Het Leger des Heils meldde in november 2022 dat het aantal dakloze jongeren van 18 tot 22 jaar in heel Nederland met vijftig procent was gestegen. Zo'n stijging zien ook de organisaties die sociaal maatschappelijke opvang (SMO) regelen in de zes grootste Brabantse gemeentes. Al deze organisaties geven, met uitzondering van Den Bosch, aan dat er de afgelopen paar jaar steeds meer dakloze jongeren aankloppen. Van de opvang in Tilburg kwam geen reactie.

Overvolle opvang
Opvang Springplank040 in Eindhoven ziet de afgelopen twee jaar de totale vraag naar opvang sowieso al fors toenemen. “We hebben in plaats van 55 nu al twee jaar 96 plekken. Soms zelfs meer. De opvang zit overvol.” Het aantal dakloze jongeren is over de afgelopen paar jaar stevig gegroeid, ziet de opvang in Eindhoven. Vorig jaar ging het in totaal om 88 jongeren. "Echt hoge cijfers voor maatschappelijke opvang”, aldus de organisatie.

De opvang in Breda bood eind 2022 aan 55 jongeren onderdak, een jaar eerder waren dat er nog 30. Bij SMO Verdihuis (Oss) stond de teller eind 2022 op 172, uit 241 aanmeldingen.

Wat uit de rondgang naar voren komt, is het verschil in wachttijd tussen de verschillende opvangen. Zo moeten dakloze jongeren in Oss zes tot acht weken wachten op een plekje, terwijl leeftijdsgenoten in Eindhoven en Breda meteen bij de opvang terechtkunnen.

Bovenstaande cijfers tekenen niet het hele beeld als het gaat over de groep 18 tot 22-jarigen. Niet alle jongeren melden zich immers bij SMO's als ze dreigen dakloos te worden, door het stigma dat er volgens de organisaties aan kleeft. MO Den Bosch: "Het is lastig om toe te geven dat het je niet lukt om op eigen benen te staan."

Crisis op crisis
De toename die maatschappelijke opvangen zien, heeft meerdere oorzaken. Ten eerste speelt de krapte op de woningmarkt, waardoor het voor jongeren lastig is om aan een woning te komen. Daarnaast staat de bestaanszekerheid van gezinnen onder druk door de kostencrisis. Dat zorgt in veel gevallen voor stress in de thuissituatie.

Wat ook meespeelt, is de manier waarop jeugdzorg in Nederland werkt. Jongeren die intensieve jeugdzorg krijgen, hoeven daar niet mee door te gaan als ze 18 worden. De kans is groot dat jongeren die daarvoor kiezen, dan verdwijnen uit het beeld van hulpverleners. “Verlengde jeugdzorg is te vrijwillig”, zegt de SMO Springplank040. “Jongvolwassenen denken het zelf te kunnen, maar een aantal van hen komt weer bij ons terecht.”

Psychische problemen
De SMO in Helmond: “Dat jongeren opvang nodig hebben, heeft vaak niet één reden.” Want het één kan ook het gevolg van het ander zijn. Meerdere opvangen noemen psychische problemen die leiden tot verslaving als voorbeeld. Verslaving kan dan weer leiden tot het verlies van een sociaal netwerk. En zo kan de situatie van iemand verder en verder verslechteren.

Om het aantal dakloze jongeren te doen afnemen, moet het volgens SMO’s makkelijker worden voor jongvolwassenen om aan een woning te komen. Daarbij moeten jongeren bijvoorbeeld meer voorlichting en hulp bij het vinden van een woning krijgen, vinden de organisaties.