Video

Wiens werk is dit? Frans Kapteijns antwoordt in Stuifm@il

19 september 2021 om 10:08 • Aangepast 20 september 2021 om 10:33
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Dit keer besteedt hij in Stuifmail aandacht aan parende koolwitjes, een spin die onder een hangmat hangt en de mooiste dagvlinder van Brabant.

Een web van een hangmatspin op de deurmat
Op de foto van Thea Venema zie op de deurmat een spinnenweb. Zij vraagt zicht af wie dit gedaan heeft. Het antwoord is een spin uit de familie van de hangmatspinnen. Momenteel zie je ook veel van deze hangmatwebben op de heidestruiken. Ze vallen nu op omdat in deze periode nevel op de heide hangt. De spinnen, die deze hangmatten maken, jagen dus niet maar bouwen een web waar ze ondersteboven onder hangen. Het kan ook zijn dat ze zich in een aan het web verbonden holletje bevinden. In beide gevallen wachten ze af tot het menu in het web belandt. Als hangmatspinnen een trilling voelen, komen ze zeer snel in beweging. Ze bijten dan de prooi van onderen. Het prooidier is dan meteen uitgeschakeld en de hangmatspin trekt dan de spin de prooi dan door het web heen.

Een wespspin hangend in haar web, wachtend op een prooi (foto: Francine Olislagers).
Een wespspin hangend in haar web, wachtend op een prooi (foto: Francine Olislagers).

Een wespspin en een cocon van zo'n spin
Op de foto van Francine Olislagers zie je een vrij grote zwartgeel gestreepte spin. De naam van deze spin is wespspin. Daarnaast heeft Francine ook een foto van een cocon gestuurd.

De cocon van een wespspin (foto: Francine Olislagers).
De cocon van een wespspin (foto: Francine Olislagers).

Deze cocon, die lijkt op een omgekeerde luchtballon, is van deze wespspin. Deze cocons, Francine heeft er meerdere, zijn gevuld met eitjes van het vrouwtje van de wespspin. Kortom: volgend jaar zullen er in die omgeving meerdere wespspinnen te zien zijn.

Een alpenwatersalamander (foto: Marian Vermeulen).
Een alpenwatersalamander (foto: Marian Vermeulen).

Wat doet deze salamander op een parkeerplaats?
Marian Vermeulen heeft een foto gestuurd van een dier dat zij tegenkwam op een parkeerplaats. Zij vroeg zich af of dit een salamander is wat dit dier deed op die parkeerplaats. Wel, dit is een alpenwatersalamander. Dat zijn middelgrote salamanders en een van de kleurrijksten die in Nederland te vinden zijn. Bij deze soort valt vooral de helder oranje gekleurde, ongevlekte buik op, maar die is op deze foto niet te zien. Op het menu van alpenwatersalamanders staan kleine waterdieren. Daarnaast is deze salamander een aanzienlijk deel van het jaar op het land te vinden en daarmee is het laatste deel van de vraag van Marian ook beantwoord.

De rups van de koninginnenpage (foto: Tommie Rijkers).
De rups van de koninginnenpage (foto: Tommie Rijkers).

Een zeer kleurrijke grote rups
Op de foto van Tommie Rijkers staat een van de meest kleurrijke rupsen in ons land. Straks, na de verpopping, komt hier ook een van de mooiste en kleurrijkste vlinders van Nederland uit, want dit is de rups van een koninginnenpage. Die vlinders hebben vleugels met overwegend gele kleuren en daarnaast een opvallende zwartgele tekening met blauwe accenten. Op hun achtervleugel zie je een rode vlek en een langwerpig, zwart gekleurd vleugelaanhangsel. Dat wordt de vleugelstaart of -slip genoemd. Deze vlinder heeft een spanwijdte van maximaal 75 millimeter. Daarmee is deze vlinder een van de grootste van ons land. Hieronder, bij vraag vier, zie je de volwassen vlinder.

Een koninginnenpage (foto: Bart Meulendijks).
Een koninginnenpage (foto: Bart Meulendijks).

De mooiste dagvlinder van ons land komt in Brabant voor
Op de foto van Bart Meulendijks zie je een mooie kleurige grote vlinder, een koninginnenpage. Sien Renders vroeg zich af of deze dagvlinder veel voorkomt in de omgeving van Veldhoven. Koninginnenpages komen inderdaad steeds meer voor. Vooral in het zuiden van ons land, en zeker in Brabant. Dit heeft te maken met de opwarming van ons klimaat, maar ook zeker met het bloemenrijker maken van onze bermen. In het mengsel wat in de bermen wordt uitgezaaid zit heel veel wilde peen. Deze plant is de waardplant van de rups van de koninginnenpage. Waardplanten zijn de planten die als voedsel dienen voor de rups.

Een rododendroncicade (foto: Martin van Deelen).
Een rododendroncicade (foto: Martin van Deelen).

Wat is dit voor kleurrijk beestje?
Op de enigszins wazige foto van Martin van Deelen is een heel kleurrijk klein insect te zien. We hebben hier te maken met een rododendroncicade. Deze cicade behoort tot de dwergcicades, heeft een mooie gele buik en ook de poten van dit insect zijn geel. De bovenkant is groen met twee rode strepen. Rododendroncicades worden maximaal negen millimeter groot en ze leven vooral van plantensappen van de rododendron. Je komt de volwassen diertjes vooral tegen van juli tot november, maar dan moet je wel je ogen goed de kost geven.

Wachten op privacy instellingen...

Koninginnepage, van rups tot vlinder
In september 2011 zaten twee rupsen van de koninginnepage op venkel. Na zich twee weken met venkel gevoed te hebben verpopten ze zich en overwinterden ze als pop. Eind mei en begin juni 2012 kwamen ze uit.

Parende koolwitjes (foto: Arnout Smit).
Parende koolwitjes (foto: Arnout Smit).

Parende koolwitjes gespot
Op de foto hierboven van Arnout Smit zie je twee vlinders. Volgens hem zaten ze al heel lang op elkaar. Wat hij gezien heeft is best wel uniek. Hij zag twee parende koolwitjes. Sommige mannetjesvlinders willen zelfs zo snel paren, dat ze zitten te wachten tot een vrouwtje uit haar cocon kruipt. Weer andere mannetjes starten met paren terwijl de vrouwtjes nog met hun uiterlijk bezig zijn. Dat wil zeggen dat ze al paren voordat de vleugels van het vrouwtje zijn uitgehard. Koolwitjes zijn witte, middelgrote vlinders met een beperkte zwarte tekening op de vleugels. In ons land kennen we drie algemene soorten, het klein koolwitje, het groot koolwitje en het klein geaderd witje. Helaas kan Frans op de foto niet goed zien tot welke van deze drie soorten deze parende koolwitjes behoren.

Natuurtip
Tot 17 oktober organiseren Brabants Landschap, ARK Natuurontwikkeling en Bezoekerscentrum D’n Liempdsen Herd weer bronstexcursies naar de edelherten in Het Groene Woud. Het jaarlijkse paringsritueel gaat gepaard met imposante burlgeluiden, grote geweien en (dreigende) gevechten. De bezoekers gaan met gidsen op pad in Het Groene Woud en met een beetje geluk kunnen zij toeschouwer zijn van dit spektakel. Aanmelden voor de bronstexcursies is verplicht. De inschrijving is geopend, hiervoor kun je terecht op deze site.

De herten zijn het meest actief in de schemering. De excursies vinden dan ook ’s avonds of in de vroege ochtend plaats. Er is een maximum van vijftien mensen per groep. Om zoveel mogelijk mensen een kans te geven deel te nemen, is er een limiet van twee mensen per inschrijving. Deelname kost 9,50 euro per persoon. Dat is inclusief een tegoedbon voor een kop koffie of thee bij bezoekerscentrum?D’n Liempdsen Herd?in Liempde. Beschermers van Brabants Landschap kunnen gratis deelnemen. Meer informatie over edelherten is te vinden op deze site.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.