Dit gebeurt er met de relikwieën als een kerk of klooster sluit

18 oktober 2022 om 20:00 • Aangepast 19 oktober 2022 om 08:31
nl
Rooms Katholieke kerken en kloosters hadden ze allemaal in huis: relikwieën. Maar waar blijven die bijzondere stukken als een godshuis de deuren definitief sluit? Ze worden zeker niet afgedankt en verkopen op veilingsites is ook geen optie. “Relikwieën zullen wij nooit en te nimmer verkopen”, aldus Freek van Genugten van het Bisdom Den Bosch.
Profielfoto van Rob Bartol
Geschreven door
Rob Bartol

“Relikwieën zijn belangrijke religieuze stille getuigen van het geloof”, zegt Van Genugten. “Als een kerk sluit worden relikwieën eerst verdeeld onder de andere kerken van de parochie en anders worden ze bewaard bij het bisdom.”

En daar kunnen ze dan altijd blijven. “Die relikwieën worden en blijven bewaard in het archief van het bisdom. Als een kerk sluit, wordt er voor de stukken die werden vereerd heel goed gezorgd. En soms wordt er door andere parochies gevraagd of een bepaald relikwie uit het archief beschikbaar is voor ze.”

Heilige non van Oirschot
Zo ging het bijvoorbeeld ook toen het klooster in Oirschot werd gesloten, waar de relikwieën van de 'heilige non van Oirschot' lagen. “Haar relikwieën zijn recent met een plechtige ceremonie overgedragen aan het bisdom en zijn ondergebracht in een kapel in de Sint Jan”, vertelt Van Genugten.

Bij die relieken van de 'heilige non' Moeder Maria Margaretha zat ook een flesje met een mysterieuze vloeistof, dat onder een stolp staat. Volgens Brabants Erfgoed bleek dat haar lichaam niet verging na haar dood, maar een olieachtige vloeistof afscheidde. "Die werd door de medezusters opgevangen op linnen doeken en in flesjes, om de Godslamp brandend te houden en om er zieken mee te genezen", aldus Brabants Erfgoed.

De ‘heilige non’ lag eerder begraven in de Sint Jan. “In 1795 werd een deel van haar gebeente opgegraven en jarenlang met eerbied in een Belgisch klooster bewaard", vertelt Wim Koopman, hij onderhoudt religieuze websites. "Toen er in 1931 opnieuw een Karmelietessen­klooster in Oirschot werd gesticht kwamen veel relieken van Moeder Maria Margaretha terug naar de Karmel van Oirschot."

Overdracht relikwieën van de 'heilige non' in de Sint Jan (foto: Wim Koopman)
Overdracht relikwieën van de 'heilige non' in de Sint Jan (foto: Wim Koopman)
Relieken van de 'heilige non' van Oirschot (Foto: Wim koopman)
Relieken van de 'heilige non' van Oirschot (Foto: Wim koopman)

Martelaren van Gorcum
Daar waar de overblijfselen van de ‘heilige non van Oirschot’ eind 18e eeuw nog 'netjes' werden opgegraven, ging het bij het verzamelen van 'de relikwieën van Elshout' er heel anders aan toe. Historicus Bart Beaard verdiepte zich er pas nog in. “Daar worden tot op de dag van vandaag resten bewaard en vereerd van de Martelaren van Gorcum. Zij werden in 1572 opgehangen en in 1867 heilig verklaard."

"In november 1617 gaf de familie De Huter uit Heusden opdracht om ‘seeckere dootsbeenderen’ in de buurt van de zuidpoort van Brielle illegaal te laten opgraven”, vertelt de historicus. “Die botten zijn uiteindelijk vanaf 1876 verwerkt in een altaarstuk, een zogeheten ‘retabel’ dat in een kapel hangt in de kerk van Elshout.”

Ophanging Martelaren van Gorkum (Cesare Fracassini 1867)
Ophanging Martelaren van Gorkum (Cesare Fracassini 1867)
Overblijfselen van de Martelaren van Gorkum in kerk Elshout (Foto: Jan Korpershoek)
Overblijfselen van de Martelaren van Gorkum in kerk Elshout (Foto: Jan Korpershoek)

Ondanks dat het bisdom van Den Bosch heel zorgvuldig omgaat met relikwieën afkomstig uit gesloten kerken en kloosters, ziet Freek van Genugten op verkoopsites dat niet iedereen zo in elkaar steekt. "Helaas zie ik weleens dat vergelijkbare stukken ook te koop worden aangeboden op websites als Catawiki", reageert Van Genugten. Het Bisdom Den Bosch bewaart ze in ieder geval met liefde, bij het sluiten van een kerk of klooster.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!