Een eikel met aangroei
Op de door Toon Derks gestuurde foto zie je een eikel van de zomereik met aan het napje een bruin maar in verhouding groot uitsteeksel. Toon vroeg zich of dat misschien een gal kan zijn en dat klopt, want het is een knoppergal. De veroorzaker van dit vreemde uitsteeksel is een knoppergalwesp. Knoppergalwespen zijn vliesvleugelige insecten uit de familie van de echte galwespen. Vrouwtjes van deze knoppergalwespen leggen met hun legboor eitjes in de knoppen van een eikenboom. De boom ontwikkelt daar een eikel met napje en daar tussenin groeit dan een kleverige, groene grote uitsteeksel, de knoppergal. Soms zorgt zo’n knoppergal ervoor dat de eikel nauwelijks zichtbaar is. Later wordt die groen kleverige knoppergal bruin van kleur. De naam knopper komt waarschijnlijk van het Duitse woord knoppe. Een knoppe is een soort vilten pet of helm, die in de 17e-eeuw veel gedragen werd en een vorm had waar de knoppergal veel op lijkt.

Geen kever maar een hooiwagen
Martina Langenhuysen stuurde mij een foto van een stam van een grove den met daarop heel veel diertjes. Zij dacht dat het kevers zijn, maar dat zijn het niet. Het zijn speciale hooiwagens, spinachtigen dus. Zo te zien zijn het Nemastoma dentigerum, geen Nederlandse naam, en dat zijn kleine, zwarte hooiwagens met korte poten in tegenstelling tot de gewone hooiwagens, die hele lange poten hebben. Deze kleine zwarte hooiwagens leven voornamelijk onder stenen en hout en dus ook onder schors. Vermoedelijk zijn ze vanaf begin 2000 in ons land. Grappig is als ze verstoord worden, want dan trekken ze de pootjes in en rollen ze meteen weg.

Wat zijn die grote hopen naalden onder dennenbomen op de Kampina
Magda van der Voet stuurde mij een foto met grote hopen zand, afgedekt met naalden. Ze vroeg zich af wat dat zijn. Deze vraag snap ik wel, want op afstand en ook bij kouder weer zie je geen leven op die hopen. Toch zijn het allemaal mierenhopen van rode bosmieren, of ze nu groot of klein zijn. De kleine zullen beginnende staten zijn en de grote de oudere. Dat de rode bosmieren zulke nesten of koepels bouwen is logisch, want koepelbouw geeft meer zonlicht dan de bouw van een vlakke hoop. Aan de rand van vooral dennenbossen vind je vaak deze koepels, die afgedekt zijn met duizenden dennennaalden. Binnen in die koepels leven honderdduizenden rode bosmieren in ingenieuze gangenstelsels. In tegenstelling tot de honingbijen, die verwant zijn binnen een zelfde orde, leven meerdere koninginnen in één zo’n koepel. Die koninginnen zijn heel hun leven enkel bezig met het leggen van eitjes. Werksters doen de rest, namelijk koepelverzorging, bescherming van de kolonie en het voeden en opvoeden van larven. Tot slot zorgen zij ook voor grote groepen bladluizen, die de mieren de bekende zoetstof leveren. We noemen dat bladluizen melken.

Is dit ook een schimmelsoort?
Monique van de Ven-Hoefs kwam op haar wandeling een klein gele paddenstoel tegen. Die kleine gele paddenstoel heet het kleverig koraalzwammetje en op dit moment kan je heel veel van deze zwammen vinden in de bossen. Deze kleine zwammen leven als saprofyten; van dode materialen op vermolmde stronken en stammen van naaldbomen. Je ziet ze niet zo vaak, omdat de vruchtlichamen - dat wat boven de ondergrond uitsteekt - soms heel klein zijn. De grootte varieert van twee tot acht centimeter. In de herfst laten deze kleverig koraalzwammetjes zich pas zien. Dan komen ze in allerlei vormen voor. Je kunt zwammetjes aantreffen met rechte vertakkingen, maar je ook vormen met heel veel vertakkingen. Voel ze maar eens voorzichtig, dan snap je waarom dit zwammetje kleverig koraalzwammetje heet.

Wat doet die eekhoorn met de palmboom
Anja de Wijs heeft mij een filmpje gestuurd en daarop zie je een eekhoorn knabbelen aan een palmboom. Anja denkt dat die eekhoorn iets voedzaams heeft gevonden en dat denk ik ook, zeker als je naar zijn gedrag kijkt. Heel snel iets pakken en ondertussen de omgeving in de gaten houdend, speurend naar vijanden of concurrenten. Wellicht zitten er diertjes op de boom of iets dergelijks. Het kan ook zijn dat hij/zij wat van de zachte beharing meeneemt naar het winterverblijf om de koude te weerstaan. Maar mijn eerste gedachte iets voedzaams gevonden te hebben heeft mijn voorkeur.

Nummer 6) Help! Steeds minder eekhoorns in Nederland – NOS Jeugdjournaal
Publicatie: 19 jun. 2018

Ze zijn klein en schattig, maar je ziet ze steeds minder vaak in de Nederlandse bossen: de eekhoorn. De dieren hebben moeite met het vinden van voedsel. Hierdoor is de kans dat je een eekhoorn in het bos tegenkomt steeds kleiner. #eekhoorn #dieren #jeugdjournaal Vragen, tips of ideeën? Stuur ons een e-mail op [email protected]

Kastanjes terug naar de natuur
Op de foto van Ton van de Biggelaar zie je een zak met kastanjes. Deze kastanjes heeft hij het voorgaande jaar opgeraapt op een particulier grondgebied en nu vraagt hij of het zinvol is om ze terug te leggen en waar? Zoiets is altijd zinvol zou ik zeggen. Mijn voorkeur is dan in eerste instantie op hetzelfde grondgebied waar ze vandaan kwamen. Is dat niet mogelijk, dan zou ik zeggen daar waar kastanjebomen staan en in derde instantie daar waar eekhoorns zitten. Mocht dat ook niet lukken, dan ergens op een rustig plekje aan het begin van de bebouwing of als er eekhoorns in de buurt van de woning zitten gewoon in eigen tuin.

Is dit wel of niet een putter?

Op de foto van Anneke Kievits zie je een vogel zitten en zij vraagt zich af of dit een putter is. Het antwoord is ja. Dit is een putter of distelvink. De naam putter heeft de soort gekregen omdat ze vroeger vaak in kooien werden gehouden, waarin de vogels zelf een vingerhoed met water omhoog moest trekken (putten) om te kunnen drinken. De andere naam distelvink heeft er mee te maken dat deze vogels dol is op de zaadjes van distels. Naast distels houden putters ook van zaden van grassen en zonnebloemen. En als er struiken (bramen, frambozen) of bomen staan die nog zaad hebben dan duiken ze daar ook op af. Over het algemeen is het zo dat putters in de winter in groepen opereren. Dus op plekken waar genoeg voedsel voor hen is, komen ze op hun tocht graag terecht. Allemaal verschillende puttertjes of distelvinken gefilmd door Gerrie van der Meulen

9) Natuurtip Natuurwerkdag bij de Hollandse Bossen

Zaterdag 06 november tussen 10:00 uur en 14:00 uur

Samen buiten aan de slag: dat kan op de eerste zaterdag van november op de Natuurwerkdag! Het is gezond, leuk en gezellig om buiten aan het werk te gaan. Samen gaan we zagen en snoeien. Bij de Hollandse Bossen kunnen vrijwilligers samen met Natuurmonumenten aan de slag om te zorgen dat heide daadwerkelijk heide blijft. Dat is nodig want jonge berken en dennen zorgen er langzaam voor dat de heide wordt verdrongen door bos. Ook gaan we de rhododendrons aanpakken.

Rhododendron

Ze zijn prachtig als ze bloeien, maar ook erg dominant: de rhododendron. Door de dichte takkenkransen en leerachtige bladeren zorgen ze ervoor dat er geen licht meer bij de bodem kan. Andere bomen en struiken krijgen zo geen kans om te groeien. Het voortbestaan van heel wat planten- en diersoorten komt in het gedrang en vele soorten verdwijnen. Vandaar dat we de rhododendron in toom moeten houden.

We hebben een hoop handen nodig... door de coronacrisis hebben we een hoop mankracht moeten missen.

Aanmelden kan hier. Bij aanmelding wordt de locatie bekend gemaakt.