Geen vink, maar wel een vogel uit de vinkenfamilie
Op de openingsfoto die Hetty Uijtdewilligen van Hest mij stuurde, zie je een vogel met een oranje borst en een witte buik. Verder heeft de vogel donkere dekveren aan de bovenkant. De vogel lijkt heel erg veel op een vink, zoals Hetty al aangeeft. Dit is dan ook een vogel uit de familie van de vinken. Het is een keep. Kepen komen in de winter massaal naar hier. Het kunnen er wel 100.000 zijn. Het zijn onze wintergasten, want broeden doen ze in Rusland, Finland, Zweden en Noorwegen. In Nederland zie je kepen vaak samen met onze vinken waar veel beuken staan, want ze zijn dol op beukennootjes. Wil je kepen helpen in deze sneeuwperiode, dan kun je het best op je voedertafel wat zonnepitten strooien. Daar zijn ze dol op.

Zwarte geweizwammen, bestaan die?
Op de werkelijk prachtige foto van Wim van Diem zie je een heel zwart geweizwam. Wim had nog nooit zo’n geweizwam gezien. Hij vraagt zich dan ook af of dit te maken heeft met ouderdom. Het antwoord is ja. Geweizwammen zijn in het begin zwart van onder en naar boven toe - waar het gewei, de vertakking ontstaat - wit. In feite zit dat wit op het gewei, want dat zijn de ongeslachtelijke sporen. Bij het ouder worden gaan de geweizwammen de geslachtelijke fase in. Dan worden de sporen zwart en verdwijnen ze. Overigens kun je geweizwammen in beide stadia heel het jaar tegenkomen. Kijk maar eens heel op dode takken en stronken. Soms moet je heir wel voor op de knieën. Ze zijn vaak maar zo’n vijf tot zeven centimeter hoog.

Gezien in De Pan Maarheeze, maar wat is het?
Peggy en Mees kwamen in De Pan bij Maarheeze een bijzonder organisme tegen. Ze zijn benieuwd wat het is. Op hun foto zie je een geheel gele kleine zwam die naar boven toe wat vertakkingen heeft. De naam van deze kleine zwam is kleverig koraalzwammetje. Deze kleine zwammen leven als saprofyten, ze leven van dode materialen op vermolmde stronken en stammen van naaldbomen. Je ziet ze niet zo vaak, omdat de vruchtlichamen - dat wat boven de ondergrond uitsteekt - soms heel klein zijn. De grootte varieert van twee tot acht centimeter. In de herfst laten deze kleverig koraalzwammetjes zich pas zien. Dan komen ze in allerlei vormen voor. Je kunt zwammetjes aantreffen met rechte vertakkingen, maar je ook vormen met heel veel vertakkingen. Voel ze maar eens voorzichtig, dan snap je waarom dit zwammetje kleverig koraalzwammetje heet.

Wat is die lichtblauwige streep op een boom op Plantloon?
Mariëlle Mutsaers en haar vader zagen een boom waarop lichtblauwige strepen te zien waren. Zij vroegen zich af waarom dit gedaan is. Op hun foto zie je dat de dennenboom op een bepaalde plek een wond - een beschadiging - heeft. Dan produceert zo’n dennenboom ter bescherming van zichzelf hars. Naaldbomen, zoals deze dennenboom, produceren dit hars zodat virussen, bacteriën en insecten niet kunnen binnendringen in de boom. In principe is hars een kleverige verbinding, die meestal lichtgelig van kleur is en doorschijnend is. Mogelijk heeft de hars op deze boom door de weeromstandigheden een blauwe waas gekregen. Dit blauwe hars wordt epoxyhars genoemd.

Wat is de naam van deze paddenstoel op Kampina?
Op de foto van Wilhelmien van Gestel hierboven zie je een vrij forse bruinige paddenstoel. Zij vraagt zich af wat dit voor paddenstoel is. Als je kijkt naar de foto, zie je een bruinige hoed en aan de onderzijde buisjes. Daarnaast heeft deze paddenstoel een mooie dikke stam. Ik kan je op basis daarvan met zekerheid melden dat dit eekhoorntjesbrood is. Deze paddenstoelen behoren tot de familie van de boleten. Ze komen veel voor in loof- en dennenbossen. Je kunt ze tegenkomen van juli tot en met november. Vaak groeien boleten samen met diverse soorten bomen en ook bij eekhoorntjesbrood is dit het geval. Dit samengroeien met bomen doen deze paddenstoelen door de zwamdraden te laten samensmelten met de wortels van de bomen. Dit noemen we dan mycorrhiza. Eekhoorntjesbrood heeft zo’n samengroeiproces met inlandse eiken zoals de zomer- en wintereik en met de Amerikaanse eik.

Sneeuwbeelden Klein Brabant
Mooie sneeuwbeelden vanuit Klein-Brabant zijn zeldzaam, niet elk jaar ligt er hier een week lang sneeuw. Ondanks de koude temperatuur van -3 graden was het voor jan de Prins de moeite om vorige week een wandeling te maken en bovenstaand filmpje te maken, met beelden van spelende kinderen en wandelaars.

Een onthoofde naaktslak, de bruine wegslak
Op de bovenstaande foto van Herbert van Lamoen zie je een naaktslak, de bruine wegslak. Aan de voorkant heeft deze een gelige uitstulping. Herbert vraagt zich af wat dit is. Volgens mij is deze slak aangevallen of iets dergelijks, want ik mis de kop met de voelsprieten. Wellicht zijn wat nu aan de voorkant te zien is de innerlijke lichaamsdelen die naar buiten zijn getreden. Misschien heeft iemand anders een betere verklaring hiervoor, dan hoor of zie ik graag die reactie.

Wulpen en sporen in de sneeuw
Van Toon Kraayvanger kreeg ik een heel mooie foto van een koppeltje wulpen, dat voedsel aan het zoeken is en dat duidelijk sporen achterlaat in de sneeuw. Over dat laatste wil ik het hebben, sporen in de sneeuw. Momenteel krijg ik onnoemelijk veel foto’s van mensen waarop sporen staan. De vraag is dan natuurlijk wie of wat heeft dat spoor gemaakt. Heel logische vragen, maar bijna niet te beantwoorden vanwege de dikte van de sneeuw. Ik heb daarom mijn goede vriendin Annemarie van Diepenbeek, de sporenkenner van Nederland, een bericht gestuurd en haar om raad gevraagd. Zij meldt mij het volgende:

“Ook ik kreeg heel veel sporenfoto's binnen deze week. De meeste foto's nogal onbruikbaar. Half Nederland jubelt over mooi sporenweer, maar dat is het helemaal niet. De sneeuwlaag is veel te dik voor goede sporen. Een laagje van anderhalve tot een centimeter dik is ideaal. De meeste mensen denken nu dat je ook in een laag van 25 tot 30 centimeter zomaar sporen kunt lezen. Helaas! Je ziet wel wat natuurlijk - zo zag ik tijdens een boswandeling sporen van een ree, eekhoorn, konijn en haas (je zou bijna denken dat het goed gaat met het konijn, maar schijn bedriegt). Daarnaast veel vogelsporen (vleugelafdrukken bovenop de sneeuw, vaak zonder dat je de soort kunt benoemen en sporen van een muis en spitsmuis (deze laatste te oordelen naar de sprongetjes of loopsporen in de sneeuw, al dan niet met staartafdruk). Overal sporen, maar nergens goede sporen om mooie foto's van te maken.”

Natuurtip
Deze zondag vindt, net als zaterdag, de Mollentelling 2021 plaats. Het zal wel een lastige telling worden vanwege de flinke laag sneeuw die vorig weekend viel. Ik ben dan ook reuze benieuwd naar het resultaat. Voor meer informatie zie de website van de Zoogdiervereniging .

Tips voor vogels tijdens sneeuwperiode
Voor wie vogels, die het lastiger hebben om voedsel te vinden door de sneeuwval van vorig weekend, wil helpen een paar tips:

1) Voer verschillende dingen op verschillende plekken
De simpelste manier om vogels te helpen en in uw tuin te krijgen: voeren. Maar ze vinden niet allemaal hetzelfde voedsel lekker. Als je het leuk vindt om verschillende soorten in de tuin te krijgen, voer dan dus gevarieerd. Wist je dat je aan de vogelsnavel kunt zien wat het favoriete kostje van een bepaalde vogel is? Dikke snavels zie je bij zaadeters zoals mussen, een dunne snavel bij insecteneters, zoals de roodborst. Tuinvogels hebben ook een voorkeur voor waar het eten moet liggen: op de grond, hangend in een boom, onder struiken of juist in een voerhuis. Hier lees je hierover.
2) Maak zelf vogelvoer
Zelf vogelvoer maken is ietsje meer werk, maar leuk om te doen en het ziet er prachtig uit! Bijvoorbeeld:
• Een pindaslinger rijgen. Ook gezellig met klein-, buur-, of andere kinderen. Maak met een prikpen of spijkertje eerst een gaatje in de pinda, dat rijgt makkelijker. Doe ook eens grote stukken appel of peer hier tussendoor. Of, nog gezelliger, maak een vogelfeestslinger.

• Zelf vetbollen maken. Naast de klassieke bol zijn veel variaties mogelijk: giet het gesmolten vet bijvoorbeeld in een ouderwets kopje met een oortje dat je ophangt aan een tak of in allerlei vormen en maak zo een fantastische vogeltaart!

• Een vogelkerstdiner maken in de vorm van een kerststukje. Dat is weer heel wat anders. Voor de benodigdheden en werkwijze kijk je hier (heel de winter leuk).

• Maak zelf een spechtenblok van een dikke boomtak of een open haardblok. Benodigdheden: een boor, een haak, een touw en vogelpindakaas. Hier lees je hoe je dit doet

3) Strooi geen zout maar zand
Als het glad wordt, strooi dan geen zout maar scherp zand. Vogels kunnen het zout namelijk onverhoopt binnenkrijgen (via insecten die er dood van gaan of via smeltwater) en zo ernstige nierproblemen krijgen. Zout is verder slecht voor de planten en bomen in je tuin en ook voor het bodemleven. Scherp zand is net zo effectief en voor niemand gevaarlijk.

4) Laat blaadjes en bloemen liggen
Haal afgevallen bladeren en uitgebloeide bloemen niet weg! De bloemen zijn goed voor zaden, die vogels in de winter eten. En in het voorjaar ontkiemen de overgebleven zaden zodat je een fleurige lentetuin krijgt. En onder afgevallen bladeren leven insecten en die vormen op hun beurt ook weer vogelvoedsel. Veeg de bladeren wel van het gazon en groenblijvende planten, anders ontstaan er gele plekken. Maar laat ze onder de tuinbank of onder de heg liggen. je zal zien, die scharrelende roodborst maakt het de moeite waard!