Albert ziet geen mussen meer, Frans Kapteijns weet hoe het komt

4 december 2022 om 11:04 • Aangepast 5 december 2022 om 08:48
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt elke week zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Dit keer in Stuifmail beantwoordt de boswachter vragen over de resten van een dier aan de slootkant, een boom vernoemd naar een indianenstam en kolonievormende waterzakmosdiertjes.
Profielfoto van Frans Kapteijns
Geschreven door

Iedere zondagmiddag is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifm@il Podcast. Beluister 'm hier:

Wachten op privacy instellingen...

Omroep Brabant zendt op dinsdag ook het tv-programma 'Op pad' uit, waarin de kijkers worden meegenomen in de natuurgebieden van Brabants Landschap. Als kijker kun je zelf ook de route uit het programma wandelen. Speciaal voor het programma is er een wandelapp ontwikkeld.

Geen kever, maar wel een wants en nog wel een bijzondere
Erna van Dungen zag naar wat zij dacht een kever onder de bank kruipen en vroeg zich af welke kever dat was. Het is geen kever, maar een wants met hele mooie dekschilden. De bijzondere dekschilden zijn heel uniek en we hebben hier dan ook te doen met een jeneverbeskielwants.

Deze wantsensoort ziet er heel groen uit, maar op beide groene dekschilden zit een hele mooie op een boemerang lijkende bruine vlek. Deze wants kan je gewoon tegenkomen in Brabant, want deze soort leeft vooral op zandgronden en voorheen vooral bij jeneverbesstruiken.

Foto: Piet Munsterman.
Foto: Piet Munsterman.

Waarom zie ik geen mussen meer bij mijn voederbakken en eerst wel?
Albert van Sambeek heeft doorzichtige voederbakken aan het raam geplakt en de hele zomer was het een vrolijke bende met zaadpikkende vogels, maar nu het winter begint te worden ziet hij ineens geen mussen meer. Hoe kan dat vraagt hij zich af. Als eerste wil ik meteen melden, dat het nog niet zeker is dat er geen mussen meer op zijn vogelvoer afkomen, maar dat hij er nu geen ziet kan kloppen. Tegen de winter verzamelen de mussen zich in grote groepen, omdat ze zo meer beschermd zijn tegen aanvallen van roofvogels.

Nu kan het zijn de mussen die bij Albert zaten naar een andere locatie zijn getrokken en zich bij de mussen hebben gegroepeerd die daar zitten. Is er voldoende voedsel, dan blijven ze daar, maar het kan zijn dat ze later op hun voedseltocht toch ook de voederbakken van Albert aandoen. Tevens kan het ook met dekking te maken hebben, want in het najaar zoeken ze vooral slaapplaatsen bij hoge groenblijvende planten.

Foto: Eria Slegers.
Foto: Eria Slegers.

Aparte paddenstoel in een tuin in Mierlo, wat is de naam?
Eria Slegers vond in haar tuin in Mierlo een aparte paddenstoel en ze wil graag weten hoe die heet. In haar tuin heeft ze een hele mooie gekraagde aardster gevonden. In ons land komen negentien soorten aardsterren voor. Ze ontstaan allemaal op dezelfde manier. De aardster begint als een soort bolletje. Dit is het vruchtlichaam. Wanneer dit rijp is, springen de buitenlagen open. Deze buitenlagen, ook wel slippen genoemd, buigen zich dan stervormig om het vruchtlichaam heen.

Binnenin is een kleiner bolletje te zien waar de sporenmassa in zit. In het midden van dit kleinere bolletje ontstaat dan een opening waardoor de sporen naar buiten komen. Gekraagde aardsterren zijn saprofyten en leven dus op dood organisch materiaal.

Foto: Monique Hogeboom-Bannink.
Foto: Monique Hogeboom-Bannink.

Raar groeisel in een vijver
Bij een kennis van Monique Hogeboom zit in hun vijver een raar soort groeisel en ze willen weten wat het is. Helaas kan ik op de foto niet zo goed zien wat het is, maar ik vermoed dat het gaat om kolonievormende waterzakmosdiertjes.

Elk mosdiertje heeft een omhulsel dat gedeeltelijk uit kalk bestaat en via gaatjes of poriën in hun wanden in verbinding staat met de andere mosdiertjes. In zeewater worden dit grote verkalkte kolonies, maar in zoetwater worden het zachte, gelatineachtige, vaak doorschijnende massa’s. Dit samengroeien kan vaak tot gevolg hebben dat je gigantisch grote opgezwollen ballonachtige of misschien wel rugbybalachtige massa’s tegenkomt. De grootste ooit in Nederland was twee meter.

Foto: Dimph Senders.
Foto: Dimph Senders.

Aan de slootkant lag een skelet van welk dier is dit skelet?
Dimph Senders stuurde mij een foto van wat ooit een dier is geweest. Op de foto zie je duidelijk een schedel, ribben, beenderen en ook deels wat vacht. De schedel duidt op dat het een haasachtige is geweest, maar dan kan het een konijn zijn of een haas.

Het is dus altijd handig als je zoiets ziet, dat je iets herkenbaars erbij legt, bijvoorbeeld een pen of een aansteker. Een liniaal is nog beter, maar die heb je niet altijd op zak. Volgens mij is het het laatste, want ik zie dat de beenderen van de poten vrij lang zijn en dan hebben we dus te maken met sprintpoten van een haas. De beenderen van de poten van een konijn zijn veel korter. Daarnaast meldde Dimph dat ze de resten gevonden had in een slootkant en hazen komen meer voor in open graslanden, dan konijnen.

Wachten op privacy instellingen...

Rokende Aardsterren - Andre Duijveman
Publicatie: 23 nov 2019
Aardsterren zijn onmiskenbare buikzwammen die beginnen als een bolletje bestaande uit twee lagen, het endoperidium en het exoperidium. Bij het uitgroeien splijt het exoperidium stervormig open en klapt naar buiten waardoor het endoperidium (“bolletje”) zichtbaar wordt. Rijpe sporen worden door een mondopening naar buiten gewerkt. Hier zijn opgenomen de soorten die in het buitenduin (zeereep en grijze duinen) worden gevonden. Jalink, L.M. (1995). Beelden in slow motion tonen hoe zij wolken met sporen uitstoten en dan lijken te roken.

Foto: Thea Hermans.
Foto: Thea Hermans.

Is dit een koraalzwam en is die zeldzaam?
Thea Hermans dacht een koraalzwam gezien te hebben en ze vroeg zich af of deze zwam zeldzaam is. De zwam is inderdaad een koraalzwam, maar is niet echt zeldzaam en heet kleverig koraalzwammetje. Kleverige koraalzwammen leven als saprofyten. Dit betekent dat ze op dode natuurmaterialen van naadhout leven, bijvoorbeeld vermolmde stronken of dode takken. Je ziet ze niet zo vaak, omdat de vruchtlichamen - die boven de ondergrond uitsteken - soms heel klein zijn.

De grootte varieert van twee tot acht centimeter. In de herfst laten deze kleverig koraalzwammetjes zich pas zien. Dan komen ze in allerlei vormen voor. Je kunt zwammetjes aantreffen met rechte vertakkingen, maar je hebt ook vormen met heel veel vertakkingen. Voel ze maar eens voorzichtig, dan snap je waarom dit zwammetje kleverig koraalzwammetje heet.

Foto: Evelien Reijns-ten Berge.
Foto: Evelien Reijns-ten Berge.

Deze boom is vernoemd naar een Noord Amerikaanse indianenstam en was inspiratie voor het bekende prikkeldraad
Evelien Reijns-ten Berge was bij een vriendin in Zuid-Limburg en zag vruchten op de grond liggen ter grootte van een tennisbal en ze vroeg zich af wat voor een soort boom het is. Toevallig heb ik een kennis en die heeft ook zo’n boom in de tuin staan en de naam is osagedoorn. Deze boom hoort thuis in de moerbeifamilie en komt van oorsprong voor in de Verenigde Staten van Amerika.

Daar staat deze boom bekend als "Osage orange". Dit omdat de vrucht een beetje, en zeker wat vorm betreft, lijkt op een sinaasappel. De naam osage heeft de boom te danken aan het feit dat de soort vooral in het stamgebied van de Osage-Indianen voorkwam. Het woord doorn in de naam komt omdat de takken van de Osagedoorn hele scherpe stekels hebben. Daarom werd de boom door de indianen in dichte ondoordringbare hagen aangeplant als een soort afrastering voor het vee. Het grappige is dat die stekels van de osagedoorn inspiratie waren voor de uitvinding van het prikkeldraad.

Foto: Evelien Reijns-ten Berge.
Foto: Evelien Reijns-ten Berge.
Op verkenning bij het gebied van Huis ter Heide. Foto: Frans Kapteijns.
Op verkenning bij het gebied van Huis ter Heide. Foto: Frans Kapteijns.

Natuurtip; Winterse taferelen op Huis Ter Heide
Zaterdag 10 december van 10:00 uur tot 12:00 uur

Koud?
Huis ter Heide is omgevormd van landbouwgrond tot een nat heide- en vennengebied. Samen met de boswachter gaan we op verkenning door Huis ter Heide, waar vinden vogels en dieren hun voedsel. Hoe zijn de dieren toegerust om de koude te doorstaan? Hoe komen zij de winter door, kennen we nog wel winters? Kortom een heerlijke wandeling tijdens het mooie winter seizoen.

Meer informatie:
• Vertrekpunt Parkeerplaats Tussenbaan 5175 AC De Moer

• Er zijn kosten aan verbonden; leden € 7,00 en niet-leden € 10,00

• Aanmelden is verplicht en kan via deze link

• Deze excursie is gericht op volwassenen. Oudere kinderen zijn onder begeleiding van een volwassene welkom.

• Draag kleding die past bij het weer.

• Honden kunnen niet mee.

• Neem je verrekijker mee.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!