Video

Voor deze plant moet je uitkijken, waarschuwt boswachter Frans Kapteijns

20 maart 2022 om 09:45 • Aangepast 13 juni 2022 om 18:20
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Dit keer besteedt hij in Stuifmail aandacht aan kneedbare slakkeneitjes, vreemd gedrag bij een insectenhotel, sterrenschot en een zilveren boomkussen.

Een hemelse plant, maar deze kan je ook doen hemelen
Corry Schins stuurde mij een foto van een plant die tijdens de vorige zomer plotseling in haar tuin was gaan groeien. Een vriendin dacht dat de naam van deze plant duinappel is. Die vriendin zit er dichtbij, want de plant heet doornappel. Overigens kom je ook wel de namen dolappel of duivelskruid tegen. Officieel horen deze doornappels niet thuis in ons land. Oorspronkelijk kwamen ze voor in Noord-Amerika. Vermoedelijk is de plant al in de vijftiende eeuw naar Europa gekomen, want op een schilderij van Jeroen Bosch is de doornappel te zien. Deze plant heeft stoffen in zich die een hallucinerende werking hebben en veel gebruikt werden door de inheemse mensen van Noord-Amerika. Het teveel gebruiken van deze stoffen is dodelijk. Napoleon Bonaparte wist van deze werking en heeft in de nacht van 12 en 13 april 1814 geprobeerd zichzelf te doden door in een glas wijn die stoffen van de doornappel toe te voegen. Doornappel is dus een mooie plant, maar ga er dus niet van eten, want je belandt of in hemelse sferen of echt in de hemel.

Sterrenschot (foto Leny ten Napel).
Sterrenschot (foto Leny ten Napel).

Sterrenschot op het grasveldje
Leny ten Napel stuurde mij een foto waarop een geleiachtige substantie te zien is met allemaal zwarte puntjes erin. Zij vraagt zich af of dit heksensnot is. Heksensnot is een woord dat de laatste jaren wordt gebruikt, maar voorheen werd sterrenschot gezegd en dat gebruik in persoonlijk ook liever. Dit woord stamt al uit de zeventiende eeuw, omdat mensen toen echt dachten dat dit reststoffen waren van sterren. In werkelijkheid is sterrenschot braaksel van reigers en bunzingen enzovoorts. Die dieren hebben dan vrouwelijke kikkers of padden gegeten. In de buik van die amfibieën zaten eitjes die omkapseld waren met gelei. In de buik van die kikkers en padden was dit gelei compact, maar in de buik van de roofdieren zet dit enorm uit en vervolgens braken ze die grote klompen uit. In dit geval met eitjes, want dat zijn die zwarte puntjes. Zoiets blijft overigens maar kort liggen, want het vergaat in de buitenlucht heel snel.

Een gehoornde metselbij (foto: Frans Bos).
Een gehoornde metselbij (foto: Frans Bos).

Wat doen die bijen bij dit insectenhotel?
Frans Bos zag op zijn insectenhotel bijen zitten en het leek alsof ze elkaar voerden of elkaar aanvielen. Volgens mij heeft Frans het uitkomen van de gehoornde metselbij gezien, want zodra het in maart warmer wordt komen die tevoorschijn. De gehoornde metselbij heeft een hoge koudetolerantie en is dus een van de eerste bijensoorten die in het voorjaar te zien zijn. Ik heb deze bijen zelf ook al waargenomen. Daarnaast heeft Frans vermoedelijk de mannetjes als eerste gezien, want die komen eerder uit de nestgangen dan vrouwtjes. Mannetjes wachten tot de vrouwtjes uitkomen. De 'aanval' die Frans zag, is dan ook geen aanval maar een paring. Mannetjes verdwijnen daarna en de vrouwtjes beginnen vervolgens in de nestgangen eitjes af te zetten met voedsel. Ze metselen tussen de eitjes tussenschotten en sluiten het geheel af met afsluitdekseltjes van zand, leem of klei.

Een Europese rode eekhoorn met leucisme (foto: Simone Dooren).
Een Europese rode eekhoorn met leucisme (foto: Simone Dooren).

Is dit een gewone eekhoorn?
Simone Dooren stuurde me een foto waarop een eekhoorn te zien is met een witte staart. Het dier heeft een donkerbruin achterlijf. De rest van het lichaam is lichtbruin met vlakken wit. We hebben hier te maken met een Europese rode eekhoorn, onze 'eigen' eekhoorn, maar dan met leucisme. Vorige week heb ik ook een foto in Stuifmail gezet van een eekhoorn met leucisme, maar die eekhoorn was volledig wit. Deze eekhoorn van Simone Dooren heeft dus nog wat bruin. Dieren met leucisme missen pigment in bijvoorbeeld de haren of veren en hebben geen verhoogde gevoeligheid voor zonlicht wat bij albino dieren wel het geval is. Natuurlijk valt ook deze gedeeltelijke witte eekhoorn erg op en is daardoor is die ook een gemakkelijke prooi.

Een windevedermot (Foto: familie Snip).
Een windevedermot (Foto: familie Snip).

Gedroogd grassprietje blijkt insect
Mevrouw Snip dacht op een van haar tuinstoelen een gedroogd grassprietje te zien. Maar bij het aanraken vloog het weg en landde op het raam. Op dat moment maakte zij een foto en stuurde die naar mij met de vraag welk insect dit is. We hebben hier te maken met een van de vedermotten, namelijk de windevedermot. Vedermotten zijn nachtvlinders, die in rusthouding zo’n T-vorm aannemen. Deze T ontstaat doordat deze insecten diepe insnijdingen in de voor- en achtervleugels hebben. Deze vleugels zijn vaak opgerold en staan van het lichaam af. Windevedermotten kun je bijna heel het jaar tegenkomen. Ze overwinteren ook als volwassen dier.

Slakkeneitjes (foto: Anny Meijer).
Slakkeneitjes (foto: Anny Meijer).

Wat zijn dit voor zachte doorzichtige bolletjes in de bloempotten?
Anny Meijer ging van de week haar bloempotten voorzien van nieuw zand, maar zag tot haar verbazing witte bolletjes hierin liggen. Ze bedacht zich dat dit misschien wel eitjes zouden kunnen zijn. Dit klopt helemaal, volgens mij zijn dit slakkeneitjes. Slakkeneitjes zien eruit als glazige, een beetje witte doorschijnende bolletjes, die heel zacht en dus kneedbaar zijn. In principe leggen slakken eitjes, afhankelijk van de temperatuur, van begin maart tot april onder de grond. Dit kan dus ook in bloempotten of bloembakken zijn, maar dus in principe niet zichtbaar. Na drie weken komen de eitjes uit en dan duurt het nog twee maanden voordat het volwassen slakken zijn. De volwassen slakken van het vorige jaar overwinteren en verstoppen zich tussen spleten, onder hout of in de bodem.

Wachten op privacy instellingen...

Familie van de eekhoorn
Alex Molin maakte bovenstaande beelden van een eekhoorn die hij in 2017 tegenkwam. "Al snel kwamen er nog drie tevoorschijn. Het bleek een moeder eekhoorn met drie jongen."

Een zilveren boomkussen (foto: Mandy van der Harst).
Een zilveren boomkussen (foto: Mandy van der Harst).

Op een dood stuk hout zit een prachtig organisme
Mandy van der Harst kwam iets vreemds tegen tijdens een wandeling. Ze vroeg zich af of dit iets zou zijn voor deze rubriek. Nou Mandy, dat is het zeker. Je bent nog iets moois tegengekomen met de heel mooie naam zilveren boomkussen. Ondanks dat het zilveren boomkussen een vrij algemene myxomyceet is, is het een bijzonder ding. Het is een slijmzwam, maar het woord zwam klopt eigenlijk niet. Voorheen werd deze groep organismen ingedeeld in de orde van de schimmels of zwammen, op basis van morfologische kenmerken. Met behulp van DNA is echter aangetoond dat slijmzwammen geen schimmels of zwammen zijn. Het zijn eerder dieren, omdat ze zich voortbewegen. Daarom vormen slijmzwammen tegenwoordig een apart rijk, net zoals het dierenrijk en het plantenrijk. Het zilveren boomkussen behoort dus tot het rijk van de slijmzwammen of mycetozoa. Deze slijmzwam is kussenvormig, heeft een zilveren glans (vlies) en kan maximaal tien centimeter lang worden. De inhoud van het zilveren boomkussen is eerst wit, maar later chocoladebruin. De buitenkant van deze slijmzwam is in het begin zilverachtig wit, maar wordt ook chocoladebruin.

Natuurtip
Zaterdag 26 maart wordt een excursie georganiseerd door de natte natuurparel Kampina. Deze duurt van tien uur 's ochtends tot twaalf uur 's middags. De Kampina is Brabant zoals het ooit was! Je vindt hier nog natte heide met vennen, geurende gagelstruwelen, beemden, loofbossen en blauwgraslanden. De boswachter neemt je mee in dit unieke stukje natuur waar het water weer stroomt zoals het voorheen deed dankzij het natuurherstelproject 'Natte natuurparel' van Natuurmonumenten in samenwerking met Waterschap de Dommel en de provincie Noord-Brabant.

Deze excursie is gericht op volwassenen, maar oudere kinderen zijn onder begeleiding van een volwassene ook welkom.

Meer informatie:
• Vertrekpunt is de parkeerplaats aan de Logtsebaan in Oirschot.

• Aanmelden verplicht en kan via deze link.

• Aan het deelnemen aan deze excursie zijn kosten verbonden, zie deze link.

• Trek stevige wandelschoenen aan.

• Draag kleding die past bij het weer.

• Controleer jezelf achteraf altijd op teken.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Deel dit artikel
Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!