Video

Wat doet deze roodborst op de grond? Frans Kapteijns antwoordt in Stuifm@il

18 juli 2021 om 09:35 • Aangepast 18 juli 2021 om 09:54
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Dit keer besteedt hij in Stuifmail aandacht aan een stinkende kever, vreemde uitstulpingen op beukenbladeren, een zonnebadende roodborst en geeft hij antwoord op de vraag wat er op een overal hangt.

Wat doet deze roodborst op de grond?
Wout van de Vorst zag op de grond een roodborst liggen met gespreide vleugels. Zo te zien ligt deze vogel in de zon. Je ziet dit wat vaker bij mooi zonnig weer. Dit doen ze om luizen en mijten kwijt te raken. In de zon spreiden ze dan hun vleugels waardoor de belagers van deze vogels het te heet krijgen. Die laten dan die vogels los. Natuurlijk is dit ook voor de vogels eigenlijk te heet, maar het loont wel.

Beukengallen op beukenbladeren leveren uiteindelijk nieuwe beukengalmuggen op (foto: Stef Bierhuizen).
Beukengallen op beukenbladeren leveren uiteindelijk nieuwe beukengalmuggen op (foto: Stef Bierhuizen).

Wat zijn dit voor vreemde uitstulpingen op deze beukenbladeren?
Op de foto van Stef Bierhuizen zie je op beukenbladeren vreemde rode uitstulpingen met een scherpe punt. We hebben hier te maken met beukengallen. In die beukengallen bevinden zich nieuwe beukengalmuggen. Deze galmuggen komen zo rond eind maart of begin april uit die beukengallen gekropen. Deze maximaal vijf millimeter lange zwartgekleurde beukengalmuggen leggen na het paren rode eitjes in de nog niet uitgelopen beukenknoppen. Als de larven uit die eitjes komen, beginnen die meteen aan de jonge bladeren te zuigen. Op al dat gezuig reageert de beuk meteen en vormt het beukenblad eerst groene en later rood wordende beukengallen. Hierin verpoppen de larven van de beukengalmuggen zich.

Een rode ibis (foto: Pixabay).
Een rode ibis (foto: Pixabay).

Een rode ibis in Oss
Vorige week zaterdagavond zag Peter van de Meijden een rode ibis in Oss. Hij vroeg zich af of deze vogelsoort veel voorkomt in Nederland. Het antwoord is nee, ik denk dat we hier te maken hebben met een ontsnapt exemplaar. Rode Ibissen komen in principe hier niet voor. Ze leven voornamelijk in Colombia, Ecuador en Brazilië. Deze vogels kom je daar vooral tegen bij natte biotopen, zoals getijdenrivieren, moerasgebieden, mangrovebossen en langs lagunes.

Een stinkende kortschildkever (foto: Cora van Wijngaarden).
Een stinkende kortschildkever (foto: Cora van Wijngaarden).

Dit insect lijkt op een schorpioen
Op de bovenstaande foto van Cora van Wijngaarden zie je een geheel zwart insect. Cora vindt dat dit diertje wat weg heeft van een schorpioen. Dat klopt helemaal, want bij dreiging nemen stinkende kortschildkevers een schorpioenhouding aan. Ze hopen dat de eventuele vijand hiervan schrikt en hen zo met rust laat. Mocht dit niet helpen dan scheidt deze kever een stinkende, melkwitte vloeistof af. Hieraan heeft de stinkende kortschildkever dan ook zijn naam te danken. Ook de wetenschappelijke soortnaam olens duidt hierop, want dat betekent geur afgevend. Stinkende kortschildkevers hebben zeer korte schilden, die maar een klein deel van het zwarte lichaam bedekken. Mocht je deze kevers tegenkomen in je tuin - want daar zijn ze graag - moet je niet schrikken en ze gewoon laten zitten want ze zijn erg nuttig. Ze zijn namelijk dol op slakken en aan planten knagende insectenlarven.

Brede lathyrus (foto: Henk Meerman).
Brede lathyrus (foto: Henk Meerman).

Wel of geen lathyrus?
Op de foto hierboven, die Henk Meerman maakte, zie je een plant met zeer fraaie karmijnrode bloemen. Henk vraagt zich af wat er uit zijn meegenomen bloemenzaad is gekomen. Volgens mij hebben we hier te maken met de plant brede lathyrus. Deze lathyrus komt oorspronkelijk uit het midden en zuiden van Europa. Toch zie je ze steeds meer in onze Nederlandse natuur, omdat deze veel gekweekte sier- en tuinplant zich hier goed kan handhaven. De brede lathyrus is een echte klimplant, die zich langs ranken mooi omhoog kan werken. Naast de prachtig karmijnrode bloemen vallen ook de brede lijsten langs de stengels erg op.

Wachten op privacy instellingen...

Kennis maken met vleermuisgeluiden
Vrijdagavond zag ik heel veel watervleermuizen en ook andere soorten. Daarom dacht ik: ik ga dit bovenstaande filmpje uit 2016 hier plaatsen. Hierin staat het herkennen van vleermuisgeluiden met behulp van een zogenoemde batdetecor centraal. In deze video wordt uitgelegd hoe vleermuizen echolocatie gebruiken bij het zoeken naar voedsel. De frequentie waarop vleermuizen roepen, is voor ons meestal niet hoorbaar, maar sociale geluiden zijn wel met het blote oor hoorbaar. Tot slot wordt in dit filmpje uitgelegd hoe je de rosse vleermuis, de gewone dwergvleermuis en de ruige dwergvleermuis van elkaar kunt onderscheiden.

Een platbuiklibel (foto: Roos Craane).
Een platbuiklibel (foto: Roos Craane).

Wat voor insect is dit?
Op de bovenstaande foto van Roos Craane zie je een tweevleugelig insect in een boom. Dit insect heeft een blauw achterlijf. We hebben hier te maken met een platbuik libel, een mannetje. Vrouwtjes hebben ook zo’n afgeplat achterlijf, maar dat is bij hen bruingeel. Platbuiklibellen horen bij de korenboutenfamilie. Dit zijn echte pionierssoorten. Dit betekent dat ze vaak als eerste bij nieuwe poelen en plassen te vinden zijn en ook bij kleine waterplassen met weinig begroeiing. Hun eitjes worden ook afgezet in dit soort plassen. Uit die eitjes komen dan de larven uitgekropen. Meestal overwinteren deze larven twee winters, maar in snel opwarmende wateren kan dit ook één keer zijn. Na die periode kruipen de larven uit het water, grijpen ze stevig een stengel vast en dan kan het uitsluipen - het uit de larvehuid kruipen - beginnen. Dit uitsluipen is een zeer riskant proces en neemt vaak meer dan een uur in beslag.

Een ligusterpijlstaart (foto: Myra Goorden).
Een ligusterpijlstaart (foto: Myra Goorden).

Wat heb ik nu op mijn overal hangen?
Op de foto van Myra Goorden hierboven zie je op een blauwe overal een insect. Myra vraagt zich af wat dit voor insect is. Wat zij op deze overal zag, is een ligusterpijlstaart. Ligusterpijlstaarten komen in ons land redelijk veel voor omdat de planten waarop deze rupsen leven voldoende aanwezig zijn. Je ziet de rupsen natuurlijk de liguster, maar ook op essen, seringen, Gelderse rozen, sneeuwbessen, gewone vlieren en zelfs op moersasspirea’s. Ligusterpijlstaarten zijn echte nachtvlinders, die overdag vaan rusten op bomen, aan muren en hekken. In het donker komen ze graag op licht af.

Natuurtip
Zaterdag 24 juli wordt een vlinderwandeling georganiseerd bij Huis ter Heide bij Tilburg. Deze duurt van tien uur 's ochtends tot twaalf uur 's middags. Dit natuurgebied vormt het thuis voor veel vlindersoorten. Zaterdag 24 juli gaan we op zoek naar de bijzondere vlinders van dit natuurgebied. Vorig jaar zijn er verschillende opvallende nieuwkomers gezien bij Huis ter Heide. Wie weet zien we de kleine parelmoervlinder, de distelvlinder of de oranjeluzernevlinder wel zonnen op een bloem.

Deelnemers wordt gevraagd een kwartier voor aanvang aanwezig te zijn en de RIVM-richtlijnen goed in de gaten te houden. Ze krijgen het advies bedekkende kleding te dragen en zichzelf na de wandeling te controleren op teken.

De wandeling is geschikt voor kinderen vanaf 8 jaar, onder begeleiding van ouders.

Aanmelden is noodzakelijk. Dit kan via deze link.


App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Deel dit artikel
Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!