‘Jeminee, dit gaat gewoon niet goed.’ Peter Schneeberger fietst op zaterdagavond 7 maart naar huis als hij beseft dat ‘zijn’ ziekenhuis Bernhoven er slechter voor staat dan droge statistieken doen vermoeden. Hij komt net uit een crisisoverleg waarin is gesproken over het aantal nieuwe corona-opnames. Op dat moment liggen er 17 coronapatiënten in Bernhoven. Nog tijdens de rit belt hij de voorzitter van het crisisteam. “Ik ga niet goed slapen vannacht. Ik denk dat het hier uit de hand gaat lopen.”

Met een onrustig gevoel in zijn lijf kruipt Schneeberger die avond achter zijn computer om de coronagegevens van Bernhoven nader te bestuderen. Hem valt direct op dat patiënten allemaal in hetzelfde postcodegebied in een kleine straal rond het ziekenhuis wonen. Opvallend is dat bijna niemand voldoet aan de definitie ‘coronaverdenking’ die het RIVM dan nog hanteert: koorts, luchtwegklachten en een verblijf in China of Noord-Italië.

Ook ontdekt Schneeberger dat het aantal opnames om de paar dagen verdubbelt. “Hebben we wel in de gaten wat het betekent voor de zorg als dit zo doorgaat?”, vraagt hij een dag later tijdens een crisisoverleg. Het is bittere ernst. Als dit doorzet, raakt Bernhoven overbezet en lopen ze achter de feiten aan. Via een model probeert Bernhoven in te schatten hoeveel patiënten hen te wachten staan. Op de piek zouden dat er 100 zijn. Niet per maand of per week, maar op één dag. Het ziekenhuis telt 130 bedden.

In eerste instantie komt die voorspelling uit en verloopt de stijging in een sneltreinvaart: 10 coronapatiënten worden er 20. Die 20 worden er 40. In het weekend van 21 en 22 maart ligt het ziekenhuis ‘rambam vol’.

Bernhoven is dan volledig getransformeerd tot coronaziekenhuis. Of, zoals een chirurg in een uitgelekte webinar zegt: ‘We zijn vier muren met daartussen alleen maar coronapatiënten.'

Bekijk in deze video het emotionele betoog van de chirurg van Bernhoven:

Hulp van andere ziekenhuizen is nodig, en snel ook. Dat leidt uiteindelijk tot indrukwekkende statistieken:

• Van de 850 coronapatiënten die in het verzorgingsgebied van Bernhoven wonen en ziekenhuishulp nodig hebben, gaan er 400 rechtstreeks naar andere ziekenhuizen. Nog eens 220 worden uitgeplaatst.
• Uit Bernhoven geplaatste coronapatiënten komen op 59 verschillende ziekenhuislocaties en instellingen door heel Nederland te liggen.
• Van de 2300 tussen 26 februari en 28 april gereden ambulanceritten vanuit het Bernhoven-gebied hebben er 900 een ander Brabants ziekenhuis dan Bernhoven als bestemming.

“Daar zijn we het hele land super dankbaar voor. Het is een ongekende logistieke operatie”, zegt woordvoerder Stella van Emmerik.

Hoe groot de waardering ook is: aanvankelijk komt hulp maar moeizaam op gang. Zo stelt Schneeberger dat andere ziekenhuizen in onze provincie het probleem van Bernhoven in eerste instantie marginaliseren. “Onze noodkreten werden bij ieder overleg een beetje gedownsized. Andere ziekenhuizen in Brabant waren toen niet direct bereid patiënten over te nemen. En als dat al lukte, zei men daarna: ‘We hebben er al eentje overgenomen, niet nog één.’”

Intussen doet het personeel er alles aan Bernhoven draaiende te houden. De intensive care-capaciteit gaat van 6 naar 19 bedden. Personeel wordt omgeschoold. Extra lastig is dat veel medewerkers ziek worden, met vaak corona als mogelijke diagnose. Het ziekteverzuim loopt op tot 8 procent. Op een enkele afdeling zijn 8 van de 10 mensen ziek.

Tegen de voorspellingen van het Bernhovense rekenmodel in, zakt de toeloop van coronapatiënten na het weekend van 21 een 22 maart snel. “Dat was vrij onverwacht”, zegt Schneeberger. Enerzijds ligt dat aan landelijk ingestelde maatregelen om verspreiding van het virus tegen te gaan. Aan de andere kant is hulp op gang gekomen en gaan veel patiënten rechtstreeks naar andere ziekenhuizen.

Intensieve veehouderij
Het coronavirus treft Uden en omgeving zwaar, met procentueel gezien het hoogste aantal ziekenhuisopnames in Nederland. Dat heeft volgens Schneeberger in elk geval niets met intensieve veehouderij of fijnstof te maken, een link die wel onderzocht wordt. “Iedereen wil allerlei dingen aan elkaar knopen, maar daarmee moet je niet bij mij wezen”, stelt de arts-microbioloog.

Schneeberger heeft er wél een andere verklaring voor: mensen hebben het virus tijdens wintersport opgelopen en dat tijdens carnaval verspreid. Maar waarom het coronavirus juist hier harder toeslaat dan elders? “Dat is toeval of noem het pech. Waarschijnlijk veroorzaakt door introductie van besmettingen door meerdere personen tijdens carnaval."

LEES OOK:

Van rekensom tot militaire operatie: zo ontsnapten de ziekenhuizen aan 'Italiaanse toestanden'

Coronavirus stelde burgemeesters voor grootste uitdagingen ooit: 'Het was twee minuten doodstil'