Geurige paddenstoel in de bossen bij Geldrop
Karin Kanen zag afgelopen zondag bovenstaande paddenstoel in de bossen bij Geldrop en ze vroeg zich af welke paddenstoel dit is. Volgens mij is dit een van de russulasoorten. Ik denk dat dit de berijpte russula is. Berijpte russula’s kun je al tegenkomen van het begin van de zomer tot zeker in de herfst. Je ziet ze vooral in gemengde bossen onder loofbomen, maar soms ook een enkele onder naaldbomen. Je kunt ze ook tegenkomen in parken, vooral in lanen en onder bruggen. Deze russula is eetbaar, maar smaakt niet bijzonder. Tip: als je zo’n mooie berijpte russula tegenkomt, moet je er zeker aan ruiken, want de berijpte russula ruikt naar oude kaas. Heerlijk!

Vreemd wormpje op de muren van een toilet
W. Buys heeft last van een bepaald diertje op de muren van het toilet en stuurde mij een foto. Helaas was het diertje op de foto erg klein en kon ook ik lastig zien wat voor vormen het insect precies had. Gelukkig ken ik wat mensen die de foto professioneel konden vergroten. Zij gaven ook meteen de naam. Zij dachten aan het penseeltje. Penseeltjes zijn diertjes die thuishoren bij de miljoenpoten, geen duizendpoten. Een van de verschillen tussen miljoenpoten en duizendpoten is dat miljoenpoten twee paar poten aan ieder lichaamssegment hebben en duizendpoten één paar. Het penseeltje is dus een miljoenpoot. Penseeltjes leven vooral onder schors en vochtig hout. Heel soms komen ze dus ook in huizen voor. Dan bevinden ze zich vooral op plekken waar het vochtig is. Schade veroorzaken ze niet en ze zijn volledig ongevaarlijk voor de mens. Het handigst om ze kwijt te raken is om die vochtige plekken te droog te houden. Kalkpoeder strooien op die plekken helpt ook.

Gespot in Umbrië, een insect van wel tien centimeter lang
Kim Vellekate–Pallandt stuurde mij een foto van een werkelijk schitterende rups. De rups is bijna verblindend geel en heeft fluorescerende blauwe puntjes waar haren op staan. We hebben hier te maken met de rups van de vlinder grote nachtpauwoog. Rupsen van deze soort leven op onder meer berken, maar ook zomereiken, wilgen en ratelpopulieren. Daarnaast kun je hen ook tegenkomen op de gewone struikhei, sleedoorn en braam.

Grote nachtpauwogen zijn zowel in de nacht als overdag actief en kun je al vanaf april tegenkomen. Vrouwtjes van deze mooie vlinder kunnen een spanwijdte hebben van wel negen centimeter. Daarmee behoren deze vlinders tot de grootste vlinders in Europa.

Welk insect zie ik op de buitenmuur van ons huis?
Op de bovenstaande foto van Anjo van Oss zie je een lichtbruin oranje diertje met vier witte strepen die samen een omgekeerde 'v' vormen, maar elkaar niet raken. We hebben hier te maken met een nachtvlinder met de naam oranje wortelboorder. Een mannetje om precies te zijn. Vrouwtjes van de oranje wortelboorder zijn minder opvallend. Die hebben een grijsbruine kleur, maar zijn wel een stuk groter. De rupsen van de oranje wortelboorder kom je vooral tegen op grassen, zuringsoorten, paardenbloemen en adelaarsvaren. De rupsen verpoppen in de grond.

Gezien in Oostenrijk, wat is de naam?
Carla zag in Oostenrijk een heel mooie vlinder. Zij vroeg zich af welke mot of vlinder dit is. Dit is geen mot, maar een nachtvlinder. Vaak denken mensen dat alle nachtvlinders motten zijn, maar dat is niet zo. Er leven heel veel nachtvlinders en daarvan zijn er maar een paar motten. In dit geval zag Carla de prachtige grote beervlinder. Deze nachtvlinder is goed herkenbaar aan het wit met donkerbruine patroon op de voorvleugels. Als je goed kijkt naar de foto van Carla zie in het midden een beetje oranje kleur. Dat is een deel van de oranjerode achtervleugels Deze laatste oranjerode achtervleugels hebben ook nog eens blauwzwarte vlekken. Kortom, een kleurrijke nachtvlinder. Grote beervlinders zijn echte nachtvlinders, die laat in de nacht al actief worden. Ook deze grote beervlinders komen graag op licht af. Bij verstoring tonen ze hun fel gekleurde achtervleugels en produceren ze een heldere gele vloeistof uit twee klieren vlak achter de kop.

Miljoenpoot - De zwijnenstal
Miljoenpoten hebben een groot aantal poten, maar zeker geen miljoen. Ieder lichaamssegment heeft per lichaamssegment twee paar poten. Dit in tegenstelling tot duizendpoten (chilopoda) die één paar poten per lichaamssegment bezitten. Deze wormachtige insecten hebben zeer kleine antennen en bezitten geen giftige kaakpoten zoals de duizendpoot. Alle soorten leven in de vrije natuur. Alleen het penseeltje (polyxenus lagurus L.) wordt weleens in rieten daken, badkamers en toiletten gevonden. Het penseeltje is vooral ’s nachts actief en voedt zich met korstmos en algen.

Een hagedis in dennenappels?
Kevin Backx was aan het wandelen op de Oisterwijkse heide en dacht dat hij een hagedis over het pad zag lopen. Hij vroeg zich af wat voor een hagedis dit is. Als je heel goed kijkt naar de foto van Kevin zie je dat de huid van dit dier niet uit schubben bestaat. De huid van een hagedis heeft die wel. Als je daarnaast naar het kopje kijkt, is dit ook wat breder dan dat van een hagedis. Kortom: we hebben hier niet te maken met een hagedis, maar met een salamander. Volgens mij is dit een kleine watersalamander. Wanneer kleine watersalamanders uit het water stappen, op zoek naar een andere plek, gaan ze er anders uitzien. We noemen zoiets de landfase. Dan krijgen deze salamanders een enigszins droge, doffe huid. Op het land kun je ze tegenkomen in loof- en naaldbossen, duinen, polders, graslanden, moerassen en oude groeves, maar ook in parken en tuinen. Hier zie je een mooi onderwaterfilmpje van de kleine watersalamander van Vroege Vogels.

Een zwemmend stukje riet?
Bart van Zinnen stuurde mij een filmpje van een raar bewegend diertje in een rietstengel. Dit filmpje kunnen we hier niet tonen, maar is wel te zien via deze link. Hij vraagt zich af wat dit kan zijn. Ik had zoiets ook nog nooit gezien, dus haalde ik er een deskundige bij. Deze deskundige, Bram Koese, wees er meteen op dat er geen duidelijke structuurkenmerken te zien zijn. Toch durfde hij er een naam op te plakken. Hij denkt dat het gaat om een dansmuglarve. De zwembewegingen komen namelijk overeen en verscheidene soorten van deze larven maken gebruik van allerlei soorten kokertjes, zoals een stukje rietstengel. Dansmuggen worden ook wel wintermuggen, vedermuggen of pluimmuggen (vanwege de opvallende pluimvormige antennen) genoemd. De monddelen van dit insect zijn zwak ontwikkeld, omdat dansmuggen in tegenstelling tot steekmuggen geen bloed zuigen. Larven van dansmuggen, zoals op het filmpje, zijn wormachtig en bloedrood van kleur en worden daarom ook wel ‘rode muggenlarve’ of ‘bloedworm’ genoemd.

Natuurtip: fietstocht door de Loonse en Drunense Duinen
Zaterdag 3 september wordt er van tien uur 's ochtends tot twaalf uur 's middags een fietstocht georganiseerd door de Loonse en Drunense Duinen. Tijdens deze fietstocht krijgen deelnemers een mooi beeld van het grootste levende stuifzandgebied van West-Europa. Er wordt gefietst langs de westkant van de Loonse en Drunense Duinen en de deelnemers passeren diverse heidevelden. Het vredesmonument in Kaatsheuvel herinnert aan het feit dat op 5 september 1944 de Duitsers hier hun munitiedepot opbliezen. De gids neemt de deelnemers mee naar de bomkraters, die in het landschap nog duidelijk aanwezig zijn, en een loopgraaf. Hiervoor is een korte wandeling nodig, waarbij we de fiets aan de hand kunnen houden. We rijden dezelfde route terug, waarbij je van hetzelfde gebied een heel andere aanblik krijgt. Natuurlijk komt ook het kappen van bos ten behoeve van het stuifzandherstel aan de orde. Bij Bosch en Duin bezoeken we het herdenkingsmonument ter nagedachtenis aan veertien verzetsstrijders die in de duinen gefusilleerd zijn. Bij het uitkijkpunt kunnen de deelnemers genieten van het weidse panorama en zien ze een deel van de gebieden waar ze langs gefietst zijn.

Meer informatie:
• Aanmelden kan via de deze link.

• Vertrekpunt is de parkeerplaats Bosch en Duin aan de Schoorstraat 50 in Udenhout.

• De excursie is gericht op volwassenen. Oudere kinderen zijn onder begeleiding van een volwassene welkom.

• Zorg dat je fiets in orde is!

• Trek stevige schoenen aan.

• Draag kleren die passen bij het weer.

• Controleer jezelf achteraf altijd op teken.