Deze kleine beestjes kunnen grote plaaggeesten worden, Frans waarschuwt

4 juni 2023 om 08:30 • Aangepast 14 juni 2023 om 02:01
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Dit keer geeft hij in Stuifmail tips om slakken te weren en besteedt hij onder meer aandacht aan een groot insect dat lijkt op een dikke vlieg, beestjes in de gordijnen en geeft hij antwoord op de vraag of kikkers kikkervisjes eten.

Iedere zondag is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister deze hier:

Wachten op privacy instellingen...

Kleine beestjes in de gordijnen, wat zijn het?
Marian van Summeren stuurde mij een foto van een aantal kleine insecten die ze met enige regelmaat in haar gordijnen vindt. Volgens mij zijn dit broodkevers, die naar buiten willen. Deze keversoort is de meest voorkomende van de kleine kevers in huis. Broodkevers zijn familie van de houtwormkevers en kunnen allebei enorme plaaggeesten worden. Ze leven en planten zich voort in allerlei harde, droge zetmeelhoudende producten, maar vooral de larven zorgen voor vraatschade. De volwassen broodkevers eten helemaal niets. Het best kan Marian dus gaan zoeken naar de bron en daar maatregelen nemen. Een goede tip is, kijk eens op de website van het Kennis en Adviescentrum Dierplagen via deze link.

Een oude knoest (foto: Jurgen Sloots).
Een oude knoest (foto: Jurgen Sloots).

Gevonden prachtig stuk hout
Jurgen Sloots stuurde mij een foto een prachtig gevormd stuk hout. Hij vraagt mij wat het is. Volgens mij is dit een zogenaamde knoest. Zo’n knoest is de plaats waar een zijtak aan een boom groeide. Takken hebben een andere richting dan de stam van de boom, waardoor nieuwer hout om deze tak heen moet groeien en dan in de verdrukking komt. Meestal breekt de tak op den duur af of wordt die eraf gezaagd. Op een plank zie je dan nog een klein stukje zitten. Voor alle zekerheid heb ik de ontvangen foto zodanig gedraaid dat de stam recht is en de zijtak eruit steekt.

Allemaal kikkervisjes op een rij (foto: Sanne de Haas).
Allemaal kikkervisjes op een rij (foto: Sanne de Haas).

Eten kikkers kikkervisjes?
Sanne de Haas stuurde mij twee foto’s. Op een foto zie j allemaal kikkervisjes, aan de rand van hun vijver. Op de tweede foto zie je een kikker hangen, die volgens Sanne de kikkervisjes aanviel. Haar vraag is dan ook: eten kikkers kikkervisjes? Het antwoord is ja. Kikkers eten kikkervisjes naast insecten, krekels, spinnen en slakken. In dit geval is een bruine kikker de kikkervisjes van een groene kikker aan het eten.

Een op de loer liggende kikker (foto: Sanne de Haas).
Een op de loer liggende kikker (foto: Sanne de Haas).

Bruine kikker-kikkervisjes zijn er niet meer en dus hangt voor deze bruine kikker een waar buffet voor zijn of haar neus. Kikkervisjes eten zelf in het begin in het water zwevende algen en dode plantaardige en dierlijke delen. Op het moment dat de metamorfose van kikkervisje naar kikker begint, eten ze kleine diertjes zoals watervlooien, eenoogkreeftjes en muggenlarven.

Parende lieveheersbeestjes (foto: Rosemarie de Wit).
Parende lieveheersbeestjes (foto: Rosemarie de Wit).

Twee verschillende op elkaar zittende trillende lieveheersbeestjes
Rosemarie de Wit zag twee verschillende soorten lieveheersbeestjes op elkaar, die trillende bewegingen maakten . Ze vroeg zich af of ze getuige was geweest van een paring. Het antwoord is ja. Ze is getuige geweest van twee soorten Aziatische lieveheersbeestjes. Het mannetje, dat bovenop zit, is een tweevlekkig Aziatisch lieveheersbeestje. Het vrouwtje is een veelstippig Aziatisch lieveheersbeestje. Oorspronkelijk kwamen deze Aziatische lieveheersbeestjes alleen voor in Japan en China. Ze zijn herkenbaar doordat ze een deukje in de dekschilden van hun achterlijf hebben. Daarnaast zijn ze iets groter, dan het inlandse lieveheersbeestje. Waarom ze hier zijn en of de kleur en het aantal stippen bij de paring iets uitmaakt, leg ik uit in podcast 32.

Een zwarte roodstaart (foto: Anny Maas).
Een zwarte roodstaart (foto: Anny Maas).

Vogel met een nest onder de dakgoot?
Anny Maas stuurde mij een foto van een vogel die onder de dakgoot een nestje heeft gebouwd. Zij wil graag weten welke vogel dit is. Anny heeft wat mij betreft een van de mooiere zangvogels wonen onder haar dakgoot: de zwarte roodstaart. Oorspronkelijk broedden zwarte roodstaarten in rotsen en kloven, maar ze hebben in steden en dorpen hier alternatieven voor gevonden. Je kunt ze dan ook broedend vinden in gebouwen, oude muren en dus dakgoten, met uitkijkposten zoals schuttingen en daken. In principe zijn zwarte roodstaarten nachtelijke trekvogels, die hier broeden en in het zuidwesten van Europa en Noord -Afrika overwinteren. Vanaf half maart komen ze naar hier. In oktober trekken ze weer terug naar het zuiden. Toch zie je in de winter ook weleens zwarte roodstaarten in ons land, met name als er zachte winters zijn.

Wachten op privacy instellingen...

Familie eekhoorn – Alex Molin
Mei is niet alleen de maand van de eerste bloeiende planten, van allerlei uitkomende insecten en van binnenkomende zwaluwen, maar ook de maand van de eekhoornfamilies. De jonkies komen dan langzaam naar buiten. Alex Molin legde dit mooi vast in zijn film. Hij schrijft daarbij het volgende: “Afgelopen week kwam ik een eekhoorn tegen en al snel kwamen er nog drie tevoorschijn. Bleek het een moeder eekhoorn met drie jongen!"

Een steenhommel met stuifmeel aan de poten (foto: Mariëlle van de Rakt).
Een steenhommel met stuifmeel aan de poten (foto: Mariëlle van de Rakt).

Wat zijn dat voor oranjezakjes aan de poten van een hommel?
Mariëtte van de Rakt zag een hommel in een bloem met oranje zakjes aan de achterpoten. Ze vroeg zich af wat dit zijn? De hommel die zij zag is een steenhommel. Aan de beide achterpoten heeft zij stuifmeel verzameld. Dit verzamelen van stuifmeel kan echt uren duren. Met hun voorpoten mengen deze vliegende fabriekjes het verzamelde stuifmeel en de nectar tot heel kleine bolletjes. Achtereenvolgens plakken ze met hun voorpoten die bolletjes op hun achterpoten en zo vliegen ze naar hun nesten. Vaak nemen ze van dit mengsel meer mee dan de helft van hun eigen gewicht.

Een blauwzwarte houtbij (foto: Michel Felten).
Een blauwzwarte houtbij (foto: Michel Felten).

Grote zwarte vlieg, zo groot als een meikever
Michel Felten zag in het noorden van Italië een groot zwart insect. Hij dacht aan een grote vlieg, omdat hij maar twee vleugels zag. Het insect was zo groot als een kever. Hij vroeg zich af hoe dit insect heet en waarom we het ons land niet zien. Ik kan me goed voorstellen dat hij dacht dat het een vlieg was, want die hebben inderdaad één paar vleugels. Maar als je goed kijkt naar de vleugels van dit insect zie je dat deze er toch vier heeft

Een blauwzwarte houtbij (foto: Saxifraga/Frits Bink).
Een blauwzwarte houtbij (foto: Saxifraga/Frits Bink).

We hebben hier dan ook te maken met de blauwzwarte houtbij, die ook steeds vaker wordt gezien in ons land. Deze bij behoort tot de onderfamilie van de houtbijen, maar de blauwzwarte houtbij lijkt meer op een grote vlieg. Toch is het een echte solitaire bij. Tevens een van de grootste soorten bijen - bijna drie centimeter - in Europa. Vrouwtjes van de blauwzwarte houtbij zetten hun eitjes af in dood hout. Dit doen ze niet in rottend dood hout, maar in hout van pas gestorven bomen. Ze graven in die bomen een nestholte van wel dertig centimeter. In die holte leggen ze vervolgens voedsel en daarop een eitje. Dan wordt zo’n gangdeel afgesloten, knagen ze van houtstof een wandje en daarvoor wordt opnieuw voedsel neergelegd. Daarop weer een nieuw eitje, enzovoorts. Bomen die deze vrouwtjes van de blauwzwarte houtbij zoeken, zijn vooral lariks en berk maar ook fruitbomen zoals kers of pruim.

Een witte kwikstaart met gevangen insect (foto; Balouriarajesh/Pixabay).
Een witte kwikstaart met gevangen insect (foto; Balouriarajesh/Pixabay).

Wat doet de witte kwikstraat toch op het fietspad?
Jan van de Velden ziet tijdens het fietsen regelmatig kwikstaarten op het fietspad. Andere vogels niet. Daarbij vliegen ze steeds een stukje verder als hij er met zijn fiets aankomt. Waarom zitten die kwikstaarten daar? Jan heeft het over bonte kwikstaarten, maar officieel zijn dit witte kwikstaarten. In ons land kun je witte kwikstaarten overal tegenkomen, maar vooral in meer open landschapstypes. Dat kan zijn op het platteland, in graslanden, op bouwlanden, op oevers, maar ook in stedelijke gebieden zoals parken, tuinen, op golfbanen en inderdaad op fietspaden. Witte kwikstaarten zoeken hun voedsel, insecten, op de grond. Daarom zie je ze voortdurend rennend of met korte vluchten achter insecten aan jagen. Insecten zijn koudbloedige dieren, die zich vaak op - warme - fietspaden bevinden en zo een heerlijk kostje vormen voor die witte kwikstaarten.

Een citroenvlinder (foto: Tom en Nellie van den Heuvel).
Een citroenvlinder (foto: Tom en Nellie van den Heuvel).

Rubriek mooie foto’s
Dit keer in de rubriek mooie foto's een foto die gemaakt is door Tom en Nellie van den Heuvel, van citroenvlinders. Momenteel zie je ze weer volop rondfladderen, deze vlinders..

Kasteel Heeswijk (foto: IVN Bernheze).
Kasteel Heeswijk (foto: IVN Bernheze).

Natuurtip
Zaterdag 10 juni is het van halftien 's ochtends tot halfeen 's middags 'Waterdag in de natuur'. Dit wordt georganiseerd door Waterschap Aa en Maas in samenwerking met IVN Bernheze. Deze dag is bedoeld voor kinderen van 4 tot 12 jaar oud. We willen iedereen de kans geven om allerlei waterdiertjes op te sporen, te bestuderen en te zien of je ook de naam van het diertje weet. Ervaren gidsen zijn je daarbij behulpzaam.

We hebben schepnetten waarmee je kunt proberen iets te vangen. We verzamelen de diertjes in bakken. Met een loep kun je de heel kleine diertjes goed bekijken. We hebben ook zoekkaarten met de naam en een foto of tekening van de diertjes.

Ook ouders zijn welkom, evenals opa's en oma's. Als je een vriendje of vriendinnetje mee wil nemen, dan kan dat ook!

Meer informatie:
• Aanmelden verplicht en kan via deze link.

• Startplek is kasteel Heeswijk aan de Kanaaldijk-Noord 4 inHeeswijk-Dinther.

• Controleer jezelf achteraf altijd op teken!

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!