In 2000 hebben de landen van de Europese Unie afspraken gemaakt over een goede kwaliteit van het oppervlakte- en grondwater in 2027.

Het water moet bijvoorbeeld voldoen aan normen voor 45 vervuilende stoffen. Het aantal planten- en dierensoorten moet in orde zijn. Ook mag er niet meer grondwater opgepompt worden dan dat erbij komt.

Daarnaast zijn er drie basisprincipes:

• De waterkwaliteit mag niet verslechteren.
• Iedereen moet zijn eigen vervuiling aanpakken.
• De waterkwaliteit is pas goed als aan álle chemische en milieu-eisen wordt voldaan.

Wat is er mis?
Ook in Brabant gaat het niet goed met het water. Volgens de provincie Noord-Brabant zijn 23 van de 37 waterwingebieden kwetsbaar. Vorig jaar oordeelde Rijkswaterstaat dat er vooral het midden en oosten van de provincie niet genoeg grondwater was en ook nog eens van slechte kwaliteit.

Ondanks het natte voorjaar is er nu een neerslagtekort tot ruim 100 millimeter. Waterschap De Dommel heeft zelfs al een tijdelijk verbod op het oppompen van oppervlaktewater ingesteld in een deel van zijn gebied.

De provincie zegt over de waterkwaliteit: "Het gaat om meer dan honderd stoffen en een aantal biologische graadmeters. Daarvan is een klein deel achteruitgegaan."

Deze achteruitgang is volgens de provincie te verklaren door een verandering in het meetnet en strengere normen. Ook de droge zomers van de laatste jaren spelen een rol.

Voldoet iemand al aan de regels?
Momenteel wordt nergens in Nederland voldaan aan de Europese regels van de KRW. Volgens het Kenniscentrum Europa Decentraal en de Raad voor de Leefomgeving is de kans heel klein dat dat voor 2027 gaat lukken als de overheid haar beleid niet bijstelt.

De provincie zegt dat ze aan de vereisten van de KRW voldoet, omdat ze samen met de waterschappen 'alles op alles zet' om in 2027 te kunnen laten zien dat ze alles hebben gedaan om de doelen te halen.

Wat zijn de gevolgen?
Onderzoekers van Witteveen+Bos keken voor Bouwend Nederland naar de mogelijke gevolgen als dat niet lukt. Zij stellen dat de vergunningverlening in de knel kan komen voor bouwprojecten en aanleg van wegen die gevolgen hebben voor de toestand van het water. Met alle gevolgen van dien.

De Raad voor de Leefomgeving vergelijkt het met de huidige stikstofcrisis. Momenteel kampt Brabant al met de gevolgen daarvan. Projecten waarvan stikstof neerkomt op kwetsbare natuurgebieden krijgen geen vergunning. Daar zou dan in 2027 nog een watercrisis bovenop komen.

Ook kan de EU Nederland een eenmalige boete en een dwangsom per dag opleggen totdat het wel aan de doelen voldoet. Het Rijk kan deze bedragen doorschuiven naar de provincie, als blijkt dat die niet hard genoeg haar best heeft gedaan.