Deze oversekste beestjes doe je niet snel na, Frans vertelt waarom

14 mei 2023 om 10:00 • Aangepast 24 mei 2023 om 02:01
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Dit keer geeft hij in Stuifmail tips om slakken te weren en besteedt hij onder meer aandacht aan de hop, boerenzwaluwen, wat paddenstoelen en een bever

Iedere zondag is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister deze hier:

Wachten op privacy instellingen...

Wat voor beestjes zijn deze twee?
Ria Meeren stuurde mij een foto van twee aan elkaar geplakte insecten. Ze vroeg zich af welk beestjes dit zijn. Het gaat om vuurwantsen. Vanaf maart komen vuurwantsen uit hun winterschuilplaatsen. Zulke plaatsen kunnen simpelweg bladeren zijn, maar ook stenen of hout. Op de foto van Ria zie je dat twee vuurwantsen met de achterkanten aan elkaar vastzitten. Dit betekent dat ze aan het paren zijn. Wantsen doen dit zodat ze er zeker van zijn dat hun partner niet met nog een andere soortgenoot gaat paren. Er is dan ook altijd een flinke competitiestrijd tussen mannetjeswantsen. Ongelofelijk maar waar: zo’n paring bij vuurwantsen kan heel lang duren. Soms twaalf uur, maar het kan ook zeven dagen duren.

Wachten op privacy instellingen...

Man versus slak
Naar aanleiding van de tips die ik vorige week gaf tegen slakken ontving ik van Kristian bijgevoegd filmpje waarmee aangetoond wordt dat koffiedrab werkt tegen deze dieren.

De larve van een waterkever (foto: Anja Vermeer).
De larve van een waterkever (foto: Anja Vermeer).

Het lijkt op een zilvervisje, maar dan zonder sprieten
Anja Vermeer stuurde mij bovenstaande foto van een insect dat lijkt op een zilvervisje, maar dan zonder sprieten. Zo beschrijft Anja het diertje. Als ik naar de foto kijk, denk ik dat het gaat om de larve van een waterkever die de weg kwijt is. Het is een bruin insect met een zo te zien brede kop. Die zal op zoek zijn geweest naar water, want buiten het water kan dit insect niet leven. In het water zijn dit echte rovers. Ook de volwassen kevers zijn dat. Ze jagen vooral op waterinsecten maar ook kleine vissen en salamanders worden buitgemaakt. Ze leven in allerlei soorten plassen, maar hebben een voorkeur voor dichte onderwatervegetatie. Sloten en vennen zijn favoriet. Als een plas te vol is of er te weinig prooien leven, vliegen ze weg. Dit doen ze voornamelijk in de nacht. Hopelijk heeft deze larve snel wat water gevonden, anders heeft dit diertje het niet overleefd.

Een hop (foto: Bishnu Sarangi via Pixabay).
Een hop (foto: Bishnu Sarangi via Pixabay).

Vogel in de berm
Corrie Zuidhof meent een hop gezien te hebben tussen Vessem en Hoogeloon. Ze vraagt zich af of de hop Brabant ontdekt heeft? Volgens mij kan Corrie best een hop gezien hebben, al is dit een zeldzame trekvogel in Nederland. We noemen zo'n vogel een doortrekker. Het best zijn doortrekkende hoppen te zien in de periode van maart tot en met mei en van augustus tot en met oktober. Voorheen broedden de hoppen ook in Brabant, Limburg en Twente, maar sinds 1974 is het hier gedaan met de hop als broedvogel. Toch is er een kans dat hoppen terugkomen als broedvogel. In 2012 is er een succesvol broedgeval gezien in Noord-Limburg en ook in het oosten van ons land werden broedgevallen geconstateerd. Wie weet is nu Brabant aan de beurt.

Het restant van een reuzenbovist (foto: Herbert Quist).
Het restant van een reuzenbovist (foto: Herbert Quist).

Zwam zo groot als een voetbal
Herbert Quist stuurt mij een foto van een bruine massa. Hij vraagt zich af of dit een zwam is. Verder meldt hij dat dit grote bruine ding zo groot was als een voetbal Met die gegevens durf ik een gok te wagen. Ik denk aan een verouderde reuzenbovist. Eigenlijk bestaat zo’n bruine op een bal lijkende bruine bol uit een heleboel sporen.

Restanten van een reuzenbovist foto: Jan van Esch).
Restanten van een reuzenbovist foto: Jan van Esch).

Eerst is het een witte reuzenbovist, die vast zit in een grasland. Nadat de witte reuzenbovist rijp is, verandert deze zwam in een bol sporen. Al rollend door het gebied raakt deze zwam die sporen kwijt. Reuzenbovisten komen vooral voor op zandbodems. Het mooie is dat ze zich ook thuisvoelen op weilanden waar schapen staan of gestaan hebben. Reuzenzwammen zijn saprofyten. Je kunt hen soms tegenkomen in een heksenkring.

Een gekraakt boerenzwaluwnest (foto: Arno van de Schoot).
Een gekraakt boerenzwaluwnest (foto: Arno van de Schoot).

Nest boerenzwaluw gekraakt, wat nu?
Arno van de Schoot zag dat onder zijn overkapping een boerenzwaluwnest gekraakt was. Vermoedelijk door een winterkoning. Dat vond hij jammer en hij heeft meteen boerenzwaluwnesten besteld. Zijn vraag is of dat succesvol zal zijn, zo’n besteld nest, en of er nog tips te geven zijn. Boerenzwaluwen maken het liefst een nest zelf, maar kunstnesten kunnen ook boerenzwaluwen tot broeden aanzetten. Daarnaast zijn het kolonievogels, dus hoe meer nesten hoe beter.

Een boerenzwaluw op het nest met jongen (foto; Susanne Edele via Pixabay).
Een boerenzwaluw op het nest met jongen (foto; Susanne Edele via Pixabay).

Een tip: hang de kunstnesten in open, goed overdekte ruimtes en niet in de volle zon. Schaduw is beter, want bij volle zon springen jonge zwaluwen soms te vroeg uit het nest. In de volle zon kan een door de zwaluwen gemaakt nest ook kapot gaan, want dan kan de modder te droog worden en barsten.

Wachten op privacy instellingen...

Boerenzwaluw, symbool van de lente – Walter Donkers
De boerenzwaluw is de meest voorkomende zwaluwsoort van de wereld. De boerenzwaluw lijkt de grootste natuurlijke verspreiding te hebben van alle zangvogels ter wereld, met een oppervlakte van meer dan 251 miljoen vierkante kilometer wereldwijd. Het is een kenmerkende zangvogel met blauwe bovendelen en een lange, diep gevorkte staart.

Hoeden van de goudvliesbundelzwam (foto: A. Peters Schrauwen).
Hoeden van de goudvliesbundelzwam (foto: A. Peters Schrauwen).

Tijdens een wandeling paddenstoelen gespot
A. Peters Schrauwen maakte een foto van een aantal hoeden van een zwam op een beuk. De vraag: welke zwam is dit? Naar mijn idee zijn dit de hoeden van een goudvliesbundelzwam. Deze zwam groeit op zowel loof- als naaldbomen. Vooral op grote hoogte. Toch zie ik deze goudvliesbundelzwam het meest op de beuken. Vooral op beuken in lanen. De vruchtlichamen (de hoeden) groeien meestal in bundels en hebben een grootte van nabij de twaalf centimeter. In een vroeg stadium hebben de hoeden roestbruine schubjes, wat je goed kunt zien op de foto. Goudvliesbundelzwammen doden de boom niet, maar verzwakt deze wel, zodat andere schimmels de boom kunnen aantasten.

Een bever (foto moeder van Ingrid Berkvens).
Een bever (foto moeder van Ingrid Berkvens).

Bever in een sloot, klopt dat wel?
Ingrid Berkvens stuurde mij een foto die door haar moeder is gemaakt. Ze schreef erbij dat haar moeder dacht dat ze een bever had vastgelegd, maar Ingrid gelooft dit niet. Toch heeft Ingrids moeder gelijk, het is een bever. Dit is goed te zien aan de houding van dit dier in het water. Je ziet dan maar een deel van het dier. Bij andere grote zwemmende dieren zoals de beverrat en de otter zie je veel meer lichaam boven het water uitsteken.

Het deel van de bever dat boven het water uitsteekt, is een deel van de kop met de neus, de oren en ogen. De rest ligt onder water en dat zie je heel fraai op de foto hierboven. Als je heel goed kijkt naar de foto, zie je aan de achterkant een brede staart. Dat betekent dat je onmiskenbaar honderd procent met een bever te maken hebt.

Wachten op privacy instellingen...

Vlaamse gaai eet gevangen muis
Piet van Beurden zat op een zondagochtend aan het ontbijt en zag toen ineens een muis wegschieten. Daar dook een Vlaamse gaai op. Dit gedrag had hij nog nooit bij dit dier gezien. Nou, Vlaamse gaaien zijn alleseters en als zo’n muis in de weg loopt en niet oplet, is zo’n muis ook de sjaak.

Een zwartkopvrouwtje (foto: Marij van Driel).
Een zwartkopvrouwtje (foto: Marij van Driel).

Rubriek mooie foto’s
Marij van Driel stuurde mij een prachtige foto van een zwartkopvrouwtje met bruin petje. Gemaakt in de Oisterwijkse bossen en vennen.

Natuurtip
Zaterdag 20 mei vindt een cultuurhistorische wandeling plaats door de Loonse en Drunense Duinen. Deze duurt van tien uur 's ochtends tot twaalf uur 's middags.
In de middeleeuwen vestigden zich de eerste mensen in de kleine dorpjes rond de Loonse en Drunense Duinen. De bekendste daarvan is natuurlijk het toenmalige gehucht Efteling. Maar er waren er meer. Venloon en Westloon lagen ten noorden van het huidige Loon op Zand. Die bewoners hebben hun sporen nagelaten in het landschap, gevlucht voor ‘vliegend zand’. We wandelen 20 mei door de mooie verstilde natuur van de Kraanvense hei. Ook bezoeken we de plek waar ooit Toontje Hoffman woonde. Een vijfsprong is alles wat daar nog aan herinnert. Tijdens de excursie passeren we ook de Takkenberg, opgeworpen om Venloon te beschermen tegen het zand.

Meer informatie

  • Aanmelden is verplicht en kan via deze link.
  • De kosten voor niet-leden van Natuurmonumenten bedragen 10 euro, leden betalen 7 euro.
  • Vertrekplaats is natuurpoort Herberg manege Van Loon aan de Kloosterstraat 115-119 in Loon op Zand.
  • Deelnemers krijgen het advies stevige wandelschoenen aan te doen en kleren te dragen die passen bij het weer.
  • Controleer jezelf altijd achteraf op teken!

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!