Haringhappen of askruisje? 'Carnavalstradities zijn niet in beton gegoten'

22 februari 2023 om 20:00 • Aangepast 2 maart 2023 om 02:01
nl
Vaarwel aan het vlees. Dat is de vertaling van het Latijnse 'carne vale' van waaruit ooit het volksfeest carnaval is ontstaan. Carnavalsvierders dompelen zich nog één keer in het feestgedruis met alles erop en eraan, voordat de vastentijd van veertig dagen begint. Hoe staat het eigenlijk met carnavalstradities zoals een askruisje halen, het vasten of haringhappen?
Profielfoto van Corné Verschuren
Geschreven door

Als iemand antwoorden kan geven op deze vragen is het Rob van de Laar, carnavalskenner bij uitstek. De oud-voorzitter van de Brabantse Carnavalsfederatie houdt deze katholieke carnavalstradities tegen het hedendaagse licht.

Zelf heeft hij op de dag na carnaval nog geen haring gehapt of askruisje gehaald. "Haringhappen doe ik door het jaar heen al genoeg. Ik ben een echte liefhebber."

Veel askruisjes op de voorhoofden van gelovigen worden op de dag na carnaval niet meer gezet, constateert Van de Laar. "De belangstelling voor het askruisje wordt steeds minder. Het geloof is aan het wegzakken en de askruisjes lopen daarmee in de pas. Het is alleen nog druk in de kerk met de carnavalsmis. Zoveel mensen ziet een pastor op aswoensdag echt niet om een askruisje te halen. Dat zijn er een stuk minder."

"Wie kent nog het vastentrommeltje?"

Het askruisje staat symbool voor boetedoening. Het herinnert de gelovige ook aan het tijdelijke van zijn lichaam, beschrijft de carnavalsdeskundige. "Maar wie houdt zich nog aan de vastenperiode? Ik kom uit een rooms-katholieke familie. In mijn familie en bij kennissen en vrienden ken ik niemand die aan de vastentijd deelneemt. Wie kent nog het vastentrommeltje van vroeger? Daar ging door de week het snoep in en dan mocht je alleen op zondag daar iets uit pakken. Aan het eind van de dag had je buikpijn."

Het haringhappen op aswoensdag markeerde vroeger dat je tijdens het vasten geen vlees at, maar vis. "Het haringhappen was in de vorige eeuw nog een onderdeel van de volksspelen. Nu is het nog een gezellige bijeenkomst om gezamenlijk terug te kijken op een geslaagde vastenavond of carnaval. Op veel plekken in Brabant en Limburg wordt dat gedaan."

"Je moet niet alles koste wat het kost willen blijven behouden."

Carnavalstradities komen en gaan. Van de Laar: "Maar ze zijn niet in beton gegoten. Ze gaan mee met de ontwikkelingen in onze samenleving. Tot aan de Tweede Wereldoorlog was het bijvoorbeeld met carnaval verboden voor mannen om in vrouwenkleren te lopen en omgekeerd. Daar werd je voor opgepakt. Na de oorlog werd daar niet meer over gesproken."

Volgens Van de Laar is carnaval tegenwoordig een inclusief feest. "Ontwikkelingen komen en gaan. Al loopt carnaval wel iets achter bij ontwikkelingen in de samenleving. Je moet niet alles koste wat het kost willen blijven behouden."

Rob van de Laar over carnavalstradities.
Rob van de Laar over carnavalstradities.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Deel dit artikel
Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!