Is dat gele ronde ding een kruisspin? Frans Kapteijns geeft antwoord

23 oktober 2022 om 09:49 • Aangepast 2 november 2022 om 10:24
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Dit keer besteedt hij in Stuifmail onder meer aandacht aan een regenworm met een lengte van dertig centimeter, een marmerspin en een zwam die eruitziet als een spons.
Profielfoto van Frans Kapteijns
Geschreven door

Iedere zondagmiddag is er weer een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast.

Wachten op privacy instellingen...

Is dit een variant van een kruisspin of toch iets anders?
John de Koning stuurde mij een foto van een gele ronde spin. Hij vraagt zich af of het een variant is van een kruisspin. Wat hij gefotografeerd heeft, is een marmerspin. En inderdaad is deze spin familie van de kruisspin. Deze spin behoort namelijk tot de familie van wielwebspinnen. Overigens zijn er van deze marmerspin twee varianten met een oranje tot geel achterlijf met bruine of zwarte tekeningen. De soort die John heeft gezien, heeft een geel achterlijf, waarop een sterk afstekende zwarte tekening te zien is. Een beetje lijkend op een piramide. Beide soorten komen enigszins zeldzaam voor op open plekken in het bos en in heidegebieden.

De marmerspin die John de Koning fotografeerde.
De marmerspin die John de Koning fotografeerde.

Paddenstoelen in een bundel en hoeden met witte bolletjes, welke soort is dit?
Nienke Verbeek stuurde mij een mooie foto van een groepje paddenstoelen. Ze vraagt zich af om welke paddenstoelen het gaat. Het zijn gewone glimmerinktzwammen die mooi herkenbaar zijn aan hun okerkleurige of honinggeel-bruine hoed. De exemplaren die Nienke fotografeerde, zijn nog vers. Dat zie je aan de langgerekte eivorm van de paddenstoelen, later worden de hoeden meer klokvormig. Glimmerinktzwammen zijn saprofyten die leven op dood of verrot hout en op stammen van loofbomen waar wonden in zitten. Meestal staan ze in bundels, zoals op de foto. Ook komen ze soms voor op houtsnippers. Als de hoeden van de gewone glimmerinktzwammen ouder worden verinkten de lamellen, zoals bij de gewone inktzwammen.

De paddenstoelen die Nienke Verbeek fotografeerde.
De paddenstoelen die Nienke Verbeek fotografeerde.

Nog nooit zoveel paddenstoelen in de tuin, maar welke zijn het?
Else Louwers heeft nog nooit zoveel paddenstoelen in haar tuin gezien. Ze vraagt zich af om welke soort het gaat. Het gaat om een van de meest voorkomende soorten, namelijk de honingzwam. De schimmeldraden van de honingzwam leven in de wortels van bomen. Oorspronkelijk bestond er maar één soort, maar inmiddels zijn er van het geslacht honingzwam zo'n veertig soorten bekend. Honingzwammen kun je tegenkomen op levende bomen, als parasiet, maar ook op dode bomen. Dit vooral in loofbossen. De echte honingzwam is goed eetbaar, maar smaakt enigszins prikkelend.

Paddenstoelen in de tuin van Else Louwers.
Paddenstoelen in de tuin van Else Louwers.

Welk dier sluipt daar in de tuin?
Leda Rovers zag een vreemdganger door haar tuin lopen en vraagt zich af wat het was. . Op de foto is heel duidelijk te zien dat het om een gewone pad gaat en niet om een kikker. Kikkers hebben een gladde huid, padden hebben een minder gladde huid die wordt gekenmerkt door wratten. De gewone pad heeft meestal een vrij donkerbruine huid. Ook wordt de gewone pad gekenmerkt door zijn oranje ogen met een horizontale pupil. Wat op de foto minder goed te zien is, is dat de pad loopt, terwijl een kikker meestal springt. Gewone padden kun je overal tegenkomen mits er plassen of poelen in de buurt zijn.

Een regenworm met een lengte van dertig centimeter
Henny van den Boer zag een regenworm in zijn tuin. Hij vond het exemplaar zo lang dat hij wilde weten hoe lang de worm precies was. Op de foto kun je zien dat het gaat om een exemplaar van maar liefst dertig centimeter lang. Bijzonder? Nee, toch niet. Henny heeft de meest voorkomende regenworm met de prachtige naam Lumbricus terrestris op de foto gezet. De Nederlandse naam voor deze soort is gewone regenworm, maar ook de naam dauwpier kom je tegen. Deze regenworm heeft een totale lichaamslengte van tien tot dertig centimeter. Bekend van deze soort is dat ze diepe gangen graven. Je kunt deze wom in strooisellagen vinden. Waar ze bij nat weer uitkruipen. Het zijn overigens heel nuttige dieren, waarvan Darwin al zei dat het misschien wel het belangrijkste dier op aarde is.

Henny van den Boer was benieuwd naar de lengte van deze regenworm.
Henny van den Boer was benieuwd naar de lengte van deze regenworm.

Wat krioelt daar allemaal? In deze video zie je een bekend bodemdiertje rondkruipen: de regenworm. Regenwormen brengen het grootste deel van hun tijd door onder de grond. Ze doen daar belangrijk werk. Graven, ploegen en compost verwerken: de regenworm houdt de grond gezond. Vroege Vogels besteedde er eerder dit jaar aandacht aan:

Wachten op privacy instellingen...

Wat is dat witte ding naast deze twee paddenstoelen?
Wim van Helvoort stuurde mij een foto waarop duidelijk twee parelamanieten staan met daarnaast een derde witte, vreemde paddenstoel. Hij vraagt zich af of het een zwam is of toch een paddenstoel. Volgens mij is het ook een parelamaniet, maar dan een verouderd exemplaar die is opgegeten/aangetast door een lagere schimmel. Meestal zien die er wit uit en kun je ze aantreffen op allerlei soorten paddenstoelen. Dus ook op eekhoorntjesbrood, vliegenzwammen, russula’s et cetera. Ook deze lagere schimmels hebben vormen die als parasieten leven, maar ook als saprofyten, die op dode organismen leven. Ze ruimen onder andere dode vruchtlichamen van paddenstoelen op.

Wat is dat witte ding naast deze twee paddenstoelen, vraagt Wim van Helvoort zich af.
Wat is dat witte ding naast deze twee paddenstoelen, vraagt Wim van Helvoort zich af.

Een van de mooiste zwammen in Nederland ziet er uit als een spons
Op de foto die ik kreeg van Nico Slagter zie je een sponsachtig organisme. Volgens mij een van de mooiste zwammen die we kennen in ons land: de grote sponszwam. Deze zwammen komen vooral voor op zandgronden. Het vaakst aan de voet van grove dennen, maar ook op de stompen van deze bomen en in open bossen. Je kunt deze grote sponszwammen ook tegenkomen in de buurt van andere naaldbomen, zoals de fijnspar, de lariks en de Douglas. Grote sponszwammen kunnen maximaal veertig centimeter breed worden en vijftien centimeter hoog. Zoals je ook op de foto goed kunt zien, hebben ze een bloemkoolachtige structuur en heel veel gelobde vertakkingen. Zodra de grote sponszwammen droog worden, worden ze heel breekbaar. Als je zo’n grote sponszwam tegenkomt, moet je er maar eens aan ruiken. De geur is heerlijk zoet en een beetje nootachtig. Overigens smaakt deze grote sponszwam ook zo, maar laat hem maar staan. Dan kunnen ook anderen ervan genieten.

De grote sponszwam die Nico Slagter fotografeerde.
De grote sponszwam die Nico Slagter fotografeerde.

Rubriek mooie foto’s.

Een heleboel zwavelkoppen op een boomstam (Foto: Frans Kapteijns).
Een heleboel zwavelkoppen op een boomstam (Foto: Frans Kapteijns).

Natuurtip: Lekker actief in de natuur - Week van het Landschap
Woensdag 26 oktober van 13.30 tot 16.00 uur

Kinderactiviteit
In het Dommeldal bij Liempde staat een hele oude boerderij: Het Groot Duijfhuis. Dit is het vertrekpunt voor mooie wandelingen door het goed bewaarde landschap. Kinderen kunnen hier speuren naar beestjes aan de slootkant of mooie bloemen en bladeren op het zandpad. Lekker struinen over een spannend slingerpaadje langs de Dommel of met het trekpontje naar de overkant. En die oude Vlaamse schuur, wat een gave plek!

Ken je het Duivenpad al?
Een korte route voor kinderen om samen met een volwassene te wandelen. Volg de routebeschrijving en ontdek het mooie landschap in het Dommeldal! Je vindt de routekaart in het folderbakje bij de kippenkooi, of download de kaart hier.

Meer informatie:
• Leeftijd: Vanaf 6 jaar, onder begeleiding van een volwassene. De kinderen gaan samen met de gids voorop in de expeditie.

• Startpunt: Het Groot Duijfhuis Hoevedreef 2 in Liempde.

• Kosten: Gratis.

• Aanmelden verplicht via link naar formulier.

• Draag kleding die past bij het weer.

• Na de ontdekkingstocht drinken we gezellig iets in het infopunt.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!