Video

Wat voor griezel is dit? Frans Kapteijns antwoordt op vragen in Stuifm@il

15 augustus 2021 om 09:15 • Aangepast 15 augustus 2021 om 14:30
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Dit keer besteedt hij in Stuifmail aandacht aan een kronkelende staart, een kleine beer die geen beer is en een pad die salamanders eet.

Een griezelig insect
Op de foto van An Roelen zie je een lichtbruin oranje diertje zitten met ook vier witte strepen die samen een omgekeerde 'v' vormen maar elkaar niet raken. We hebben hier te maken met een nachtvlinder met de naam oranje wortelboorder, maar dan wel een mannetje. Vrouwtjes van de oranje wortelboorder zijn minder opvallend. Die hebben een grijsbruine kleur, maar zijn wel een stuk groter. De rupsen van deze oranje wortelboorder kom je vooral tegen op grassen, zuringsoorten, paardenbloemen en adelaarsvaren. Deze rupsen verpoppen in de grond.

Een schorsvlieg (foto: Mariet van de Wiel).
Een schorsvlieg (foto: Mariet van de Wiel).

Dode vlieg in de serre
Op de foto van Mariet van de Wiel hierboven zie je een heel mooie zwarte vlieg met oranje vleugels. We hebben hier te maken met een schorsvlieg. Schorsvliegen kun je vooral tegenkomen op zandgronden bij boerderijen. Met name veehouderijen en locaties waar paarden staan. De vrouwtjes van de schorsvlieg leggen namelijk hun eitjes in paarden- en koeienmest. Meestal een eitje per flats of paardenkeutel. De larven uit die eitjes eten geen mest, maar larven van andere insecten, die wel van die mest leven. De volwassen schorsvliegen kom je tegen vanaf april, maar je komt ze ook nog zeker tegen in oktober.

Een kronkelend stukje van een hagedis (foto: Jannie van Tienen).
Een kronkelend stukje van een hagedis (foto: Jannie van Tienen).

Een kronkelend ding zonder pootjes op het pad
Jannie van Tienen kwam een kronkelend bruin 'ding' zonder pootjes tegen op een pad in het bos. Ze heeft er een foto van gemaakt en vraagt zich af wat dit is. Volgens mij heeft zij een stukje van een hagedis gezien. De rest van de hagedis was foetsie. Hagedissen zijn in staat om bij een aanval op hen een stuk van hun staart vanaf een speciaal gevormde zwakkere staartwervel at te werpen. Zo’n stukje blijft dan nog een lange tijd kronkelen waardoor vaak de vijand in de war gebracht wordt. Dit heeft Jannie gezien. Bij de gevluchte hagedis groeit de staart later weer aan, maar die heeft dan wel een duidelijk andere kleur.

De rups van de kleine beer foto: Marie-Louise Weijters).
De rups van de kleine beer foto: Marie-Louise Weijters).

Is dit een kleine beer?
Op de bovenstaande foto van Marie-Louise Weijters zie je een harige oranje rups. Zij vraagt zich af of dit de rups is van de nachtvlinder met de naam kleine beer. Het antwoord is ja. Soms zie je trouwens ook andere kleuren bij deze rups.

De kleine beer (foto: Saxifraga/Frits Bink).
De kleine beer (foto: Saxifraga/Frits Bink).

Kleine beren zijn nachtvlinders die laat in de nacht vliegen, maar ook graag op licht afkomen. De rupsen van de kleine beer vind je op diverse planten, maar vooral op brandnetel en zuring. Daarnaast kan je ze ook aantreffen op kruipwilg en - heel apart - ook op allerlei gekweekte planten en struiken. De naam beervlinders, want er zijn er meerdere, slaat vooral op de dichte beharing van de rupsen.

Zuringspanner nachtvlinder (foto: Tina van den Berg van de Rijt).
Zuringspanner nachtvlinder (foto: Tina van den Berg van de Rijt).

Wat voor vlinder is dit?
Op de foto hierboven van Tina van den Berg van de Rijt zie je een gele vlinder met vier rode banden. We hebben hier te maken met de zuringspanner. Zoals de naam al aangeeft, behoort deze nachtvlinder tot de spannerfamilie. Rupsen van deze familie hebben een heel aparte manier van voortbewegen. Allereerst wordt het achterlichaam tot aan de borst opgetrokken en pas daarna wordt het voorste deel van het lichaam vooruitgeschoven. Hierdoor spant de rups zich weer over de volle lengte uit. Rupsen van deze nachtvlinder, die ook dagactief is, leven vooral op schapen- en veldzuring.

Wachten op privacy instellingen...

Levendbarende hagedis
De levendbarende hagedis die Christ Grootzwagers filmde, is een relatief kleine soort. Deze hagedis wordt maximaal achttien centimeter lang. Deze lengte wordt overigens maar zelden bereikt. De tekening van dit dier is zeer variabel. De grondkleur is bruin, met soms een groenige of rossige bronsachtige glans. De mannetjes van de levendbarende hagedis hebben een oranje buik met veel zwarte stipjes daarop. Vrouwtjes hebben een gelige buik zonder stipjes.

Een goudoogdaas (foto: A. vd Mortel).
Een goudoogdaas (foto: A. vd Mortel).

Wat zit zit hier op de poot van het voetenbankje?
Op de bovenstaande foto van A. van de Mortel zie je een vliegensoort, want het insect heeft twee vleugels. Verder heeft dit insect heel opvallende, bijna fluorescerende groenige ogen. Het achterlichaam lijkt een beetje op een bijenlichaam, maar pas op voor dit mooie insect. We hebben hier te maken met de goudoogdaas. Maar zo mooi als dit insect er uitziet, zo venijnig is de beet van dit dier. Dazen, dus ook deze goudoogdaas, hebben vlijmscherpe snijdende monddelen. Met deze monddelen maken ze klein wondjes in de huid van zoogdieren - dus ook bij mensen - waarna ze het bloed kunnen opzuigen. Vrouwelijke dazen hebben net als muggen zoogdierenbloed nodig om eitjes te kunnen leggen. Overigens kunnen deze goudoogdazen om bij de huid te komen zelfs door dunne kleding heen snijden. Wanneer ze gestoord worden bij hun poging bloed te zuigen, blijven ze vaak hardnekkig pogingen doen om toch een plekje te vinden. Vandaar dat mensen vaak panisch worden bij het bezoek van een daas bij hen.

Een gewone pad met twee salamanders (foto: Piet Hendriks).
Een gewone pad met twee salamanders (foto: Piet Hendriks).

Eet een gewone pad salamanders?
Op de bijzonder aparte foto van Piet Hendriks hierboven zie je een grote volwassen pad met twee salamanders onder zich. Piet vraagt zich af of deze twee salamanders als laatste avondmaal dienden voor de pad. In principe staan op het menu van volwassen padden veel verschillende diersoorten, zoals kevers, regenwormen, springstaarten, spinnen, vliegen, mieren, duizendpoten enzovoorts. Maar wellicht zijn deze twee salamanders hier ook voedsel. Zelf heb ik dit nog nooit gezien of erover gehoord, maar ik kan het me wel voorstellen. Mochten er luisteraars zijn, die dit wel ooit gezien hebben, stuur me dan alsjeblieft een berichtje via [email protected].

Natuurtip
Samen met Kasteel Heeswijk heeft stichting Brabants Landschap een handzaam boekje gemaakt waarmee je dit landgoed kan verkennen. De minigids bevat een wandelroute van 3,5 kilometer met bezienswaardigheden, weetjes én een voucher voor koffie of thee met een stuk honingnotentaart bij de Barones (op=op). Boeken kan via de website van kasteel Heeswijk. De kosten bedragen 12,50 euro voor twee personen.



App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Deel dit artikel
Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!