Video

Wat is dit voor wit bolletje in de lavendel? Frans Kapteijns geeft antwoord

20 juni 2021 om 09:10 • Aangepast 20 juni 2021 om 11:27
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Dit keer besteedt hij in Stuifmail aandacht aan een spinnendoder, een spinnencocon, een grote kat en een schorpioenvlieg die geen mens kwaad doet.

Cocons om eieren te beschermen
Op de foto van Sanne Vogels zie je in een paarse bloem een wit bolletje. Zij vraagt zich af of dit een larve is van een lieveheersbeestje of dat dit een product is van de lastige goudhaantjes. Wel, het is geen van beide. Dit is een cocon van een spin waarin de eitjes liggen. Bij veel ongewervelde dieren hebben hun eitjes een verharde schaal, maar die hebben spinneneieren niet. Om hun eieren te beschermen tegen uitdroging spinnen zij daarom een extra beschemingslaag. Overigens is het wel zo dat er heel veel verschillende soorten cocons zijn.

Het mannetje van de schorpioenvlieg (foto: Michel Felten).
Het mannetje van de schorpioenvlieg (foto: Michel Felten).

Schorpioenvliegen, echte zuigers
Op de foto van Michel Felten zie je een insect met een geel lichaam, twee vleugels, een beetje langgerekte snuit en aan het achterlijf rood aanhangsel dat iets weg heeft van het aanhangsel bij een schorpioen. Dat laatste verklaart waarom dit insect schorpioenvlieg heet. Alleen de mannetjes van de schorpioenvlieg hebben dit aanhangsel. Dit aanhangsel is overigens geen angel en dus ongevaarlijk. Het aanhangsel wordt enkel gebruikt bij het paren. Schorpioenvliegen zijn ongevaarlijke insecten voor de mens maar niet voor andere insecten, met name vlinders. Als ze een vlinder te pakken krijgen, zuigen ze die bij het achterlijf leeg. Mogelijk omdat vlinders iets zoetigs hebben. Daarnaast eten schorpioenvliegen vooral dode insecten, rijp fruit, de belletjes van luizen - wat wij honingdauw noemen - en zuigen ze ook nog nectar uit verschillende soorten bloemen. Kortom: het zijn echte zoetekauwen of moet je zeggen zoete zuigers?

Een kartuizer kat (foto: Walter van Houten).
Een kartuizer kat (foto: Walter van Houten).

Een heel grote kat
Walter van Houten heeft met zijn wildcamera een foto gemaakt in het buitengebied van Lieshout. Op die foto zie je een grote grijsachtige kat staan. Hij vraagt zich af wat voor een kattensoort dit is. Het is in ieder geval geen echte wilde kat, maar een kat die onder de huiskatten valt. Nu weet ik niet zoveel van huiskatten, maar toevallig heeft een kennis net zo’n kat. De kat op de foto is volgens mij een kartuizer kat. Kartuizers, ook wel chartreux genoemd, zijn stevige kortharige Franse katten. Wanneer dit ras is ontstaan, is niet duidelijk maar deze kattensoort kent wel een heel lange geschiedenis. Hopelijk zijn er luisteraars die deze soort herkennen en mij kunnen bevestigen of ik gelijk heb.

Groene eikenbladroller (foto: Kees der Kinderen).
Groene eikenbladroller (foto: Kees der Kinderen).

Welke vlinder is dit?
Op de foto van Kees der Kinderen zie je een klein lichtgroene vlinder op een eikenblad. Hij wil graag weten welke vlinder dit is en wat de vlinder daar doet. Deze microvlinder heet groene eikenbladroller. In tegenstelling tot de naam zijn het niet de vlinders maar de rupsen van deze vlinder die de eikenbladeren oprollen. Dit doen deze rupsen bij het verpoppen. Zo rond eind april - maar dit jaar was het een stuk later - boren de uitgekomen rupsen zich in een opengaande bladknop. Na een tijdje komen er bladeren aan de eikenbomen en dan beginnen de rupsen van de groene eikenbladroller te vreten aan deze bladeren. Soms zijn er zoveel van deze microvlinders dat de boom helemaal kaal gevreten wordt. Deze vlinders worden hooguit twee centimeter groot en zijn vooral aanwezig in juni en juli.

Eekhoorntjesbrood (foto: Rinus Notenboom).
Eekhoorntjesbrood (foto: Rinus Notenboom).

Welke paddenstoel is dit?
Op de foto van Rinus Notenboom hierboven zie je een bruine uitgedroogde en uitgescheurde bruine hoed van een paddenstoel. Hij wil graag weten wat dit voor paddenstoel is en of dit niet een beetje vreemd is om deze nu al te zien. Gezien de hoed lijkt dit eekhoorntjesbrood is, maar aangezien ik de steel niet kan zien vind ik het wat lastig om het met zekerheid te zeggen. Toch houd ik het op eekhoorntjesbrood omdat het zo te zien een vrij grote hoed is. Overigens is het niet vreemd dat deze paddenstoel nu te zien is, want voor deze hele hete periode hadden we een wat koelere en nattere periode en dat is ideaal voor paddenstoelen. Daarna kwam die hete periode en dat betekende een snel einde voor deze paddenstoel, want daar kan eekhoorntjes brood evenals paddenstoelen echt niet tegen.

Wachten op privacy instellingen...

Mick's Vlog #1: Langbroekerwetering
In zijn nieuwe vlogserie geeft Mick Vos een kijkje in de RAVON-keuken. De afkorting RAVON staat voor Reptielen, Amfibieën en Vissen Onderzoek Nederland. Het materiaal voor de eerste aflevering is vorig jaar al geschoten, vlak voor de coronacrisis. In de Langbroekerwetering zijn meerdere vismigratievoorzieningen aangelegd. Deze voorzieningen moeten er voor zorgen dat vissen vrij kunnen migreren en niet worden tegengehouden door stuwen of gemalen.

Een spinnendoder heeft een spin gegrepen (foto: Nina Das).
Een spinnendoder heeft een spin gegrepen (foto: Nina Das).

Wat is dit voor een insect en wat doet 'ie hier?
Op de bovenstaande foto van Nina Das zie je een zwart insect bovenop een spin zitten. Nina vraagt zich af of het zwarte insect de spin hier aan het opeten is. Wat zij heeft gezien is dat een vrouwelijke spinnendoder een spin gegrepen heeft en haar angel steekt in de achterkant van de spin. Spinnendoders zijn sluipwespen die spinnen als prooidier hebben, maar niet voor zichzelf. Nadat de spin geïnjecteerd is, neemt ze de spin mee naar een door haar gegraven of gemetseld nest. Daar stopt ze dan de nog levende spin in. Die kan zich echter niet meer bewegen. Bij die levende spin legt ze haar eitje. Wanneer dat eitje uitkomt, heeft de wespenlarve van de spinnendoder vers voedsel, want de spin leeft dan nog steeds. Bij sluipwespsoorten sterven de mannetjes overigens direct na de paring, net zoals bij de andere leden van de vliesvleugeligen.

Een penseelkever (foto: Melanie Vermeulen).
Een penseelkever (foto: Melanie Vermeulen).

Wat is dit voor insect?
Op de foto van Melanie Vermeulen hierboven zie je een insect met op de bruingele wat harige dekschilden zwarte vlekken. Daarnaast heeft het insect een oranje borststuk en een zwarte kop. Opvallend zijn ook de antennes die op het eind nog wat vertakt zijn, dus hoort dit insect bij de bladsprietkevers. Dit is een penseelkever. Met die mooie tekeningen op zijn dekschilden doet deze kever duidelijk aan mimicry: als je snel kijkt, denk je een hommel of bij te zien. Menig roofdier of predator zal hiervan schrikken en dus van de penseelkever afblijven. Op het menu van penseelkevers staan de zachtere delen van planten. Het liefst eten ze schermbloemige planten met witte bloemen. Maar ook de zachtere delen van de margriet, meidoorn, liguster en els worden gegeten. De larve leeft tweejaar in rottend hout en eet dat hout ook.

Mythes over wespen
Wespen behoren tot de meest gehate dieren en wespennesten worden op grote schaal verdelgd. Dit komt met name door een aantal hardnekkige misverstanden en een gebrek aan basiskennis over wespen. Zie hieronder de mythes over wespen.

Natuurtip
Natuurgidsen en excursieleiders stonden al lang te popelen om weer aan de slag te kunnen en nu mag het coronatechnisch weer. Kijk maar eens op de sites van Natuurmonumenten, Brabants Landschap en Staatsbosbeheer.

Een eerste aardige tip is de excursie naar reeën op de Kampina op 3 juli, om halfnegen 's avonds. Je moet hier wel snel bij zijn, want er mogen nog maar twaalf mensen mee met deze excursie.
Aanmelden kan op de website van Natuurmonumenten. Er zijn overigens wel kosten aan verbonden


App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Deel dit artikel
Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!