momenteel nader onderzocht. De meest waarschijnlijke besmettingsroute is van mens op dier. Op een aantal locaties werkten personen die COVID-19 verschijnselen hadden. Uit onderzoek op de besmette bedrijven blijkt dat de nertsen het virus vervolgens op elkaar hebben overgedragen.

Hoeveel nertsen hebben de betreffende houders en hoeveel zijn er besmet?
Op de drie locaties van het bedrijf in Gemert-Bakel zijn in totaal ongeveer 23.000 volwassen dieren aanwezig. Op het bedrijf in Laarbeek zijn 7500 volwassen dieren aanwezig en op het bedrijf in Deurne 1500. Op alle bedrijven zijn meerdere dieren positief getest op het virus. Uit onderzoek op twee besmette bedrijven blijkt dat het percentage zieke dieren en het percentage sterfte beperkt is.

Wat gebeurt er met de besmette nertsen?
Er zijn geen maatregelen specifiek voor besmette nertsen. De dieren kunnen uitzieken.

Wat zijn de gevolgen voor deze bedrijven? Komt er een ophokplicht, ruiming en/of onderzoek?
Op de bedrijven geldt geen ophokplicht zoals bij pluimvee. De nertsen worden al binnen gehuisvest. Wel mogen ze niet meer verplaatst worden en ook de mest van deze bedrijven mag niet meer worden afgevoerd. Ook wordt er onderzoek gedaan naar de bron van de besmetting en de overdracht van het virus. Het is belangrijk om te weten hoe de ziekte zich op het bedrijf ontwikkelt aangezien dit kennis oplevert over COVID-19 in dieren en de overdracht van mens op dier, tussen dieren en van dier op mens. Tot slot zijn voor medewerkers die werken op de nertsenbedrijven waar besmetting met SARS-CoV2 is vastgesteld aanvullende beschermingsadviezen opgesteld.

Wat gaan de overheidsinstanties doen?
Minister Schouten heeft de volgende maatregelen aangekondigd:

• Nertsenhouders, onderzoeksinstellingen en dierenartsen zijn vanaf 20 mei 2020 verplicht om symptomen die wijzen op een Covid-19-besmetting bij nertsen te melden bij het landelijk meldpunt dierziekten (telefoonnummer 0455463188). Omdat andere dieren in de veehouderij niet gevoelig lijken voor SARS-CoV-2, wordt nu alleen voor nertsen een aangifteplicht ingesteld. Omdat het virus op nertsenbedrijven aanwezig kan zijn zonder dat de dieren verschijnselen hebben, zullen alle nertsenbedrijven in Nederland verplicht gescreend worden.
• Medewerkers van de besmette nertsenbedrijven worden geadviseerd persoonlijke beschermingsmiddelen te gebruiken. Dieren en de mest van besmette bedrijven mogen niet worden afgevoerd. Voor de besmette bedrijven geldt een bezoekersverbod.
• Op de getroffen nertsenbedrijven wordt verder onderzoek gedaan naar hoe de ziekte zich op het bedrijf ontwikkelt. Dit levert kennis op over de verspreiding van het virus onder dieren, van mens op dier en dier op mens.
• In de omgeving van het de bedrijven worden uit voorzorg lucht- en stofmonsters genomen. In de eerste en tweede serie luchtmonsters die zijn genomen buiten de stallen is geen virus aangetroffen. Daarom is het oorspronkelijke advies om in een straal van 400 meter rond een besmet nertsenbedrijf niet te wandelen of fietsen ingetrokken.

Op basis waarvan gaat de overheid onderzoek doen en niet ruimen?
Het ruimen van bedrijven is een zeer zware maatregel en wordt alleen gedaan als er geen andere mogelijkheid bestaat om de ziekte te controleren of de volksgezondheid te beschermen. Er is in dit geval geen aanleiding om de bedrijven te ruimen, omdat er geen aanwijzingen zijn dat de besmettingen op deze bedrijven een rol spelen bij de verspreiding van het virus in de omgeving, aldus de overheid. Mensen die op besmette nertsenbedrijven werken moeten gebruik maken van persoonlijke beschermingsmiddelen om te voorkomen dat ze worden geïnfecteerd. De eerste resultaten van het onderzoek laten zien dat er geen virus is aangetroffen buiten de stallen. Om meer te weten te komen over de verspreiding van het virus van mens op dier, tussen dieren en van dier op mens, wordt nu prioriteit gegeven aan onderzoek.

Worden de nertsenhouders gecompenseerd?
Mogelijk worden er ten behoeve van het onderzoek kosten worden gemaakt door de eigenaar. De onderzoekers gaan daarover dan in overleg met de eigenaar.

Nertsbedrijven moeten sowieso in 2024 stoppen, waarom worden deze bedrijven nu niet geruimd?
De besmetting van nertsen met het coronavirus en het verbod op de pelsdierhouderij staan los van elkaar. Het overgangsrecht tot 1 januari 2024 blijft voor alle pelsdierhouders van kracht.

Onderzoek

De minister schreef in haar kamerbrief: "Daarnaast beraad ik mij op een vergelijkbaar onderzoek bij nertsen, gezien de mogelijke gevoeligheid van deze dieren voor infectie. " Gaat dat onderzoek er nu komen met deze bedrijven?
Die toezegging wordt ingevuld met het aangekondigde onderzoek op de besmette bedrijven en de meldplicht.

Wat is het doel van het onderzoek?
Het doel van dit onderzoek is meer inzicht te krijgen in het virus, de verspreiding van het virus van mens op dier, tussen dieren, van dier op mens, de pathologie en de verspreiding in het milieu. Met dit onderzoek wordt informatie verzameld over hoe het virus zich bij dieren gedraagt. Deze kennis kan ook van belang zijn om meer te weten te komen over de verspreiding van het virus tussen mensen.

Wat wordt er precies onderzocht?
Op de bedrijven worden monsters verzameld van zieke dieren voor virusonderzoek. Ook worden monsters van gezonde dieren verzameld voor antistoffen zodat duidelijk wordt of dieren zonder verschijnselen ook geïnfecteerd kunnen zijn. Ondanks dat niet wordt verwacht dat het virus zich over grotere afstanden zal verspreiden, zijn uit voorzorg ook lucht- en stofmonsters genomen in de omgeving van het bedrijf. Dit om na te gaan of hier virus in aangetoond kan worden. Daarnaast wordt er onderzoek op mest gedaan. Ook zijn eventuele katten op het bedrijf in het onderzoek meegenomen, aangezien katten ook gevoelig zijn voor SARS-CoV-2.

Wat zijn de uitkomsten van het onderzoek?
De eerste bevindingen van het onderzoek op de drie nertsenbedrijven in Gemert-Bakel, Laarbeek en Deurne zijn inmiddels bekend:

• SARS-CoV-2 infectie bij nertsen kan leiden tot longontsteking en tot sterfte, maar het percentage zieke dieren en het percentage sterfte is beperkt. Vooral de hoogdrachtige dieren lijken ziekteverschijnselen te vertonen en gaan dood. Nertsen kunnen het virus ook bij zich dragen zonder dat ze verschijnselen vertonen.
• Op de besmette bedrijven lijkt het virus al meerdere weken aanwezig.
• Er is onderzoek gedaan naar de mogelijke besmettingsbronnen van de nertsen. Daarvoor wordt traceringsonderzoek van de NVWA uitgevoerd. Mogelijk hebben twee bedrijven dezelfde besmettingsbron gehad of elkaar onderling besmet.
• Er is onderzoek gedaan naar de eigenschappen van het virus dat is aangetroffen op de nertsenbedrijven. Daaruit blijkt dat nertsen het virus waarschijnlijk ook op elkaar hebben overgedragen. Daarnaast is het aannemelijk dat een medewerker van een besmet bedrijf het virus heeft gekregen van een nerts. Er heeft dus waarschijnlijk een besmetting plaatsgevonden van dier op mens.
• Op beide bedrijven is virus aangetoond in stofdeeltjes in de stal. Het is dus belangrijk dat personen in de stal voorzorgsmaatregelen nemen en het advies van de GGD opvolgen.
• In de eerste en tweede serie luchtmonsters op beide bedrijven werd geen virus aangetoond.
• Bij 3 van de 11 geteste boerderijkatten op een van de bedrijven zijn antistoffen aangetoond tegen SARS-CoV-2. Het virus zelf is niet aangetoond. Dit betekent dat de katten besmet zijn geweest met het virus. Het is niet vast te stellen hoe de katten de infectie hebben opgelopen.

Van een aantal delen van het onderzoek (o.a. naar de overdracht van mens op dier en antistoffen bij nertsen) zijn nog geen resultaten bekend.

Hoe heeft de besmetting van dier op mens plaatsgevonden?
Op één bedrijf is het aannemelijk dat een medewerker is besmet door een nerts. De betreffende medewerker heeft tussen de nertsen gewerkt in de periode dat we nog niet wisten dat de nertsen op het bedrijf besmet waren. Er gold toen nog geen advies voor persoonlijke beschermingsmiddelen. De medewerker is inmiddels hersteld.

Hoe is de besmetting van mens op dier vastgesteld?
Onderzoekers hebben de genetische code van de virussen die zijn aangetroffen bij nertsen vergeleken met de genetische code van de virussen die zijn aangetroffen bij de medewerkers van het besmette nertsenbedrijf. Op basis daarvan is een stamboom gemaakt. Daaruit kan een beeld worden gekregen van de manier waarop mensen en dieren in tijd en plaats zijn besmet. Op grond daarvan is geconcludeerd dat één medewerker van een besmet nertsenbedrijf het virus waarschijnlijk van nertsen heeft opgelopen.

Hoe zijn de boerderijkatten besmet geraakt?
Het is niet vast te stellen hoe de katten de infectie hebben opgelopen. Op het bedrijf werkten personen met verschijnselen van COVID-19. Ook waren nertsen op het bedrijf besmet met het virus.

Welke klachten hadden de boerderijkatten? Zijn de katten overleden?
Op het moment dat de katten getest zijn, was er geen virus meer aantoonbaar. Wel zijn bij deze katten antistoffen tegen het virus gevonden. Het is niet bekend of de katten klachten hebben gehad. De katten zijn niet overleden.

Welke rol speelden de boerderijkatten bij de verspreiding van het virus?
Dat is nu niet bekend. Er wordt onderzocht of zij een rol hebben gehad in de besmetting tussen nertsenbedrijven.

Hoe lang gaat het onderzoek op de besmette bedrijven duren?
De verwachting is dat het onderzoek op deze twee bedrijven tot eind mei zal duren. Er wordt nog een derde luchtbemonsteringsronde uitgevoerd, er worden zieke of dode dieren onderzocht en ook wordt van gezonde dieren nog tweemaal bloed onderzocht. Afhankelijk van de ontwikkelingen op de besmette bedrijven vindt nog vervolgonderzoek plaats. Begin juli is het onderzoek vermoedelijk afgerond.

Worden naast de getroffen bedrijven ook andere bedrijven onderzocht?
Omdat het virus op nertsenbedrijven aanwezig kan zijn zonder dat de dieren verschijnselen hebben, zullen alle nertsenbedrijven in Nederland gescreend worden. Er wordt bloedonderzoek gedaan om te kijken of dieren op deze bedrijven mogelijk ook besmet zijn geraakt. Daarnaast worden konijnenbedrijven in de omgeving op dezelfde manier onderzocht, omdat uit onderzoek blijkt dat konijnen ook vatbaar zijn voor het virus.

Hoe lang gaat de screening van andere nertsenbedrijven duren?
Dit onderzoek zal enige weken in beslag nemen.

Omgeving en volksgezondheid

Zijn er risico’s voor de volksgezondheid?
Er is geen reden om aan te nemen dat het virus zich bij dieren op andere wijze verspreidt dan het tussen mensen doet, namelijk via druppels in de lucht. Alle nertsen worden binnen gehuisvest. Er is daarom geen reden om aan te nemen dat het virus zich over grotere afstanden zal verspreiden. Uit voorzorg nemen we lucht- en stofmonsters in de omgeving van het gebied. In de eerste en tweede serie luchtmonsters werd geen virus aangetoond in monsters die zijn genomen buiten de stallen. Daarom is het oorspronkelijke advies om in een straal van 400 meter rond een besmet nertsenbedrijf niet te wandelen of fietsen ingetrokken.

Wat betekent de vondst van COVID-19 bij het nertsenbedrijf voor omwonenden van het bedrijf? Moeten zij zich zorgen maken?
Er is geen reden om aan te nemen dat het virus zich over grotere afstanden zal verspreiden. Het virus is niet aangetroffen in luchtmonsters die zijn genomen buiten de stallen. Daarom is het oorspronkelijke advies voor omwonenden om in een straal van 400 meter rond een besmet nertsenbedrijf niet te wandelen of fietsen ingetrokken.

Nertsen kunnen het virus overdragen op mensen. Waarom worden de bedrijven niet geruimd?
Het ruimen van bedrijven is een zeer zware maatregel en wordt alleen gedaan als er geen andere mogelijkheid bestaat om de ziekte te controleren of de volksgezondheid te beschermen. De besmetting van dier op mens heeft plaatsgevonden in de stallen voordat er persoonlijke beschermingsmiddelen werden gebruikt. Inmiddels worden deze beschermingsmiddelen wel gebruikt. Buiten de stallen is geen virus aangetroffen. Volgens het RIVM vormen de besmette bedrijven daarom geen risico voor de omgeving.

Welke lokale maatregelen worden er genomen om de bewoners in de omgeving van nertsbedrijven te beschermen?
In eerste instantie is uit voorzorg geadviseerd om binnen 400 meter van de besmette bedrijven niet te wandelen of te fietsen. In luchtmonsters die buiten de stallen zijn genomen is echter geen virus aangetroffen. Daarom lopen omwonenden volgens het RIVM geen verhoogd risico. De overheid heeft het advies om niet te wandelen of fietsen in een straal van 400 meter van besmette bedrijven weer ingetrokken.

Kunnen de boerderijkatten het virus overdragen naar andere katten of andere dieren?
Er wordt onderzocht of de boerderijkatten een rol hebben gespeeld in de verspreiding van het virus. Uit experimenteel onderzoek is gebleken dat katten het virus over korte afstand aan elkaar kunnen overbrengen. Het is niet bekend of dat ook in de praktijk is gebeurd.

De bedrijven liggen in een gebied waar ook uitbraken van Q-koorts en varkenspest zijn geweest. Is dat toeval?
De bedrijven liggen in een gebied waar veel vee wordt gehouden, met name pluimvee, varkens en nertsen. Er worden veel dieren worden gehouden en daarmee wordt de kans dat er dierziekten optreden ook groter. Varkenspest, Q-koorts en COVID-19 zijn verschillende ziekten, die worden veroorzaakt door verschillende ziektekiemen. Een vergelijking kan daarom niet worden gemaakt.

In Brabant zijn relatief veel mensen besmet met het coronavirus. In deze provincie wordt ook veel vee gehouden. Is er een relatie tussen het aantal coronabesmettingen en de veehouderij in dit gebied?
Waarschijnlijk niet. Er zijn geen aanwijzingen dat vee, zoals varkens en kippen, geïnfecteerd kan raken met het nieuwe coronavirus. Wel zijn nertsen bij meerdere nertsenbedrijven besmet geraakt. Hierbij hebben mensen waarschijnlijk in eerste instantie het virus overgedragen op de nertsen, die wel geïnfecteerd kunnen worden met SARS-CoV-2. Of er andere factoren, zoals de luchtkwaliteit waar de veehouderij invloed op heeft, een rol spelen is nog onbekend. Daarom zal worden verkend welk onderzoek er gedaan kan worden om de relatie tussen luchtkwaliteit, veehouderij en COVID19 te onderzoeken.

Nertsen en corona

Hoe schadelijk is het virus voor de nertsen? Sterven alle dieren die ermee besmet raken?
De nertsen op vier locaties die positief getest zijn op het virus hadden last van maag- en darmklachten en ademhalingsproblemen. Ook was het sterftecijfer op het getroffen bedrijf hoger dan gebruikelijk. Of de verschijnselen alleen werden veroorzaakt door een infectie met het COVID-19-virus is niet zeker. Op één locatie hadden de besmette dieren geen verschijnselen.

Kunnen de nertsen ook antistoffen opbouwen?
Er wordt onderzoek gedaan naar de opbouw van antistoffen bij nertsen. De resultaten zijn nog niet bekend. Maar het ligt voor de hand dat ook nertsen antistoffen aanmaken.

Kunnen nertsen het virus aan elkaar overdragen? (via de lucht)
Uit onderzoek op twee besmette nertsenbedrijven blijkt dat de nertsen het virus waarschijnlijk op elkaar hebben overgedragen.

Kunnen nertsen het virus overdragen op mensen?
Op één bedrijf is het aannemelijk dat een nerts het virus heeft overgedragen op een medewerker. Dit is waarschijnlijk gebeurd in de stal toen deze medewerker nog geen persoonlijke beschermingsmiddelen gebruikte. In het algemeen wordt de kans dat dieren besmet raken met het virus en een rol spelen in de verspreiding van het virus onder mensen zeer klein geacht. Het grootste risico zit in de overdracht door contact tussen mensen onderling.

Zijn nertsen gevoeliger voor dit virus dan andere dieren?
Er is nog weinig onderzoek gedaan naar de gevoeligheid van dieren voor besmetting met het coronavirus. Er zijn wereldwijd enkele meldingen van honden en katten die het virus hebben gehad. Uit onderzoeken in China, Duitsland en Nederland blijkt dat fretten, nauw verwant aan nertsen, vatbaar zijn voor het virus. Andere dieren, zoals varkens en kippen, konden niet worden besmet. In Nederland wordt verder onderzocht in hoeverre het coronavirus voorkomt bij varkens, katten, nertsen en konijnen.

Gevolgen nertsenhouderij

Hoe groot is de nertsenhouderij in Nederland? Wat is de toegevoegde waarde van deze sector?
In Nederland zijn ongeveer 140 pelsdierbedrijven, waarin 1600 werknemers actief zijn. Samen houden zij ruim 800.000 nertsen (moederdieren). De pelzen worden voor het grootste deel geëxporteerd, met een totale omzet van circa 90 miljoen euro per jaar. In 2013 is er in Nederland een verbod op de persdierhouderij gekomen. Dit betekent dat er geen nieuwe pelsdierhouderijen mogen bijkomen. Bestaande nertsenhouderijen mogen onder voorwaarden tot 1 januari 2024 blijven bestaan. Maar ze mogen niet meer uitbreiden.

Wordt de afbouw van nertsenhouderijen in Nederland nu versneld?
De besmetting van nertsen met het coronavirus en het verbod op de pelsdierhouderij staan los van elkaar. Het overgangsrecht tot 1 januari 2024 blijft voor alle pelsdierhouders van kracht.

Zijn er andere nertsenbedrijven met soortgelijke signalen?
Naast de gevonden besmettingen bij nertsen in Gemert-Bakel, Laarbeek en Deurne, zijn er op dit moment geen gevallen bekend waarbij het coronavirus is geconstateerd bij nertsen.

Verwacht u nog meer besmettingen op nertsenbedrijven?
Nu blijkt dat nertsen vatbaar zijn voor het virus, is er een kans dat het virus op meer bedrijven wordt aangetroffen. Nertsenhouders, onderzoeksinstellingen en dierenartsen zijn verplicht symptomen die kunnen wijzen op een COVID-19-besmetting bij nertsen te melden bij de NVWA. Ook worden alle nertsenbedrijven in Nederland gescreend om te kijken of dieren op deze bedrijven mogelijk ook besmet zijn.

Zijn er extra maatregelen nodig voor nertsenhouders?
Nertsenhouders, onderzoeksinstellingen en dierenartsen zijn verplicht om symptomen die kunnen wijzen op een CoV-2 besmetting bij nertsen, zoals ademhalingsproblemen en een verhoogde mortaliteit, te melden bij het landelijk meldpunt dierziekten (telefoonnummer 0455463188). Verder worden op alle besmette nertsenbedrijven extra beschermingsmaatregelen geadviseerd voor medewerkers.

De informatie is afkomstig van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.