Iedere zondag is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister deze hier:

Parende insecten op de reling van een galerij
Linda van Hooff zag twee insecten op de reling van haar galerij en vroeg zich af welke dit zijn. Wat Linda gezien heeft zijn parende strontvliegen. Strontvliegen zijn niet zo’n grote insecten, met hun maximale grootte van tien millimeter. Ze zijn in het algemeen bruingeel van kleur, soms wat meer richting oranje. De vrouwtjes zijn vaak lichtgroen getint, zie de foto. Opvallend zijn de rode ogen en de korte voelsprieten, die recht naar voren steken.

Feitelijk hebben deze vliegen een verkeerde naam, want strontvliegen leven niet van mest maar van nectar. Daarnaast grijpen ze af en toe ander insecten. Dit zijn meestal andere vliegen. Het enige waarom de naam strontvlieg toch enigszins bij dit dier past, is omdat na de paring het vrouwtje haar eitjes op mest legt. De paring vindt dan ook vaak in de buurt van een mestvaal plaats. Maar niet erop!

Bijzonder dier in de tuin
Jan Botter trof naar zijn zeggen een bijzonder dier in zijn tuin. Hij dacht dat dit misschien geen standaard dier in Nederland is. Die laatste gedachte kan ik me goed voorstellen, want zo vaak zie je dit insect niet. We hebben te maken met een gevlekte mierenleeuw. In dit geval het volwassen dier, ofwel imago. Volwassen mierenleeuwen lijken op libellenjuffers, maar heel herkenbaar zijn ze aan hun dikke antennes, die op een hockeystick lijken. De larven van deze mierenleeuwen hebben deze soort de naam bezorgd.

Deze larven maken een trechter in het zand, en in het midden van zo'n trechter verschuilen zij zich dan. Enkel de kaak zie je dan soms iets boven het zand uitsteken. Wanneer er een mier of ander klein diertje zich in dat kuiltje of die trechter begeeft, lukt het hen niet meer om tegen de wand op te klimmen. Langzaam zakt zo'n insect naar beneden en dan grijpen de larven die prooi met hun sterke kaken.

Groot insect op het terras
Heleen van Gool stuurde mij een foto van een groot insect. Ze is benieuwd wat dit is. Zelf dacht ze aan een hommelsoort, want het insect mist de blauwe kleur van de blauwzwarte houtbij. Daar was ik het meteen mee eens. Daarnaast vond ik het dier te harig om een houtbij te zijn, maar ik kon er toch ook geen naam opplakken. Dus ben ik maar even te rade gegaan bij Naturalis. Het antwoord wat ik daar kreeg, maakte meteen duidelijk waarom Heleen en ik er geen naam op konden plakken. “Dit is een half verzopen hommel. Volgens Martijn Kos (auteur van de nieuwe Veldgids Hommels) is dit er een van het aardhommel-complex, vrijwel zeker een mannetje.”

Tijdens het snoeien kwam deze zwam tevoorschijn
Yvonne de Graaff ontdekte na het snoeien een zwam van wel twintig centimeter. Na enig speurwerk kwam ze op de naam dikrandtonderzwam, maar volgens mij klopt dit niet en is dit de platte tonderzwam. Deze boomzwammen kun je heel het jaar tegenkomen, vooral op stammen en stronken van loofbomen zoals zomereiken, beuken en berken. Platte tonderzwammen zijn parasitair en tasten dus levende bomen aan. Deze aantasting veroorzaakt witrot bij de loofbomen. Dit betekent dat binnenin de bomen het bestandsdeel lignine - houtstof - wordt afgebroken. De door witrot aangetaste bomen worden hierdoor, na enige jaren, gevoelig voor stambreuk. Nadat de bomen gestorven zijn, leven platte tonderzwammen verder als saprofyt. Saprofyten zijn zwammen die van dode organismen leven.

Dikrandtonderzwammen (die rot veroorzaken in de boomwortels en de stamvoet van een boom) zijn ook parasitair, net zoals de gewone tonderzwam.

Geen boekenwurm, maar een boekenschorpioen
Rosemarie de Wit vond een klein beestje en zag meteen dat het een spinachtige is. Ze vindt dat het diertje op kreeftje lijkt, maar vraagt zich af wat het precies is. Rosemarie heeft helemaal gelijk wat betreft de spinachtige, het diertje is een mijt. Daarnaast kan ik me voorstellen dat ze het diertje een beetje op een kreeft vind lijken. Ik vind dat het nog meer op een schorpioen lijkt. Daarop is de naam van het diertje ook gebaseerd, want dit is een boekenschorpioen.

De boekenschorpioen wordt maximaal 4,5 millimeter groot en is de bekendste vertegenwoordiger van de bastaardschorpioenenfamilie in ons land. In huis kiezen ze droge en goed verborgen plekjes uit. Daarom bevinden ze zich vaak in boeken. Buitenshuis kun je ze tegenkomen in bijenkorven, onder het schors van naaldbomen en in oude vogelnesten. Op het menu van dit insect staan allerlei voor de mens lastige wezens zoals teken, bedwantsen en stofluizen, maar ook springstaarten.

Boomschuim na hevige regenval
Roos Vroom zag vorige week dit mooie verschijnsel op een grote eik in haar woonplaats Grave. Dit is boomschuim. Dit wist ze zelf ook, maar het leek haar toch wel leuk om in te sturen voor Stuifmail, omdat het niet zo vaak wordt gezien. Hierbij ook nog een tweede filmpje.

Wie meer over het fenomeen boomschuim wil weten, kan kijken op de link van Stuifmail van 10 april 2022. Wel even naar beneden scrollen!

Gifgroen spinnetje bij thuiskomst in huis
Bart Bouwmans vond bij thuiskomst een klein gifgroen spinnetje in huis. Hij wil graag weten wat het is. Nou, Bart heeft de gewone komkommerspin in huis aangetroffen. Deze spinnensoort komt vrij veel voor in ons land. Gewone komkommerspinnen behoren tot de familie van de wielwebspinnen, net zoals kruisspinnen. Vrouwtjes kunnen maximaal zes millimeter groot worden en mannetjes vier millimeter.

Deze spinnensoort hangt het web horizontaal tot ongeveer drie meter hoog, meestal in bomen. Het web heeft een doorsnede van tien centimeter. In dat web zit de groengekleurde gewone komkommerspin dan en die valt door die kleur niet op tussen de groene bladeren. Een perfecte camouflage! Je kunt deze spin dus overal tegenkomen, maar in huis bijna nooit.

Vreemd organisme in het veld
Op de foto, die de heer of mevrouw Van Wijk stuurde, zie je een heel vreemd organisme. Vanuit een soort ring komen allerlei zachte - althans, dat lijken het - spits toelopende bijna doorzichtige stekels. Ik had zoiets nog nooit gezien. Dus heb ik de foto doorgestuurd naar een goede vriendin bij Naturalis. Zij en haar collega’s konden het ook niet plaatsen, dus werd de vraag verder doorgestuurd naar de Hortus Botanicus in Leiden. Rogier van Vugt, hoofd horticultuur van de Leidse Hortus, kwam met het antwoord. Hij denkt dat dit de voet is van een maïsplant waar de stengel vanaf gehaald is. Voor meer van die vreemde zaken en afbeeldingen, zie de link prop roots.

Vreemde spin boven de vijver
Marien van Veen stuurde mij een foto van een spin die, zoals zij schrijft, in de vijver zit. Dat is echter niet helemaal juist. De spin hangt boven de vijver, en dat is een ideale plek voor dit dier. We hebben volgens mij hier te maken met een strekspin, waarschijnlijk de rietstrekspin. Rietstrekspinnen hebben een langgerekt lichaam en zeer lange, dunne poten. Hierdoor kunnen zij zich goed verstoppen, zelfs langs de stengel van een plant. Ze maken een soort wielweb maar dan met een open structuur, zonder draden in het centrum. Je kunt hun webben overal tegenkomen, maar dan vaak op vochtige plekken. In dit filmpje van Roy Kleukers zie je hoe zo’n rietstreksspin zich strekt.

Rubriek mooie foto’s
In de rubriek mooie foto's dit keer een foto die gemaakt is door André van Drunen. Hij legde het vrouwtje van de grote keizerlibel vast, terwijl ze bezig is met het afzetten van haar eitjes.

Natuurtip
Zondag 20 augustus wordt van twee tot vier uur 's middags een ommetje georganiseerd langs de Maas, Raam en de de Hertogswetering. Dit zijn niet zomaar watertjes die door en langs Grave stromen. Er is over al deze drie waterlopen veel te vertellen. Evenals over de omgeving waar ze zich bevinden. Bij Raam wordt volop gewerkt en worden de oevers meer ecologisch ingericht door waterschap Aa en Maas. In de binnenbocht van de Maas aan een lage zandheuvel die door moeras werd omgeven, is Grave ontstaan. De aanwezigheid van de Maas had onmiskenbaar invloed op de natuur en het landschap hier.

Meer informatie:
• Vertrekpunt: is de jachthaven aan de Koninginnedijk in Grave.

• Parkeren: kan aan de Lunetten in het centrum Grave.

• Aanmelden: niet nodig.

• Deelname: is gratis, maar een vrijwillige bijdrage voor het IVN Grave wordt zeer op prijs gesteld.

• Organisator is natuurvereniging IVN Grave.

• De wandeling is niet geschikt voor mensen in rolstoelen of mensen met wandelwagens.