De rechtbank Noord-Nederland vernietigde op 11 maart de vergunning van een boer in het Friese Ee voor de uitbreiding van zijn stal. Volgens de rechtbank konden de boer en de provincie niet aantonen dat het bedrijf door de nieuwe stal minder stikstof uitstoot. De boer had juist gekozen voor een stal die volgens de regels van het Ministerie van Landbouw voor minder stikstof zou zorgen.

Geen nieuwe stallen
De rechtszaak tegen de vergunning was aangespannen door 'Mobilisation for the Environment'. Die milieuorganisatie beroept zich op een onderzoek van het CBS uit 2019 dat vraagtekens zet bij de effectiviteit van milieuvriendelijke stallen. De uitspraak van de rechter betekent dat er in ieder geval voorlopig geen nieuwe stallen gebouwd kunnen worden.

Het rijk én de provincie Brabant zetten juist in op nieuwe stallen om de stikstofcrisis te bestrijden. Uitgangspunt is dat met nieuwe technieken de stikstofuitstoot van stallen omlaag kan. In Brabant leidde de verplichting voor nieuwe stallen tot de bestuurscrisis van december 2019. Het nieuwe college houdt vast aan de verplichting voor boeren om nieuwe stallen te bouwen maar verschoof de deadline van 2022 naar 2024.

Losse schroeven
De beslissing van de rechter in Groningen zet dit hele systeem op losse schroeven. Formeel mag alleen Friesland naar de Raad van State, de zaak draait om een Friese vergunning, maar een brede coalitie van rijk en provincies werkt mee aan het bedenken van argumenten en het schrijven van de pleitnota.

Procedures bij de Raad van State kunnen lang duren. De coronacrisis vertraagt ook daar veel zaken. In Brabant wordt spannend of de uitspraak van de Raad van State zo snel komt dat de provincie de deadline van 2024 voor de bouw van nieuwe stallen vast kan houden.