Het woord 'houdoe' is helemaal niet zo bijzonder als wij denken
Het is het woord dat onze provincie kenmerkt, maar soms ook het bloed onder onze nagels vandaan kan halen. Dat gebeurt wanneer 'bovensloters' het weer eens verkeerd uitspreken. De klemtoon ligt namelijk niet op de 'doe', maar op de 'hou'. Een fout die veel mensen die niet uit onze provincie komen maken.
Brabanders weten natuurlijk wel hoe ze 'houdoe' uitspreken. Ze weten vaak alleen niet waar het woord precies vandaan komt en wat het betekent. Er gaan verschillende verhalen rond. Wat de meeste mensen wel weten: 'houdoe' is een afkorting, maar waarvan?
“Sommigen denken dat 'houdoe' komt uit het Engels.”
Jos Swanenberg is taal- en cultuuronderzoek aan Tilburg University en vertelt er het volgende over. “Sommigen denken dat het komt van het Engelse 'how do you do?' (hoe gaat het). Dit zou komen van de Engelse Soldaten, Tommies, tijdens de bevrijding. Dat kan alleen niet, want Houdoe is al veel ouder.”
Ook het verhaal dat 'houdoe' van het Franse 'adieu' of het Spaanse 'adios' komt klopt niet volgens Swanenberg. “Hiervoor zitten er te veel verschillen in de woorden.”
Waar komt 'houdoe' dan wel vandaan? Daar zijn de meeste taalgoeroes het gelukkig over eens. “Houdoe komt van houd je eigen goed.” Dat werd in Brabant uitgesproken als houdt oe eigen goed. “Eigenlijk betekent 'houdoe' dus houd je.”
"In Limburg zeggen ze Haije."
Ondanks dat 'houdoe' een samentrekking is van 'houd' en 'je' betekent het wel echt houd je eigen goed. "Dit werd vroeger gezegd en had twee betekenissen, pas op jezelf en laat god over je waken."
Ons 'houdoe' is alleen niet zo bijzonder als wij denken. “In Limburg zeggen ze Haije. Dat komt ook van houd je eigen goed, maar is door uitspraak net iets anders."
Swanenburg denkt dat het zomaar zou kunnen dat in de toekomst heel Nederland houdoe gaat zeggen. Dat is namelijk al eens met een afscheidsgroet gebeurd. “Doei is ook een dialectwoord. Het komt uit Noord-Hollandse dialect en werd vooral gebruikt rond Alkmaar.”
"'Houdoe' staat inmiddels in de Dikke van Dale."
'Houdoe' maakt zelf ook al zijn eerste stapjes richting de Nederlandse taal. In 1992 kwam de afscheidsgroet namelijk al in de Dikke van Dale te staan. “Wim Heestermans was destijds hoofdredacteur. Hij zorgde ervoor dat 'houdoe' in het woordenboek kwam", zegt taaldeskundige Wim Daniëls.
Wim Daniëls schreef zelf ooit een boek over de Brabantse afscheidsgroet. Na het schrijven van dit boek bedacht Daniëls ook nog een tekst voor een nummer. Het leek hem leuk om er een carnavalskraker van te maken. Toen hij thuis begon met zingen zei zijn vrouw dat hij dat maar beter niet kon doen.
Daarom riep Daniëls muzikaal Brabant op om hun versie van Houdoe in te sturen. Velen carnavalskrakers werden ingestuurd, maar de uiteindelijke winnaar kwam toch uit een andere hoek. Maarten van der Zanden won uiteindelijk met een akoestische versie.
En voor de 'bovensloters' die nog twijfelen over hoe je 'houdoe' zegt, we doen het nog één keer voor:
Bekijk hieronder meer verhalen uit de serie Kei-Brabants: