Tanja (78) werd geboren in Kamp Vught omdat haar ouders NSB'ers waren

22 augustus 2023 om 19:30 • Aangepast 1 september 2023 om 02:01
nl
Het leven van Tanja Wolterbeek (78) begon in januari 1945 achter het prikkeldraad. Ze werd geboren in het interneringskamp Vught, een plek waar Nederlanders werden gestraft die tijdens de oorlog met de Duitsers hadden samengewerkt. Haar ouders zaten namelijk bij de NSB. Door het enorme taboe, weet Tanja maar weinig over die tijd. "Jaren later hoorde ik dat ik in een sinaasappelkistje vanuit de ziekenhuisbarak naar de barak van mijn moeder ben gebracht. Zonder kleertjes aan."
Profielfoto van Megan Hanegraaf
Geschreven door

Kamp Vught was niet alleen tijdens de Tweede Wereldoorlog een gevangenenkamp. Na de oorlog werden er op die plek ‘foute Nederlanders’ opgesloten: NSB’ers. Twee van hen waren de ouders van de Eindhovense Tanja Wolterbeek (78), die werd geboren in Kamp Vught.

Omdat Tanja slechts een paar maanden oud was toen ze het kamp verliet, kan ze zich niets herinneren van het leven daar. “Mijn moeder zei alleen dat het veel had gesneeuwd in Vught”, zegt de Eindhovense. Het was een groot taboe. “Als ik iets aan familieleden vroeg over het verleden, zeiden ze: ‘Laat rusten, dat is al zo lang geleden’.”

In de jaren tachtig mocht Tanja voor het eerst in het archief van haar vader kijken. "Toen bleek dat hij ook werd gestraft in Vught, omdat hij lid was van de Sicherheitsdienst. Hij hielp de Duitsers om Joden in Eindhoven te vinden en op te halen.”

"Het was taboe om te zeggen dat je hebt meegewerkt met de vijand. "

Marijke Verduijn doet sinds 2013 onderzoek naar dit eerste en grootste naoorlogse interneringskamp. En ze schreef er een boek over. “Ik kwam destijds in contact met een man die hier als 16-jarige jongen had gezeten. Zijn vader was NSB’er en na dolle dinsdag had hij in Duitsland een legeruniform aangetrokken. Daarvoor werd hij na de oorlog gestraft in Kamp Vught”, vertelt ze.

Toen ze ging zoeken naar meer informatie over het interneringskamp, kon ze weinig vinden. “Dat Nederlanders hebben meegewerkt met de vijand is een taboe. Dat is niet terecht. Deze verhalen moeten ook verteld worden.”

"Bij mijn sollicitatie stonden de letters NSB op mijn dossier."

Door het boek van Marijke is er nu een beter beeld hoe de gevangenen, onder wie Tanja’s ouders, in het kamp leefden na de oorlog. Ze deed jarenlang archiefonderzoek, kreeg dagboeken en brieven uit het kamp in handen en sprak met geïnterneerden, bewakers en hun kinderen.

“Zij vertelden dat er gevangenen werden geslagen, dat ze geen contact met buiten mochten hebben en ze hadden honger”, zegt Marijke. “Maar naarmate het kamp vorderde, werd beseft dat die ‘foute’ mensen weer de maatschappij in moesten. Toen mochten ze bezoek ontvangen, brieven schrijven en er kwam zelfs een film- en theaterzaal.”

Tanja is blij dat er nu meer bekend is over die tijd. Want haar hele jeugd werd zij veroordeeld voor de keuzes van haar ouders. “Op de basisschool mocht ik bij sommige klasgenootjes niet binnenkomen en bij mijn sollicitatie voor mijn opleiding tot verpleegster, stonden de letters NSB op mijn dossier." Tanja hoopt dat meer mensen zoals zij hierover durven praten. “Het wordt hoog tijd. Ik vind het belangrijk dat wij de geschiedenis doorvertellen. Niet alleen de goede kant, maar juist ook die foute kant.”

Het boek 'De verliezers - Straf en heropvoeding in Kamp Vught 1944-1949' van Marijke Verduijn is vanaf 1 september te koop in het museum van Nationaal Moment Kamp Vught en in de boekhandel.

Na de oorlog werd Kamp Vught gebruikt om NSB'ers te straffen (foto: Kamp Vught).
Na de oorlog werd Kamp Vught gebruikt om NSB'ers te straffen (foto: Kamp Vught).

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!