Video

Is dit een insect of een takje? Frans Kapteijns antwoordt in Stuifm@il

25 juli 2021 om 09:17 • Aangepast 25 juli 2021 om 10:20
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Dit keer besteedt hij in Stuifmail aandacht aan een populierenpijlstaart, een wapendrager, bijna parende kleine koolwitjes en een vlieg met een Zorrosnor.

Is dit een takje?
Op de bovenstaande foto van Mirjam Groeneveld zie je een insect dat een beetje lijkt op een berkentakje of eikentakje. Dit diertje heeft een bastachtige kleur op het lichaam en je ziet een vaalgele ronde vlek bij het vleugelpunt en het borststuk. We hebben hier te maken met een nachtvlinder met de naam wapendrager. Deze nachtvlinders komen graag op het licht af. Ze leven in loofbossen, maar ook in tuinen en parken. Overdag zijn ze bijna niet te zien omdat hun camouflage perfect is. De kop van de rups heeft de vorm en tekening van een gekeperd (de draden zijn schuin aangebracht) wapenschild. Maar volgens sommige mensen is de naam gebaseerd op de schildvormige vlekken op de punten van de voorvleugels.

Een populierenpijlstaart. (foto Ellen de Kok).
Een populierenpijlstaart. (foto Ellen de Kok).

Welke nachtvlinder bezocht het toiletgebouw?
Op de foto van Ellen de Kok zie je een vrij grote grijsachtige vlinder met ook wat zwarte strepen en witte voelsprieten. We hebben hier te maken met de populierenpijlstaart. Populierenpijlstaarten zijn echte nachtvlinders, die al vanaf april te vinden zijn tot zeker half augustus. Deze echte nachtvlinders komen graag op licht af. Vandaar dat ze gemakkelijk naar zo’n toiletgebouw vliegen. De rupsen van de populierenpijlstaart leven zoals de naam al aangeeft op populieren, maar ook op wilgen. Als de rups zich volgegeten heeft, kruipt deze rups de grond in en overwintert daar als pop.

De teunisbloempijlstaartrups (foto: Karin Keij).
De teunisbloempijlstaartrups (foto: Karin Keij).

Een bijzondere en nog steeds zeldzame rups
Op de foto van Karin Keij zie je een grijsachtige rups met zwarte vlekken en op het eind van het lichaam een soort oog. We hebben hier te maken met de wat zeldzamere soort van de bekende pijlstaartenfamilie: de teunisbloempijlstaartrups. Teunisbloempijlstaarten werden voor het eerst in 1996 aangetroffen in Zuid-Limburg. Sinds die tijd worden ze steeds vaker waargenomen. Men vermoedt dat dit te maken heeft met de klimaatverandering. De rupsen kun je tegenkomen vanaf juni. Deze rupsen hebben niet de kenmerkende pijl op het achtereind van hun lichaam, maar een matgele vlek. Na zich volgegeten te hebben, kruipt de rups de grond in en overwintert daar als pop. Vanaf mei kruipen de vlinders uit de grond.

Bijna parende klein koolwitjes (foto: Nina Das).
Bijna parende klein koolwitjes (foto: Nina Das).

Een bijna paring van het klein koolwitje
Op de prachtige opname van Nina Das hierboven zie je twee koolwitjes. De ene zit op een bloem en de andere komt aanvliegen. Nina vraagt zich af of dit een poging tot paring is. Het antwoord is ja. Het vrouwtje van het klein koolwitje zit met haar achterlijf omhooggestoken te wachten op het aanvliegende mannetje, die dan vervolgens gaat proberen zijn achterlijf aan te sluiten op het achterlijf van dat vrouwtje. Een prachtige foto!

Een dwergvleermuis (foto: Wim Kapteijns).
Een dwergvleermuis (foto: Wim Kapteijns).

Wat is dit voor diertje op mijn muur?
Op de muur bij Wim Kapteijns zit voor hem een onbekend donker diertje. Hij vraagt wat dit is. Wat je op de muur kunt zien, is een vleermuis. Volgens mij een dwergvleermuis. Dwergvleermuizen zijn heel kleine vleermuizen met een maximale lengte van 51 millimeter en een maximale spanwijdte van 24 centimeter. Bijna direct na zonsondergang komen dwergvleermuizen tevoorschijn en gaan dan op jacht. Op hun menu staan voornamelijk muggen, maar ook andere kleine insecten lusten ze zoals schietmotten, motten en gaasvliegen. Bij goed weer en veel voedsel kunnen ze wel acht uur aan het jagen zijn. Van augustus tot soms in november wordt er gepaard. Maar de bevruchting vindt pas plaats in april. In juni of juli worden dan de jonge dwergvleermuizen geboren.

Wachten op privacy instellingen...

Wild in Nederland: fladderende vlinders
Overal staan vlinderstruiken in bloei. Allerlei soorten vlinders maken hier gebruik van. Atalanta’s, dagpauwogen... maar ook andere bloemen worden nu overal gezocht. Geniet van dit bovenstaande filmpje van AVROTROS over vlinders.

Een vuurlibel (foto: Toin van Liempt).
Een vuurlibel (foto: Toin van Liempt).

Hoe heet deze libel?
Op de bovenstaande foto van Toin van Liempt zie je een heel rode libel. Hij vraagt zich af welke precies. We hebben hier te maken met een vuurlibel. Je kunt deze soort tegenkomen van begin mei en tot in september en soms begin oktober. Het bijzondere aan deze soort is dat de larven maar een keer overwinteren in het water. Andere soorten blijven veel langer in hun waterbiotoop, soms wel vier jaar. Waarschijnlijk kunnen de larven van vuurlibellen beter tegen verdroging, dan de andere soorten. Vuurlibellen kom je het meest tegen bij allerlei stilstaande, zonnige plassen, vennen, poelen en sloten. Het maakt hen niet uit of de randen begroeid zijn of kaal.

Een snorzweefvlieg (foto: Auke van Veen).
Een snorzweefvlieg (foto: Auke van Veen).

Een zweefvlieg met de snor van Zorro
Op de foto zie je in een klaproos een insect. Auke van Veen vraagt zich af of dit een wesp is. dat is het niet. Dit insect heeft maar een paar vleugels en wespen hebben twee paar vleugels. Nee, dit diertje doet aan mimicry en bootst een wesp na. De naam van dit insect is snorzweefvlieg. Deze insecten danken hun naam aan de smalle, zwarte banden tussen de oranje banden op het achterlijf. Die zwarte banden lijken op de snor van Zorro. Snorzweefvliegen zijn echte bloembezoekers. Een deel van de hier aanwezige snorzweefvliegen bestaat uit trekkers uit het zuiden. Deze trekkers kunnen weleens honderden kilometers gevlogen hebben. Onderzoekers hebben deze bijzondere zweefvliegen wel eens op tweehonderd meter hoogte aangetroffen. Ook bijzonder is dat de vrouwtjes van de snorzweefvlieg in volwassen stadium kunnen overwinteren.

Natuurtip
Elke vrijdag en zaterdag kun je om elf uur 's ochtends deelnemen aan een stadwandeling door Eindhoven. De gids neemt je via storytelling mee door de binnenstad. De ruim een uur durende stadswandeling start vanaf het Eindhoven Tourist Information-punt bij het station en sluit af met een rondleiding door Domus Dela, de 'geheime parel van Eindhoven'.

Deelnemen aan deze wandeling kost 8,50 per persoon. Reserveren is noodzakelijk. Dit kan tot een dag van tevoren. De wandeling gaat door vanaf vier deelnemers. Reserveren kan via telefoonnummer 040-29 79 115 of via deze link.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Deel dit artikel
Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!